تمرکز دیپلماسی تجاری در بانک مرکزی

ایمان ربیعی

حالا به نظر می‌رسد بخش مهمی از تحرکات دیپلماتیک ایران در بانک مرکزی متمرکز شده است. شاید دلیل این تمرکز را بتوان درآمیختگی اقتصاد و سیاست با یکدیگر جستجو کرد.

پیوستن ایران به FATF  گرچه اقدامی سیاسی بود اما تبعات مشخص و روشن اقتصادی برای کشور دربرداشت. یکی از معضلات مهم دست‌اندرکاران اقتصاد نیز به همین رویه بازمی‌گردد. قرارگیری اقتصاد زیر سایه سیاست؛ در حالی که یکی از وعده‌های رییس‌جمهور ایران خروج اقتصاد از زیر سایه سیاست بود. وی تاکید کرده بود دوران باج‌دهی اقتصاد به سیاست به پایان رسیده است اما همچنان اقتصاد اولویت مراودات بین‎المللی نیست با این حال فعالیت دیپلماتیک همتی این نکته را روشن کرده است که گویا این بار قرار است قلب تصمیم‌گیری پولی کشور، مقر رایزنی‎های آتی باشد.

قرارگیری ایران در لیست سیاه FATF از ماه‌های پایانی سال گذشته زمینه را برای بلوکه شدن بخش مهمی از منابع ارزی ایران در کشورهای دیگر فراهم کرد.

سفرهای مکرر عبدالناصر همتی و عراق برای مذاکره در خصوص آزادسازی منابع بلوکه شده ایران در این کشور و همچنین رایزنی‌ها با مقامات کره‌ای برای حل مشکل بلوکه شدن منابع ارزی ایران در کشور کره‌جنوبی را می‌توان در این راستا ارزیابی کرد حالا اما همتی در سفری به عمان دوره جدیدی از مذاکرات سیاسی اقتصادی خود را پیگیری کرده است.

بسیاری از ناظران بین المللی سفر اخیر همتی به کشور عمان را سفری بسیار مهم ارزیابی می‌کند چرا که کشور عمان در عین آنکه شریک استراتژیکی برای ایران محسوب می‌شود همواره روابطی بسیار نزدیک با آمریکا نیز داشته است و در بسیاری از مواقع ضلع سوم رایزنی‌های غیرمستقیم دو کشور بوده است.

بررسی‌ها نشان می‎دهد که سفر همتی به گفته وی با توجه به اخبار رسمی منتشره در خصوص محتوای آن سفری مثبت بوده است.

همتی هرچند اشاره مستقیمی به موضوع پول‌های بلوکه شده یا ارزهای رسوبی ایران در این کشور نکرده اما سید حمید حسینی دبیرکل اتاق ایران و عراق پیش از این در گفتگو با خبرگزاری خبرآنلاین تاکید کرده است که ۵ میلیارد دلار از منابع ایران در کشور عمان است.

 به گفته وی بخش مهمی از منابع ایران در کره جنوبی از عراق و حتی ترکیه قرار دارد حال شاید بخشی از این مذاکرات به موضوع مهم منابع بلوکه شده یا حتی منابع ارزی ایران در کشور اعمال مربوط شود.

همتی در خصوص این موضوع توضیح خاصی ارائه نکرده اما وجود بخشی از منابع ارزی ایران در این کشور نیز پیش از تکذیب نشده است.

عبدالناصر همتی تاکید کرده است که بخشی از مذاکرات به موضوع رابطه تجاری و بانکی بازمی‌گردد به این ترتیب به نظر می‌رسد ایران در تلاش است در شرایط جدید متحدان منطقه‌ای خود را افزایش داده و یا وضعیت خود را در منطقه بازیابی و احیا نماید.

برخی کارشناسان معتقدند با روی کار آمدن بایدن در کاخ سفید مناسبات اقتصادی آمریکا با ایران و همچنین موضوع تحریمها دست خوش بازنگری بسیار جدی خواهد شد.

به این ترتیب انتظار می‌رود دوره مذاکرات تازگی همتی با مقامات کشور عمان در عین اقتصادی بودن سوژه‌های سیاسی روشن نیز داشته باشد.

همتی درباره مذاکرات چه گفت؟

رئیس کل بانک مرکزی با تشریح جزئیات جلسات بانکی خود در عمان گفت: راهکارهایی برای روان سازی امر تجاری و بانکی میان دو کشور در حال بررسی است.

عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی در خصوص مذاکرات در مسقط در صفحه شخصی خود در فضای مجازی نوشت: چهارشنبه هشتم بهمن ماه ۱۳۹۹ درادامه مذاکرات دو روزه در مسقط جلسه مشترکی با رئیس بانک مرکزی عمان و وزیر صنعت و تجارت عمان داشتیم.

وی افزود: دراین جلسه مذاکرات مهمی درجهت ایجاد تمهیدات لازم برای توسعه روابط تجاری و رفع موانع مبادلات پولی و مالی انجام دادیم و معاونین وزارتخانه‌های صمت و بهداشت و درمان کشورمان و نیز معاون ارزی بانک مرکزی پیشنهادات و راهکارهای خود برای روان سازی امر تجاری و بانکی مطرح کردند.

به گفته همتی، روز گذشته نیز مذاکرات مفیدی با وزیر امور خارجه عمان داشتم؛ این در حالی است که مسئولین اصلی روابط مالی و تجاری بین المللی عمان در این جلسات علاقمندی جدی خود برای توسعه روابط راهبردی اقتصادی با روابط مالی و تجاری بشعه روابط راهبردی بیان کردند.

بی‌تردید با توجه به نزدیکی عمان به آمریکا در عین دارا بودن روابط استراتژیک این کشور با ایران می‌توان سفر همتی را سیگنال مهمی برای آغاز دورانی جدید برای ایران دانست

 حضور معاون وزیر بهداشت و معاون وزیر صمت می‌توان نشانه‌ای از افزایش تلاش ایران برای بالا بردن مراودات داروییو و کالایی کشور با خارج باشد.

سیگنالی برای تغییر مراودات در بستر  اقتصاد

تحرکات دیپلماتیک بالاترین مقام پولی ایران حالا این شائبه را ایجاد کرده است که ایران پذیرفته است که در آستانه شرایطی تازه قرار دارد. شاید قرارگیری بررسی مجدد لوایح مرتبط با کنوانسیون FATF درمجمع تشخیص مصلحت نظام را بتوان در این راستا ارزیابی کرد. در نیمه دوم امسال هم طی سفری به عراق داشته است و همچنین با مقامات کره‌ای نیز رایزنی‌هایی را برای آزادسازی منابع بلوکه شده در دستور کار قرار داده است. حمید حسینی پیشتر تأکید کرده بود همتی لازم است کفش آهنی به پا کند و منابع ارزی ایران را در سراسر جهان آزاد کند. شاید سفرهای متعدد و مذاکرات متعدد این مقام پولی را بتوان در این راستا ارزیابی کرد اما آنچه اهمیت دارد این است که در کنار سیگنال‌های ارائه شده از سوی آمریکا برای تغییر شرایط تحریم‌های ایران لازم است ولی از تهران نیز لازم است سیگنالی برای تغییر مراودات در بستر اقتصاد ارائه شود. به عقیده بسیاری از کارشناسان یکی از مهمترین این سیگنال‌ها می‌تواند پیوستن به کنوانسیون  FATF باشد.

به این ترتیب سفر اخیر همتی به عمان تنها در قالب اقتصاد تعریف نمی‌شود و بی‌تردید با توجه به نزدیکی عمان به آمریکا در عین دارا بودن روابط استراتژیک این کشور با ایران می‌توان این سفر را سیگنال مهمی برای آغاز دورانی جدید برای ایران دانست.

مضمون خبرهای رسمی منتشر شده نیز همین مطلب را گواهی می‌دهد. بر اساس خبر منتشر شده از سوی بانک مرکزی، همتی، رییس کل بانک مرکزی در خصوص افزایش روابط بانکی و تجاری با تاکید بر ظرفیت‌های دو کشور با توجه به تحولات منطقه‌ای و بین‌المللی با استفاده از منابع جدید ارزی، با مقامات عمانی تاکید کرده است.

هر چند موضوع منابع جدید ارزی در خبرهای منتشره مورد تعریف قرار نگرفته اما انتظار می‌رود گشایش‌های ارزی و اقتصادی در سایه تغییرات سیاسی در راه باشد.