هانیه عسگری

 بورس اوراق بهادار حالا شرایط تازه‌ای را تجربه می‌کند. هفته گذشته سنگین‌ترین سقوط آزاد بورس و قعر کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحدی اتفاق افتاد و بورس اوراق بهادار شاهد شرایط عجیبی شد.

شاخص کل بورس اوراق بهادار تهران در پایان معاملات روز چهارشنبه (۲۶ آذر) به عدد یک میلیون و ۴۱۳ هزار واحد رسید که در مقایسه با پایان هفته گذشته بیش از ۶.۵ درصد افت داشت.

شاخص بورس در معاملات هفته گذشته ۹۳ هزار واحد کاهش داشت؛ شاخص کل در پایان روز چهارشنبه ( ۱۹ آذر ماه) با عدد یک میلیون و ۵۰۶ هزار واحد به معاملات خاتمه داد که این رقم در روز چهارشنبه (۲۶ آذر ماه) به عدد یک میلیون و ۴۱۳ هزار واحد رسید.

همچنین شاخص کل (هم‌وزن) در پایان هفته گذشته ۴۵۱ هزار و سه واحد بود که در هفته جاری این عدد به ۴۳۶ هزار و ۵۱۲ واحد و شاخص قیمت (هم‌وزن) از ۲۹۵ هزار و ۲۸۸ واحد به عدد ۲۸۵ هزار و ۷۸۸ واحد رسید.

در پنج روز معاملاتی هفته گذشته بورس، نمادهای ایران خودرو، شرکت سرمایه‌گذاری تامین اجتماعی، سایپا، بانک تجارت، پالایش نفت اصفهان و ملی صنایع مس ایران در گروه نمادهای پربیننده قرار داشتند.

ریزش نزدیک به ۱۰۰ هزار واحدی شاخص بورس در سه روز پایانی هفته شرایط را غیرمعمولتر از همیشه کرد. حالا یکی از سنگین‌ترین سقوط آزادهای بورس و سومین خروج عجیب سهامداران حقیقی از بازار سرمایه در سال جاری رقم خورده است.

 از میانه مرداد ماه بورس اوراق بهادار با شرایط متفاوتی روبرو شد و روند رو به رشد آن متوقف و خروج سهامداران حقیقی از آن شدت گرفت؛ اما دلیل چنین اتفاقی چیست؟

بایدن و اف‌ای‌تی‌اف

در حالی که کارشناسان معتقدند با قطعی شدن انتخاب بایدن به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا و سبز شدن چراغ بررسی مجدد برجام از سوی مقامات این کشور از یک سو و همچنین آغاز بررسی مجدد لوایح مربوط به پیوستن ایران به کنوانسیون اف‌ای‌تی‌اف از سوی دیگر شرایط اقتصادی ایران با بهبود محسوس روبرو می‌شود اما به دلیل آنکه بورس اوراق بهادار عمدتاً چشم به انتظارات تورمی دوخته است، نه بهبود وضعیت اقتصاد؛ با وضعیتی این چنین روبرو شده است.

 بورس‌بازانی که در اوج قیمت سهام وارد بازار شدند، حالا بهانه لازم را برای فروش دارایی‌های خود پیدا کردند چراکه معتقدند همه اتفاقات می‌تواند منجر به تعدیل نرخ دلار در بازار شود و در نتیجه کاهش قیمت دلار نیز زمینه را برای کاهش قیمتها در بازار سهام فراهم خواهد کرد .

مصطفی صفاری: کاهش ریسک‌ها در بلند مدت شرایط را برای بازار سرمایه مهیا خواهد کرد و زمینه را برای بازگشت بورس فراهم می‌کند

عقب‌نشینی شاخص چقدر محتمل است؟

ما آیا عقب‌نشینی شاخص بورس اتفاقی محتمل در صورت پیوستن به برجام و همچنین عضویت ایران در اف‌ای‌تی‌اف است؟ برخی کارشناسان معتقدند اتفاقاً با کاهش ریسک اقتصادی ایران و ایجاد شرایطی برای تسهیل بازگشت ارز حاصل از صادرات نفتی و غیرنفتی به داخل کشور شرایط دگرگون خواهد شد و درنهایت بورس اوراق بهادار نیز از این موقعیت بهره‌مند می‌شود.

 مصطفی صفاری از جمله این کارشناسان است. وی می‌گوید کاهش ریسک‌ها در بلند مدت شرایط را برای رشد بازار سرمایه مهیا خواهد کرد و زمینه را برای بازگشت بورس فراهم می‌کند. وی بورس را در پایان سال در محدوده یک میلیون و 800 هزار واحد و یا حتی بیشتر پیش‌بینی می‌کند اما خستگی سهامداران حقیقی و دنبال کردن فرصت برای خروج را نباید در این وضعیت نادیده گرفت.

 محمد خبری‌زاده، کارشناس بازار سرمایه نیز درباره آینده بازار به «توسعه ایرانی» می‌گوید: اگر بازار بتواند در کف مقاومت تعریف شده پایداری کند، مشکل برطرف می‌شود؛ اما اگر کف مقاومتی از دست برود، طبیعتاً بازگشت در کوتاه‌مدت دشوار خواهد شد. وی معتقد است کاهش ریسک اقتصادی ایران و بهبود شرایط اقتصاد سیاسی می‌تواند بورس اوراق بهادار را در بلندمدت منتفع کند.

 عقب‌نشینی شاخص بورس در حالی اتفاق افتاد که بسیاری از سهامداران شمارش معکوس برای ورود به کانال یک میلیون و ۶۰۰ هزار واحد را آغاز کرده بودند اما در شرایط کنونی بورس به کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد بازگشته است. اما تحولات شاخص‌بورس تنها تحت‌تأثیر دو عامل بازگشت آمریکا به برجام و عضویت ایران در کنوانسیون اف‌ای‌تی‌اف رخ نداده است چراکه برخی از کارشناسان ماجرای معاملات رباتی و الگوریتمی را نیز به میدان باز کرده‌اند و معتقدند این شیوه از معاملات خود عامل مهمی است که منجر به ریزش شاخص بورس شده است.

محمد خبری‌زاده، کارشناس بازار سرمایه درباره آینده بازار به «توسعه ایرانی» می‌گوید: اگر بازار بتواند در کف مقاومت تعریف شده پایداری کند، مشکل برطرف می‌شود؛ اما اگر کف مقاومتی از دست برود، طبیعتاً بازگشت در کوتاه‌مدت دشوار خواهد شد

 کارشناسان بازار سرمایه معتقدند باید هر چه سریعتر مسئولان بازار سرمایه در این حوزه روشنگری کنند.

 حقانی نسب، کارشناس بازار سرمایه در توضیح این مطلب به «توسعه ایرانی» می‌گوید: مقرراتی که اخیرا وضع کردند، به ویژه مقررات بازارگردانی، زمینه این دستکاری‌ها و شایعاتی مبنی بر معاملات رباتی و ... است. اصلا خود این قاعده با توجه به شرایطی که دارد چنین پشت‌پرده‌هایی را درست می‌کند. متاسفانه این اعتقاد هم وجود دارد که تغییر زیاد مقررات می‌تواند صدمات بیشتری وارد کند. واقعیت این است که بازار سرمایه قبل از این مقررات بازارگردانی همچنان دچار مشکلات اساسی بود و در روند کنونی این مشکلات ادامه پیدا می‌کند.

مسئولیت زیان را بپذیرید

 در کنار اینها حسن قالیباف اصل، رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار بار دیگر یا به عبارت دیگر برای چندمین بار در جریان ریزش شاخص بازار سرمایه تاکید کرده است که سهامداران باید مسئولیت سود و زیان خود را به عهده بگیرند و قبل از ورود به بازار خود را مجهز به دانش کافی در این خصوص کنند و جهت مشاوره نیز صرفاً به محل‌هایی که مجوز سازمان بورس را دارند مراجعه کنند تا دچار زیان نشوند.

البته پیداست بسیاری از سهامداران حرفه‌ای نیز در جریان ریزش‌های اخیر بازار سرمایه از مردها ماه تاکنون دچار زیان هنگفت شده‌اند چرا که در جریان بررسی‌ها مشخص شد بسیاری از شرکت‌های حقوقی عملکرد نامناسبی را در این دوران داشتند و همین عملکرد نامناسب خرید سهام در کف قیمتی از سهامداران حقیقی عامل بروز بحران در بازار سرمایه و تعمیق آن بوده است. حالا به نظر می‌رسد شنبه 29 آذر،‌روز بسیار مهمی برای بازار سرمایه باشد چراکه عقب رفتن شاخص بورس از کانال یک میلیون و ۴۰۰ هزار واحد مجدداً می‌تواند بازگشت به رکوردهای قبلی را دشوار کند، اما مقاومت بازار و نوسان اندک امید را در دل سهامداران ایجاد می‌کند که وضعیت مناسب‌تری در راه است.