توزیع گزینشی کالاهای اساسی در بازار

نرگس رسولی

قیمت کالاهای اساسی در بازار همچنان در حال افزایش است و مغازه‌داران و بنکداران که این روزها طبق مصوبه ستاد کرونا مجاز به فعالیت هستند، می‌گویند هرچند تعطیل نیستیم، اما جنسی برای عرضه نداریم چراکه دولت به ما جنس نمی‌دهد.

بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار دلیل گرانی‌های اخیر را همین عدم عرضه دولتی‌ها و انحصاری کردن عرضه کالاها در برخی فروشگاه‌ها عنوان می‌کنند. این در حالی است که علیرضا رزم حسینی، وزیر صمت از وجود ٤ میلیون و ٣٠٠ هزار تن کالا در گمرک ها خبر می‌دهد که با دستور رئیس‌جمهور قرار است ترخیص شوند تا شاید بازار به تعادل برسد.

رزم حسینی البته در جمع اعضای کمیسیون صنایع و معادن مجلس گفته است که تاکنون ۱.۴ میلیون تن کالا از گمرکات ترخیص شده است، و ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تن کالای باقی مانده با دستور رئیس‌جمهوری درحال ترخیص است.

با این حال گشت و گذار خبرنگار «توسعه ایرانی» در بازارهای فروش کالاهای اساسی نشان می‌دهد که عدم عرضه برخی کالاها همچون روغن توسط دولت به بنکداران موجب شده تا قیمت این کالا به طور قابل‌توجهی افزایش یابد.

صمدی یکی از بنکداران درمورد قیمت‌ها در این بازار می‌گوید وقتی من فروشنده مجبورم کالا را از دست دلال بخرم قطعا مجبورم گران بفروشم دولت جدیدا برخی کالاها را فقط به فروشگاه‌های زنجیره‌ای همچون جانبو، افق کوروش و ... می‌دهد.

 وی ادامه می‌دهد: تا پیش از این کارخانه‌ها منعی برای فروش به ما نداشتند و همین امر باعث می‌شد کالا در همه بازارها باشد و حالت انحصاری پیدا نکند اما الان با این محدودیت‌ها قیمت‌ها قابل تعیین نیست.  

رضوانی از دیگر فروشنده‌های این بازار است که می‌گوید: وقتی دولت ممنوعیت فروش کارخانه برای من، فروشنده می‌گذارد؛ من هم مجبورم برای تامین کالای مغازه‌ام به سراغ دلال بروم و این یعنی گران خریدن من و گرانتر فروختن کالا.

وی تاکید می‌کند: ما هم درک می‌کنیم دولت می‌خواهد بازار را مدیریت کند ولی اینکه فروشگاه‌های انحصاری امکان عرضه داشته باشند تنها موجب ایجاد بازار سیاه در برخی کالاها می‌شود.

رضوانی می‌گوید: من فروشنده امروز برای خرید یک کارتن روغن مجبور شده‌ام با چندین توزیع‌کننده تماس بگیرم و هر کدام به خاطر محدودیت عرضه فقط در هر تماس قیمت‌ها را بالا بردند و این شرایط موجب شده من دست از خرید بکشم و در جواب خریداری که از من در مورد روغن می‌پرسد؛ بگویم روغن نیست، همین یک کلام حرف دهان به دهان می‌چرخد و باعث می‌شود هجوم خرید به فروشگاه‌ها بیشتر شود و به تبع مردم هم برای خرید عجولانه و هیجانی اقدام کنند.

ربانی فروشنده دیگری است که به خبرنگار «توسعه ایرانی» می‌گوید: این تصمیم دولت موجب شده دلالانی از کارخانه‌ها با فروش جزئی به سود برسند و تنها برخی فروشگاه‌ها از این بلبشو در بازار سود ببرند. وی در پاسخ به اینکه چرا به این روند اعتراض نکردید؟ گفت: اعتراض فایده‌ای ندارد، عده‌ای می‌گویند جنس در انبارها دپو شده و عرضه‌کنندگان اصلی منتظر عرضه با قیمت بالا هستند، عد‌ه‌ای می‌گویند جنس از گمرک ترخیص نشده و اگر ترخیص انجام شود قیمت‌ها می‌شکند، عده‌ای هم از دست‌های پشت پرده برای فشار به دولت می‌گویند؛ ما فروشنده‌ها فقط این وسط چوب دو طرف را می‌خوریم و همه فکر می‌کنند ما اجناس را انبار کردیم و نمی‌خواهیم بفروشیم تا با گران شدن پول بیشتری بگیریم در حالی که هزینه انبارداری برای ما از سود حاصل از فروش بیشتر است.

 یکی از خریداران نیز به خبرنگار ما می‌گوید: چند روزی است سرگردان خرید بین فروشگاه‌ها و بازارهای اصلی هستم. خانم دیگری که در حال پرس و جوی قیمت روغن است هم می‌گوید: رفتم فروشگاه جانبو و افق کوروش آنجا هم گران می‌فروشند، یا اصلا ندارند. کلافه شدیم از بس گران خریدیم.

صمدی، یک بنکدار مواد غذایی: وقتی منِ فروشنده ناگزیرم کالا را از دست دلال بخرم، قطعا مجبورم گران بفروشم. دولت جدیدا برخی کالاها را فقط به فروشگاه‌های زنجیره‌ای همچون جانبو، افق کوروش و ... می‌دهد

کالاهای اساسی  در سربالایی قیمت‌ها

 طی هفته‌های گذشته با کاهش عرضه برخی کالاها قیمت‌ها به طور قابل توجهی افزایش یافته است، حتی عدم ترخیص نهاده دامی موجب شد تا قیمت مرغ در بازار بیش از ۳۵ هزار تومان شود. روز گذشته و زمانی که علیرضا رزم حسینی به مجلس رفت در این مورد هم موضع گرفت و با بیان اینکه وزارت صمت به عنوان تأمین‌کننده نهاده‌های دامی، تاکنون ۱.۴ میلیون تن کالا را از گمرکات ترخیص کرده‌ایم، نوید داده است که به زودی بازار مدیریت خواهد شد و گفته است: در مجموع ۴ میلیون و ۳۰۰ هزار تن کالا در بندرعباس و بندر امام خمینی (ره) وجود داشت که با توجه به دستور (ابلاغیه) رئیس‌جمهور، به سرعت در حال ترخیص است. وزیر صنعت، معدن و تجارت در ادامه تصریح کرد: کالاهای ترخیص شده، تحویل وزارت جهاد کشاورزی می‌شود که این وزارتخانه باید از طریق سامانه بازارگاه نسبت به توزیع آن اقدام کند، بنابراین کار نظارت بر توزیع این محصولات نیز برعهده وزارت جهاد کشاورزی خواهد بود. رزم حسینی اضافه کرد: برخی بخش‌ها مطالبه افزایش قیمت برخی کالاها را داشتند که ستاد تنظیم بازار در برابر آن مقاومت کرد.  

وی با تاکید بر لزوم توجه به تولیدکنندگان و جلوگیری از تعطیلی واحدهای تولیدی دام و طیور تصریح کرد: مجموعه اقدامات در این حوزه باید به نحوی تنظیم شود که هم تولیدکنندگان امکان ادامه تولید داشته باشند و هم قیمت در بازار داخل متعادل شود. در همین حال ستاد تنظیم بازار در راستای حمایت از معیشت مردم با عرضه کالاهای اساسی جهت توزیع در طرح کمک‌های مومنانه موافقت کرده است. این تصمیم پیرو درخواست برخی سازمان‌ها و نهادها مانند سازمان بهزیستی، کمیته امداد امام خمینی(ره)، ارگان‌های نظامی، نیروی انتظامی، سپاه و سایر مصرف‌کنندگان عمده مبنی بر دریافت کالاهای اساسی جهت توزیع در کمک‌های مومنانه بوده است. در این راستا شرکت بازرگانی دولتی ایران و شرکت پشتیبانی امور دام به عنوان دستگاه‌های مجری موظف به ارائه کالاهای اساسی به سازمان‌ها و نهادهای متقاضی شدند. پیش از این وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به برگزاری نشست‌های ستاد اقتصادی دولت در راستای ترخیص کالاهای رسوب شده در گمرکات، گفته بود: پیشنهادهایی از سوی بانک مرکزی مطرح شد که در آن جلسات مفصل مورد بررسی قرار گرفت و در نهایت بخشنامه‌ای ابلاغ شد که همه دستگاه‌ها موظف به اجرای آن هستند و بلافاصله دو نشست در وزارت صمت نیز با حضور دستگاه‌های نظارتی، گمرک ایران و بانک مرکزی برگزار شد که مصوب شد گمرک ایران نسبت به صدور آیین‌نامه اجرایی برای ترخیص کالا اقدام کند.

وی گفت: ۸۰۰ هزارتن کالاهای اساسی تاکنون از گمرکات کشور ترخیص شده و ۴۰۰ هزار تن کالاهای اولیه کارخانجات نیز به‌زودی ترخیص می‌شود و امیدواریم به دنبال آن فراوانی کالا که هدف اصلی وزارت صمت است، تحقق پیدا کند. وزیر صنعت، معدن و تجارت همچنین از تأمین ارز مورد نیاز کالاهای اساسی با همکاری بانک مرکزی خبر داد و اضافه کرد: ارز مورد نیاز برای بخشی از کالاها که در گمرکات است، بر اساس سیاست بانک مرکزی به صورت اعتباری تخصیص پیدا خواهد کرد. رزم حسینی، تسهیل روند واردات و صادرات را یکی از آثار ابلاغ بخشنامه جدید عنوان و پیش‌بینی کرد صادرات کشور در شش ماهه دوم سال جاری افزایش پیدا کند. با این روال ظاهرا باید امیدوار بود که با توزیع کالاهای اساسی ترخیصی در بازار کمی از تب و تاب گرانی کاسته شود؛ اما معلوم نیست ترخیص کالاهای اساسی مشکل توزیع گزینشی را نیز حل خواهد کرد یا خیر.