توقف خرید و فروش در بازار لوازم خانگی

نرگس رسولی

نوسان بازار ارز حالا سایر بازارها را نیز تحت‌تاثیر خود قرار داده است و این روزها کمتر فروشنده‌ای حاضر است کالای بادوام خود را به فروش برساند.

 اینجا قلب بازار لوازم خانگی است؛‌ امین حضور، اغلب واحدهای صنفی یا بسته‌اند یا اتیکت قیمت را از روی کالاها برداشته‌اند و ترجیح می‌دهند با اعلام اینکه موجودی نداریم، فروش را به روزهای آتی موکول کنند.

 قیمت‌ها نامشخص است. حتی برای اقلام وطنی؛ چراکه ارزبری کالاهای تولیدی ایران بالاست و وابستگی به قطعه وارداتی قیمت لوازم خانگی تولیدی در داخل را نیز تحت‌تاثیر قرار می‌دهد. کمتر کسی حاضر است اقلامی چون یخچال و فریزر و ... را به فروش برساند. یکی از فروشندگان تاکید کرد تا چند هفته قبل یخچال فریزر ایرانی قیمتی کمتر از 20 میلیون تومان داشت اما حالا اگر بخواهید کالایتان را جایگزین کنید باید بهایی بالاتر از 30 میلیون تومان بپردازید. فعالیت در این بازار یعنی دود شدن سرمایه، پس باید دست نگه داشت.

 اینجا  نمایندگی‌های برندهای خارجی چون سامسونگ و ال‌جی و برندهای خارجی رسما تعطیل شده‌اند و حتی نمایندگی رسمی برندهای ایرانی نیز مانند سایر واحدهای صنفی دست از فروش کشیده‌اند و می‌گویند تا شنبه فروش نداریم. یکی از کسانی که برای خرید به این مغازه آمده بود حرف فروشنده را تکمیل کرد و گفت: البته معلوم نیست کدام شنبه چون هفته قبل نیز وضعیت همین بود. فروشندگان دست نگه داشته و از بیان قیمت کالاهایشان سرباز می‌زنند و اعلام می‌کنند که تا روز شنبه فروش نداریم .

 حتی قیمت‌های اعلامی نیز تقریبی است و کسی حاضر به اعلام قیمت قطعی نیست. حالا سنت دیرین بازار طلا و جواهر به اینجا نیز سرایت کرده است، در معدود معاملاتی که صورت می‌گیرد، فروشنده پیش از صدور فاکتور، قیمت را با همکاران خود چک می‌کند و استعلام می‌گیرد.

خرید و فروش لوازم خانگی در حالی در بازار متوقف شده است که خرداد ماه امسال نیز افزایش قیمت لوازم خانگی خبرساز شده بود و درنهایت سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اعلام کرد که در قیمت‌های لوازم خانگی بازنگری لازم صورت گرفته است. در این راستا تلویزیون حداکثر ۲۰ درصد و سایر لوازم خانگی حداکثر ۲۵ درصد مجاز به افزایش قیمت نسبت به بهمن سال گذشته شدند و همه تولیدکنندگان و عرضه‌کنندگان لوازم خانگی ملزم شدند قیمت‌های خود را در سامانه ۱۲۴ ثبت کنند. با این حال افزایش نرخ ارز در هفته‌های گذشته بار دیگر علامت سئوال بزرگی را پیش‌روی این بازار قرار داده است: آیا امکان جایگزینی کالا وجود دارد؟

چه کسانی کالا می‌خرند؟

افزایش قیمت‌ها البته بازار لوازم‌خانگی را چندان داغ نکرده است. بسیاری از فعالان بازار در پاسخ به این پرسش که چه کسانی این روزها خریدار لوازم خانگی هستند؟ می‌گویند: زوج‌های جوان عمده‌ترین خریداران هستند در حالی که پیش‌تر ما با مشتریانی روبرو بودیم که با تغییر منزل یا کهنه شدن لوازم خانگی‌شان درصدد خرید لوازم به‌روزتر بودند، اما در یک سال اخیر این طبقه به طور کامل از بازار خارج شده‌اند و افراد تلاش می‌کنند هزینه خود را به حداقل برسانند و اگر پولی مازاد دارند در بازار ارز یا طلا و سکه و بورس وارد کنند.

 قیمت‌ها در بازار چگونه است؟

اگر انبوه تابلوهای «فروش نداریم»، مشتری را ناامید نکند و بتواند واحدی صنفی بیابد که قصد فروش لوازم‌خانگی را دارد، اینجاست که قیمت‌ها از 9 میلیون و 500 هزار تومان تا 45 میلیون تومان خودنمایی می‌کنند، آن هم برای یک یخچال وطنی. کالاهای خارجی نایاب شده‌اند و معدود اقلام باقیمانده با قیمت‌هایی بسیار گزاف به فروش می‌رسند. نکته اینجاست که بسیاری با استناد به اینکه قطعه نیست و در صورت خرابی امکان تعمیر از میان می‌رود، خرید لوازم خارجی را در شرایط فعلی مناسب نمی‌دانند. بررسی‌ها نشان می‌دهد یخچال‌های کوچک‌ساخت که محدوده قیمت 18 تا 25 میلیون تومان را دارا هستند نیز این روزها نایاب شده‌اند. این وضعیت در بازار سایر اقلام مانند ماشین لباسشویی، گاز، آبمیوه‌گیری و ... نیز صدق می‌کند.

یکی از فعالان این بازار می‌گوید ماشین لباسشویی به دلیل ارزبری بالا در همین چند ماه بیش از 40 درصد افزایش قیمت را تجربه کرده است.

سنت دیرین بازار طلا و جواهر به بازار لوزام خانگی نیز سرایت کرده است، زیرا در معدود معاملاتی که صورت می‌گیرد، فروشنده پیش از صدور فاکتور، قیمت را با همکاران خود چک می‌کند و استعلام می‌گیرد

بسته ویژه جهیزیه کجاست؟

محمدی، مرد مسنی که به عنوان خریدار در بازار لوازم خانگی حضور داشت به خبرنگار ما گفت: با این قیمت‌ها نمی‌شود هیچ کالایی خرید و تکلیف ما پدران و مادرانی که باید جهیزیه جور کنیم، سخت شده است.

وی افزود: من در خبرها خواندم 5 قلم کالا برای جهیزیه، قیمتی در محدوده 11 میلیون تومان دارد؛ حاضرم هر قلم کالا را به این قیمت بخرم اما پیدا نمی‌شود و می‌ترسم صبر کردن، وضعیت را برای من که بازنشسته‌ای حداقل‌بگیر هستم، سخت‌تر کند.

یکی از مغازه‌داران به خانمی اشاره می‌کند که در حال خرید یخچال کوچک است و می‌گوید: این خانم از صبح تا الان که ساعت ٥ بعد از ظهر است در حال گشتن برای خرید یخچال زیر ١٠ میلیون تومان بود و تازه حالا توانسته خرید کند. خیلی از مغازه‌دارها به دلیل نوسان قیمت‌ها فروش ندارند و سعی می‌کنند تا ثبات بازار جنسشان را حفظ کنند. مغازه‌دار دیگری به مغازه‌های بسته اشاره می‌کند و می‌گوید: وقتی خریدار توان خرید یخچال ٨٠ میلیونی را ندارد چرا باید مغازه‌دار بماند تا شرم را در چشم خریدار ببیند؟

توقف خرید و فروش تا چه زمانی ادامه دارد؟

به نظر می‌رسد با اعلام درخواست دبیر انجمن صنایع لوازم خانگی ایران دلیل توقف فعالیت‌ها در بازار روشن شده است. عباس هاشمی در گفتگو با رسانه‌ها اعلام کرده است: به طور متوسط آلومینیوم ۱۵۴، درصد فولاد ۲۱۲ درصد، برنج ۱۳۱ درصد و مس ۱۱۷ درصد نسبت به سال گذشته افزایش قیمت داشته و این در حالی است که تولیدکنندگان لوازم خانگی در خرداد ماه امسال مجاز شدند قیمت‌های خود را حدود ۲۵ درصد افزایش دهند. همچنین با در نظر گرفتن یورو، میانگین نرخ ارز در این صنعت در مهرماه امسال نسبت به سال گذشته ۱۶۳ درصد افزایش داشته است.

وی افزود: برای مثال در بخش آبگرمکن و پکیج اگر براساس افزایش قیمت مواد اولیه قیمت‌گذاری می‌کردیم باید در مهرماه امسال در آبگرمکن ۱۳۴ درصد و در پکیج ۱۵۸ افزایش قیمت می‌داشتیم؛ یعنی نرخ برخی کالاها پنج تا شش برابر قیمتی است که سازمان حمایت تعیین کرده است.

او خاطرنشان کرد: با در نظر گرفتن این شرایط قیمت‌گذاری برای محصولات لوازم خانگی امکان‌پذیر نیست و ورود سازمان حمایت و ستاد تنظیم بازار به بازار لوازم خانگی بلاموضوع است. با  استناد به مستندات حقوقی و قانونی که به وزیر صنعت، معدن و تجارت (صمت) ارائه کردیم، می‌توانیم بگوییم که ورود ستاد تنظیم بازار و سازمان حمایت به قیمت‌گذاری لوازم خانگی موضوعیت ندارد و اگر هم بخواهند در این بازار نظارت کنند، باید واحدهای تولیدی بر اساس قیمت نهاده‌های تولید خوداظهاری کنند و در صورت بروز تخلف سازمان حمایت ورود کند؛ اما اعلام تکلیف قیمت‌ها از سوی سازمان حمایت در بازار لوازم خانگی راه‌حل نیست و امکان ادامه تولید لوازم خانگی در این شرایط وجود ندارد.

گرانی تا کجا ادامه دارد؟

بااین وصف روشن است این وضعیت دوام چندانی ندارد. افزایش دوباره قیمت‌ها اگر با رشد دوباره قیمت ارز همراه باشد، ثمری برای تولیدکننده و مصرف‌کننده دربرنخواهدداشت. داغ شدن بازار خرید و فروش لوازم دست دوم این روزها نشان می‌دهد توان طبقه متوسط ایرانی در حال تحلیل رفتن است. کالاهایی که تا یک سال پیش امکان خرید در محدوده 10 میلیونی را داشت، حالا در بازار لوازم دست دوم قابل دسترسی است. آنچه فعالان بازار و خریداران مدام بدان اشاره داشتند، ثبات بود، همه می‌پرسیدند بازار ارز کی به ثبات می‌رسد؟