چشم‌انداز مبهم روزگار سیاهِ نفت

چرا کاهش چشمگیر تولید نفت نتوانست افسار را بر پشت اسب سرکش بازار نفت بیندازد. جواب این سوال را شاید بتوان در رفتار طرفین میز مذاکره یافت؛ پافشاری مکزیک بر کاهش تنها 100 هزار بشکه، عدم شرکت برزیل در نشست به دلیل مخالفت با هر کاهشی بیشتر از کاهش تحمیل شده از سوی مکانیزم کاهشی بازار، نبود نقشه راه و اجماع در بین تولیدکنندگان نفت تگزاس برای به انجام رسانیدن کاهش محول شده به نفت آمریکا، اخبار افزایش تولید و افزایش ذخیره در تانکرها از سوی عربستان و همچنین عدم اعتماد بازار به تعهدات و وعده‌های روسیه برخورد خواهیم کرد.

سعید ساویز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی ایلنا، در ارزیابی فضای جدید حاکم بر بازار نفت گفت: قیمت نفت در طول زمان تحت‌تاثیر مکانیزم‌های مختلفی تعیین شده است، پیشتر که تکنولوژی و علم حفاری و تولید آنقدرها پیشرفت نکرده بود و کانون‌های تولید بیشتر در خاورمیانه بود، این تولیدکننده بود که می‌تواست بازار را کنترل کند. تقاضای روزافزون برای مصرف نفت و منابع محدود، درست مانند شوک نفتی اول در 1973 و شوک نفتی دوم در 1979 باعث شده بود، تا بسته شدن شیر نفت به معنی هرج و مرج و فقدان سوخت در ممالک پیشرفته باشد.

نفتِ زیاد نگرانی ندارد، مشتری آن را پیدا می‌کند

وی افزود: با پیشرفت علم و تکنولوژی و افزایش و تنوع جغرافیای عرضه و همچنین ظهور انواع دیگری از انرژی مانند منابع تجدیدپذیر آرام آرام ابتکار عمل از عرضه به سمت تقاضا میل کرد؛ تقاضا برای نفت در پی مکانیزم‌های پولیِ انبساطیِ بانک‌های بزرگ رشد کرد و کاهش ارزش دلار در مقابل ارزهای دیگر به افزایش تقاضا در کشورهای پرجمعیتی مانند هند و چین شتاب بخشید. از اینروست که عده‌ای از کارشناسان معتقدند  هر قدر که نفت تولید شود مشتری آن را پیدا می‌کند، فقط ممکن است روی قیمت آن تاثیر بگذارد.

نفتِ گران در سال 2019 جا ماند

این کارشناس حوزه انرژی در ادامه تصریح کرد: شرایط امروزه با روزگاران پیشین تفاوت زیادی کرده است؛ احتمالاً نفت در 2019 در اوج قله میزان تولید تاریخ خود ایستاده است، عده‌ای از تحلیلگران قله را در 2023 می‌دانستند، اما معتقدند بحران و رکود اخیر، بیش از پیش ما را به آن نزدیک کرده است و چه بسا بدون آنکه خودمان بدانیم در سال گذشته از آن گذشتیم.

کاهش تقاضا و افزایش ترس مانعانِ روزهایِ خوشی

وی خاطرنشان کرد: وضعیت فعلی بازار و سقوط شدید قیمت نفت تا اینجا حاصل عملکرد دو عامل کاهش شدید تقاضای جهانی خصوصاً در بازارهای بزرگی چون چین، هند و آمریکا و  همچنین تاثیر افزایش شاخص ترس در بازار بوده است، اولین عامل باعث مازاد شدید عرضه شده و دومی باعث شده است تا کاهش قیمت و در واقع کاهش ارزش نفتی که بین 20 تا 30 میلیون بشکه مازاد عرضه دارد سریع‌تر اتفاق بیفتد.

در چنین شرایطی اوپک تشکیل جلسه فوق العاده داد، روسیه اقتدار عربستان را به چالش کشید و جنگ قیمت شروع شد، این جنگ قیمت سقوط را سریع‌تر کرد و تمامی مخازن و تانکرهای خالی را از نفت مالامال کرد که خود عاملی برای بازگشت دیرتر بازار به روزهایِ خوب در آینده خواهد بود.

آیا 19 میلیون بشکه نفت را نجات خواهند داد؟

ساویز گفت: اکنون ترامپ که خطر فروریختن پایه‌های نفت شیل را بسیار جدی می‌بیند، از تولیدکنندگان خواست تا مجدداً برای مهار کاهش قیمت تلاش کنند و حتی در توییتر میزان کاهش مورد نظر را نیز مشخص کرد. اوپک و همکاران نیز مجدداً در کنار هم جمع شدند بر روی 9 میلیون و 700 هزار بشکه کاهش توافق کردند. عربستان، امارات و کویت نیز وعده 2 میلیون بشکه کاهش داوطلبانه دادند، از سوی دیگر  کشورهای عضو G20 هم تعهد کاهش 3 میلیون و هفتصد هزار بشکه‌ای را دادند و اگر این اعداد را با 300 هزار بشکه‌ای که آمریکا متعهد شد تا جای مکزیک از تولید خود کاهش دهد و 3 میلیون بشکه‌ای که بناست تا افزون بر نیاز بازار خریداری شود جمع کنیم، مجموعاً حدود 19 میلیون بشکه از عرضه در بازار کاسته خواهد شد.

روسیه اقتدار عربستان را به چالش کشید و جنگ قیمت شروع شد، این جنگ قیمت سقوط را سریع‌تر کرد و تمامی مخازن و تانکرهای خالی را از نفت مالامال کرد که خود عاملی برای بازگشت دیرتر بازار به روزهایِ خوب در آینده خواهد بود

سعودی و روسها مقصرترند  یا تگزاسی‌ها؟

وی بیان کرد: انتظار می‌رفت تا با توافق یاد شده ترمز سقوط قیمت نفت کشیده شود و قیمت در مرز کانال 30  و 20 دلاری متوقف بماند، اما این اتفاق رخ نداد و نفت هر چند آهسته و خزنده اما همچنان سیر نزولی دارد و این علامت سوال بزرگ وجود دارد که چرا چنین کاهشی نتوانست افسار را بر پشت اسب سرکش بازار نفت بیندازد. جواب این سوال را شاید بتوان در رفتار طرفین میز مذاکره یافت؛ با یک جستجوی ساده در اخبار به عناوین مطالبی از قبیل پافشاری مکزیک بر کاهش تنها 100 هزار بشکه، عدم شرکت برزیل در نشست به دلیل مخالفت با هر کاهشی بیشتر از کاهش تحمیل شده از سوی مکانیزم کاهشی بازار، عدم وجود نقشه راه و اجماع در بین تولیدکنندگان نفت تگزاس برای به انجام رسانیدن کاهش محول شده به نفت آمریکا، اخبار افزایش تولید و افزایش ذخیره در تانکرها از سوی عربستان و همچنین عدم اعتماد بازار به تعهدات و وعده‌های روسیه برخورد خواهیم کرد.

تبلیغاتِ صوریِ توافقِ کاهشِ تولید

این تحلیلگر بازار نفت توضیح داد: با چنین آشفتگی و عدم اعتمادی که ناشی از تعدد بازیگران عرصه نفت و همچنین تضعیف و بی‌اعتباری کشوری مانند عربستان در اوپک است، قطعاً توافقات کاهش تولید بیشتر جنبه تبلیغاتی خواهد داشت تا جنبه یک استراتژی موثر. و همانگونه که از بازار هویداست، تاثیر کاهش تقاضا و عامل ترس بسیار قوی‌تر از این آرایش‌های نامنظم است.

قیمت؛ در انتظار پایان نفت‌های روی آب

وی تاکید کرد: پیش‌بینی می‌شود که قیمت تا مرز 20 دلار پیش رود و احتمالاً پس از خارج شدن کامل نفت‌های گران از بازار به یک تعادل دست یابد و به احتمال زیاد پس از مدت زمانی که برای تمام شدن نفت‌های روی آب کافی باشد، دوباره احیا شود.