روزهایی سخت برای اقتصادهای نفتی

قیمت‌ نفت با رفتن بیش از سه میلیارد نفر به قرنطینه در جهان برای جلوگیری از شیوع ویروس کرونا که تقاضا برای نفت را حداکثر ۳۰ میلیون بشکه در روز کاهش داده است، از ۶۵ دلار در ابتدای سال میلادی به حدود ۲۰ دلار تا اواسط هفته گذشته سقوط کرد و به پایین‌ترین سطح خود در دو دهه اخیر رسید. کارشناسان اختلاف روسیه و عربستان سعودی بر سر قیمت نفت را نیز از دیگر دلایل کاهش چشمگیر قیمت نفت می‌دانند؛ به‌طوری‌که جنگ قیمتی بین دو کشور باعث شد تا نفت مازاد در بازار عرضه شود و قیمت‌ها را در برخی روزها تا کمتر از ۲۰ دلار نیز کاهش دهد.

در پی فشارهای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای متوقف شدن جنگ قیمت میان عربستان سعودی و روسیه، گروه اوپک پلاس قرار است روز دوشنبه نشست فوق‌العاده‌های از طریق وبینار برگزار کند تا اعضای گروه درباره کاهش تولید مذاکره کنند

با این حال کاهش قیمت نفت آنچنان بر اقتصاد کشورهای تولیدکننده فشار آورد که روسیه و عربستان که حاضر به برگزاری جلسات حتی در سطح کارشناسان نبودند، حالا قرار است روز دوشنبه به صورت مجازی جلسه‌ای برای تقویت قیمت‌ها برگزار کنند.

آمریکا نیز قول مساعد داده تا بخشی از نفت تولیدی خود را به بازار عرضه نکند.

رویترز در همین راستا به نقل از منابع آگاه نوشت: در پی فشارهای دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای متوقف شدن جنگ قیمت میان عربستان سعودی و روسیه، گروه اوپک پلاس قرار است روز دوشنبه نشست فوق‌العاده‌های از طریق وبینار برگزار کند تا اعضای گروه درباره کاهش تولید مذاکره کنند.

وزیر انرژی جمهوری آذربایجان نیز اظهار کرده که دیدار اوپک و متحدانش شامل روسیه قرار است روز دوشنبه ششم آوریل برگزار شود، اما جزئیات اندکی درباره تقسیم کاهش تولید میان اعضای این گروه وجود دارد.

کاهش تولید نفت با اوپک و متحدانش یا بدون آنها اتفاق خواهد افتاد زیرا سطح مخازن جهانی نفت در آستانه تکمیل شدن است و در نتیجه بسیاری از تولیدکنندگان به زودی چاره دیگری بجز تعطیلی چاه‌های نفت نخواهند داشت

دبیرخانه اوپک و شاهزاده عبدالعزیز بن سلمان، وزیر انرژی عربستان سعودی در حال هماهنگ کردن این دیدار هستند. هنوز معلوم نیست کشورهای خارج از اوپک پلاس هم به این دیدار دعوت شده‌اند یا خیر؟

رشد ۳۱ درصدی قیمت هفتگی نفت

با این حال، دیروز با تقویت احتمال توافق سه تولیدکننده بزرگ نفت جهان برای کاهش ۱۰ میلیون بشکه‌ای عرضه نفت، قیمت هفتگی نفت تا ۳۱ درصد بالا رفت. این رشد قیمت که با توییت رئیس‌جمهوری آمریکا درباره کاهش عرضه تولیدکنندگان نفت آغاز شد با مذاکرات آمریکا، روسیه و عربستان شتاب بیشتری به خود گرفت و قیمت نفت شاخص آمریکا از ۲۱ دلار و ۵۱ سنت با ۳۱ درصد رشد به ۲۸ دلار و ۳۴ سنت رسید.

نفت برنت نیز رشدی ۲۲ درصدی را تجربه کرد و از ۲۷ دلار و ۹۵ سنت تا ۳۴ دلار و ۱۱ سنت بالا رفت.

ترامپ پنج شنبه گذشته اظهار کرد که با ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه و محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان سعودی درباره این موضوع گفت‌و‌گو کرده است و آنها موافقت کرده‌اند تولیدشان را حدود ۱۰ میلیون بشکه در روز کاهش دهند.

رئیس‌جمهور آمریکا گفت که وی امتیازی به عربستان سعودی و روسیه مانند توافق با کاهش تولید داخلی آمریکا نداده است. با این حال برخی مقامات آمریکایی اعلام کرده‌اند که در قیمت‌های فعلی، تولید آمریکا کاهش قابل‌توجهی پیدا خواهد کرد.

یک منبع آگاه در اوپک گفته است که آمریکا باید از تولید نفت شیل مشارکت کند. روسیه همواره از این که کاهش تولید مشترک با اوپک از تولید هزینه بالای نفت شیل آمریکا پشتیبانی کرده، ابراز نارضایتی کرده است. یک منبع آگاه دیگر در اوپک یادآور شده است که هرگونه کاهش تولید فراتر از ۱۰ میلیون بشکه در روز باید شامل تولیدکنندگان خارج از گروه اوپک پلاس باشد. کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، نروژ و برزیل در زمره تولیدکنندگان بزرگی هستند که در این گروه حضور ندارند. به گفته این منبع، آمار نهایی کاهش تولید به مشارکت همه تولیدکنندگان نفت بستگی دارد.

جیسون کنی، نخست وزیر آلبرتای کانادا که بزرگترین منطقه تولیدکننده نفت این کشور است، روز پنج شنبه اعلام کرد که آلبرتا آماده پیوستن به توافق کاهش تولید است.

به هر حال،‌ کاهش تولید نفت با اوپک و متحدانش یا بدون آنها اتفاق خواهد افتاد زیرا سطح مخازن جهانی نفت در آستانه تکمیل شدن است و در نتیجه بسیاری از تولیدکنندگان به زودی چاره دیگری بجز تعطیلی چاه‌های نفت نخواهند داشت.

 سهم برابر کشورها در کاهش تولید نفت

همزمان با گسترش بحث کاهش تولید نفت، وزیر انرژی روسیه اعلام کرد: همه کشورهای تولیدکننده عمده نفت باید برای تثبیت بازار با هم متحد شده و به همکاری بپردازند و سهمی برابر در این زمینه داشته باشند.

الکساندر نوواک به اهمیت همکاری کشورهای تولیدکننده نفت برای جلوگیری از وخامت بیشتر اوضاع بازار اشاره کرد و گفت:  تولیدکنندگان نفت باید در ماه‌های آینده برای کاهش تولید نفت به توافق برسند درغیر اینصورت  بازار به ثبات نمی‌رسد.

وزیر انرژی روسیه در ادامه با بیان اینکه بهای نفت از آغاز سال جاری میلادی (دیماه پارسال) تاکنون حدود ۶۰ درصد سقوط کرده است، اضافه کرد: گسترش ویروس کرونا منجر به کاهش تردد و تقاضای خرید نفت در حدود ۱۵ میلیون بشکه در روز شده و ممکن است تا ۲۰ میلیون بشکه در روز هم برسد که برابر با ۲۰ درصد تولید نفت جهان است.

وزیر انرژی روسیه گفت: هیچگاه با چنین وضعیتی روبرو نشده بودیم که با تصمیم یکجانبه دیگر تولیدکنندگان برای افزایش عرضه، قیمت این کالا با چنین نوسانی مواجه شود.

به گفته نوواک، در زمان حاضر وضعیتی بوجود آمده است که مازاد تولید یا بخشی از نفت تولیدی که مورد نیاز نیست در منابع یا انبارهای زیرزمینی یا تانکرها ذخیره می‌شود و بر اساس محاسبات مختلف، حداقل دو ماه دیگر می‌توان در انبارها نفت ذخیره کرد.

وی افزود: برای برقراری ثبات در بازار نیاز به اقدامات هماهنگ برای کاهش تولید وجود دارد. باید در اقدامات مشترک همه تولیدکنندگان عمده ازجمله روسیه، عربستان سعودی و آمریکا و سایر کشورهای عضو یا غیرعضو اوپک شرکت کنند و عربستان سعودی و آمریکا باید شرکای کلیدی در تثبیت بازار جهانی نفت باشند.

گفتنی است توافق نفتی میان اوپک و روسیه برای کاهش تولید یک و نیم میلیون بشکه نفت در روز پس از مخالفت مسکو با کاهش تولید بیشتر به دلیل شیوع کرونا از روز اول ماه آوریل پس از سه سال پایان یافت. پس از آن عربستان سعودی اعلام کرد که تولید نفت خود را تا ۱۳ میلیون بشکه افزایش خواهد داد.

این مساله باعث سقوط بهای نفت برنت در یک ماه اخیر تا سطح  زیر ۲۵ دلار برای هر بشکه در بازار جهانی نفت شده است. دمیتری پسکوف، سخنگوی رئیس جمهوری روسیه روز جمعه گفت که ولادیمیر پوتین با عربستان سعودی درباره وضع بازار نفت مذاکره نمی‌کند.

وی خاطرنشان کرد که وزیر انرژی روسیه با شرکا و همتایان خود در این زمینه در تماس است.

یادآور می‌شود که روسیه، عربستان و آمریکا اکنون غول‌های نفتی جهان به شمار می‌آیند چرا که بیش از ۱۰ میلیون بشکه در روز تولید و صادر می‌کنند.

با روی کار آمدن دونالد ترامپ در آمریکا و افزایش قیمت نفت، واشنگتن بر تولید و صادرات طلای سیاه افزود و در مدت زمان کوتاهی و تا پیش از شیوع کرونا در جهان، جایگاه بزرگترین صادرکنندگان نفت جهان را از عربستان و روسیه گرفت که سال‌ها برای کسب این عنوان با هم رقابت داشتند.

با تمام این اوصاف و با اینکه دیروز قیمت‌های نفت از رکورد پایین ۲۰ دلار در اوایل هفته گذشته بهبود یافتند و بزرگترین رشد هفتگی تاکنون را رقم زدند، اما همچنان با قیمت ۶۶ دلار در پایان سال ۲۰۱۹ فاصله زیادی دارند و این شکاف برای اقتصادهایی که بر پایه نفت بنا نهاده شده‌اند، بسیار نگران‌کننده و با آثار زیانبار ارزیابی می‌شود.