واکنش اقتصاد جهانی به تنش ایران و آمریکا ادامه دارد
تلاطم بازارهای مالی در پی اقدام موشکی ایران
مهناز اعتدالی
پس‌لرزه‌های حمله موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکا در عراق، بازارهای جهانی را روز گذشته تحت‌تاثیر قرارداد و در اولین واکنش بازار نفت در مسیر صعود 4 درصدی قرار گرفت. طلای جهانی نیز با 37 دلار افزایش به 1605 دلار و 65سنت درهرانس رسید تا این فلز گران‌بها به بالاترین قیمت از آوریل 2013 تاکنون برسد.
تکانه‌های این تنش در خاورمیانه اما بیشتر حس شد تا جایی که تقاضا برای دارایی‌های امن افزایش یافت. به عبارت دیگر تهدیدهای منطقه‌ای و ریسک‌های ژئوپولیتیک نقش اصلی در بازگشت توجه به دارایی‌های امن را رقم زد. براین اساس ین ژاپن به بالاترین سطح خود از ماه اکتبر (سه ماه گذشته) رسید. ارزش ین، به عنوان ارز امن ژاپن در مقابل دلار آمریکا 08/0 درصد افزایش یافت. در مقابل ارزش دلار در برابر سایر ارزها کاهش یافت. شاخص دلار که ارزش این ارز را در برابر 6 ارز عمده دیگر اندازه می‌گیرد، 07/0 درصد کاهش یافت ضمن اینکه یورو نیز 04/0 درصد ضعیف شد.
خبرگزاری رویترز در این زمینه طی گزارشی اعلام کرد: «بازارهای مالی روز چهارشنبه پس از شلیک موشک‌های ایران به پایگاه نظامی آمریکا در عراق، با افت جدی مواجه شدند. بازارهای سهام آسیا و اوراق قرضه خزانه‌داری آمریکا ریزش داشتند، قیمت نفت و طلا نیز جهش کرد. چراکه سرمایه‌گذاران نگران گسترده‌تر شدن نزاع در خاورمیانه هستند.»
ریسک تنش‌های خاورمیانه و برخوردهای سیاسی کشورهای درگیر نقش تعیین‌کننده‌ای دراقتصاد بین‌الملل ایفا می‌کند. آژانس رتبه‌بندی بین‌المللی مودیز در گزارشی با ابراز نگرانی از آینده بازارها یادآورشده است که ادامه تنش‌ها و درگیری‌ها در خاورمیانه موجب پیامدهای اقتصادی جهانی خواهد شد و شرایط را برای اقتصاد دنیا تغییر خواهد داد.
الکساندر پرجسی، تحلیلگر ارشد مودیز معتقد است: «تداوم درگیری‌ها در منطقه می‌تواند آثار گسترده‌ای روی شوک‌های اقتصادی و مالی داشته باشد که به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای روی وضعیت مالی و عملیاتی در جهان اثر گذار خواهد بود. از روز پنج‌شنبه هفته گذشته، دارایی‌هایی مانند طلا و اوراق قرضه با افزایش و قیمت نفت به اوج چند ماهه اخیر خود رسیده است. نفت برنت حدودا به 70 دلار و 74 سنت رسیده که بیشترین مقدار آن از 16 سپتامبر 2019 است و نفت وست تگزاس به 64 دلار و 72 سنت رسیده که بیشترین مقدار آن از آوریل سال گذشته میلادی است.»
در این زمینه دنیای اقتصاد به نقل از سه موسسه معتبر بین‌المللی «مودیز»، «گلدمن ساکس» و «اکونومیست» در گزارش‌های تحلیلی، مثلث خطر اقتصاد جهان را تشریح کرده است.
در این گزارش از «تنش‌های اخیر در خاورمیانه»، «انتخابات پیش روی آمریکا» و «تداوم تنش‌های تجاری آمریکا و چین» به‌عنوان سه ریسک بزرگ در اقتصاد جهان یاد شده است. اولین چالش در این گزارش مربوط به تنش‌های اخیر خاورمیانه است که می‌تواند علاوه بر تهدید بازارهای نفت، صنعت بانکی و گردشگری دنیا ، جریان تجاری و صادرات را نیز در کشورهای در حال توسعه با موانع بسیار همراه کند. انتخابات پیشروی آمریکا به عنوان دومین ریسک در این گزارش مطرح است که با توجه به تقابل و تضاد نظری احزاب دموکرات و جمهوری خواه، می تواند دو قطبی سیاسی را در مجلس سنا و نمایندگان آمریکا تشدید کند و تحت‌تاثیر این شکاف سیاسی، فضای اقتصاد آمریکا و سایر کشورهای دنیا را نیز تحت‌تاثیر قرار دهد. در وجه سوم این مثلت بیان شده که اگرچه آمریکا و چین در نخستین گام در نیمه ژانویه احتمالا به یک توافق اولیه دست پیدا خواهند کرد، اما از نگاه تحلیلگران، این توافق می‌تواند فریبنده باشد. زیرا بسیاری از چالش‌های و تفاوت نگاه‌ها میان این دو اقتصاد بزرگ باقی خواهد ماند. در مجموع این سه گزارش نشان می‌دهد اقتصاد جهان، از جانب ریسک‌های سیاسی تهدید خواهد شد و این ریسک‌ها، مسیر آینده اقتصاد را مشخص خواهد کرد.
ریزش بازارهای سهام جهان بعد از پاسخ موشکی ایران
دقایقی پس از انتشار خبر حمله ایران به پایگاه عین الاسد آمریکا در عراق، شاخص‌های بورس آمریکا منفی شد و 1197 امتیاز سقوط کرد. بر این اساس شاخص داو جونز 1.4 درصد و شاخص S&P 500 که در اوایل روز 7/1 درصد از ارزش خود را از دست داده بود در انتها با 28/0 درصد کاهش معاملات را به پایان رساند.
شاخص گسترده MSCI در آسیا و اقیانوسیه در انتهای معاملات روز گذشته، ۰.۵ درصد افت کرد و این در حالی است که این شاخص در اوایل روز، یک درصد کاهش یافته بود. شاخص بلوچیپ چین نیز 48/0 درصد افت کرد.
شاخص نیکی ژاپن با 29/1 درصد افت گسترده‌ای داشت و در اوایل روز، ارزش آن 2 درصد کاهش یافته بود. شاخص سهام استرالیایی‌ها نیز در ابتدای روز بیش از یک درصد افت کرده بود اما در انتهای روز، با افت18/0 درصدی معاملات را پایان داد.
ارزش سهام شرکت نفتی آرامکو عربستان در پی حمله موشکی ایران به پایگاه آمریکا در عین الاسد حدود 12 درصد از بالاترین میزان خود یعنی 70/38 ریال در 31 دسامبر 2019 سقوط کرد. به گزارش خبرگزاری رویترز، ارزش هر سهم این شرکت به 34 ریال (حدود 06/9 دلار) در روز چهارشنبه رسید که پس از حمله موشکی ایران به مواضع آمریکا در عراق این کمترین میزان ارزش سهام آرامکو از تاریخ 11 دسامبر 2019 ( زمان عرضه سهام این شرکت در20 آذر) تا کنون است.
به نوشته این خبرگزاری، ارزش بازار بورس عربستان نیز در بحبوحه تنش میان تهران و واشنگتن تا میزان 4/1 درصد افت داشته است.
جهش 26 درصدی سهام دفاعی آسیا
سی ان بی سی در گزارشی اعلام کرد سهام دفاعی آسیا، پس از حمله موشکی ایران به چندین پایگاه نظامی آمریکا در عراق، حدود 20 درصد جهش نشان داد.
در کره‌جنوبی، سهام شرکت تولیدکننده جنگ‌افزار، ویک‌تک، 26 درصد، صنایع نظامی‌هانیل بیش از 21 درصد و سهام اسپکو که سازنده تجهیزات نظامی است، 18 درصد رشد کرد.
در ژاپن نیز، سهام ایشیکاوا سیساکوشو، تولیدکننده مین‌های جنگی، 24 درصد، توکیو کیکی، که تجهیزات ناوبری نظامی تولید می‌کند 13 درصد و سهام شرکت هووا که تولیدکننده تفنگ است با 16 درصد جهش قیمت سهام مواجه شد.
همچنین در چین، سهام شرکت‌های نظامی با حداکثر مجاز جهش روزانه خود، یعنی 10 درصد، روبرو شد. این شامل شرکت‌های آنهویی گریت‌وال، صنایع سنگین لینژو، تیانجین موتور و شرکت هوافضای سی‌اچ یوای‌وی، می‌شود.
شاخص سهام فیوچرز داوجونز امریکا که پس از حمله ایران به پایگاه نظامیان امریکا منفی شده بود در ساعات ابتدایی عصر روز گذشته دوباره در مسیر صعودی قرار گرفت که می‌تواند نشان از انتظار سرمایه‌گذاران امریکایی به خاتمه بحران تقابل نظامی بین دو کشور در این فاز باشد
واکنش نوسانی بازارهای مالی ایران به تحولات نظامی
با افزایش تنش در منطقه خاورمیانه و پاسخ موشکی ایران، دلار که در ابتدای هفته رشد 500 تومانی را رقم زد و آماده برای عبور هیجانی از مرز 14 هزار تومان بود، روز گذشته در مسیر آرامش قرار گرفت و بدون هیچ تغییری در بازه 13,382 تومان باقی ماند.
به اعتقاد معامله گران با شروع واکنش موشکی ایران به حمله تروریستی امریکا بازار انتظار داشت که با افزایش تقاضا مواجه شود اما سیگنال‌های سیاسی و نظامی از ابتدای روز و متعاقب آن نیز هشدار همتی به بازار آزاد، مسیر نوسانات را به سمت تعادل هدایت داد.
رئیس کل بانک مرکزی در این زمینه یادآورشد: «با امکانات خوبی که در اختیار داریم هیچ نگرانی درخصوص وارد شدن شوک ارزی به بازار وجود ندارد و مردم نگران افزایش ناگهانی قیمت ارز نباشند. آثار مربوط به شوک‌های روانی ناشی تنش‌های سیاسی سرجای خود است، اما به تدریج از بین خواهد رفت. ما تلاش می‌کنیم که نرخ ارز به ارزش ذاتی خود باز گردد. نرخ‌های فعلی، قیمت واقعی و ذاتی ارز نیست.»
اما سکه در مسیر پیشروی با 8/2 درصد افزایش از کانال 5 میلیون تومانی عبور کرد. روزگذشته فلز گرانبهای داخلی ۱۴۰ هزار تومان افزایش را به ثبت رساند و به بهای ۵ میلیون و ۱۶۰ هزار تومان رسید.
برخی تحلیلگران علت رشد سکه را از یک سو جبران جاماندگی آن در ماه‌های گذشته نسبت به رشد قیمت ارز می‌دانند و از سوی دیگر معتقدند که بازارساز مداخله مستقیم در این بازار ندارد براین اصل نوسان‌گیران فعالیت در این بازار را نسبت به بازار ارز ترجیح می دهند. ضمن اینکه به غیر از متغیرهای نوسانی، افزایش بهای جهانی طلا نیز در رشد قیمت سکه تاثیرگذار است.
تداوم سقوط بورس تهران پس از حملات موشکی
بورس تهران که از ابتدای هفته در پی عملیات تروریستی آمریکا، ریزش‌های تاریخی را تجربه کرده بود روز گذشته پس از اقدام موشکی ایران به پایگاه‌های آمریکایی ابتدا با سقوط 5800 واحدی شاخص‌ها روبرو شد، اما در ادامه با توجه به تصمیم مهم سازمان بورس در واکنش به تنش‌ها، درخصوص حفظ دامنه نوسان معاملات در مرز 2 درصد همچنان با صف‌های فروش روبرو بود.
شاخص بورس تهران در معاملات روز گذشته به 358 هزار و 807 رسید که در مجموع از ابتدای هفته بیش از 23 هزار واحد سقوط را تجربه کرد. در این روز، دو میلیارد و 63 میلیون داد و ستد به ارزش7 هزار و 325 میلیارد ریال انجام شد.
ایین نامه اجرایی در مورد افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی‌ها که به تصویب هیات وزیران رسید و در قدم بعدی افزایش سقف مشتریان اعتباری از 50 به 60 درصد، اقداماتی بود که بورس تهران رقم زد تا به واسطه آن همه ارکان بازار سرمایه به حمایت سهام داران و سرمایه‌گذاران به میدان بیایند.
اما موج واکنش سهامداران حقیقی به پاسخ موشکی ایران به حمله تروریستی آمریکا موجب شد که در آخرین روز کاری این هفته پرالتهاب، حجم عرضه‌ها زیاد و سطح نقدشوندگی در کمترین میزان باشد.
ابهام سهامداران در مورد آینده واکنش‌های سیاسی و نظامی در منطقه و موضع‌گیری احتمالی دولت آمریکا در روزهای پایانی هفته، موجی از ناامیدی را پدید آورد که می تواند به گسترش صف‌های فروش در ابتدای هفته آینده نیز بینجامد.
پس از اقدام موشکی ایران دونالد ترامپ با لغو سخنرانی تلویزیونی خود در حساب توییتری‌اش عنوان کرد «همه چیز رو به راه است. موشک‌هایی از ایران به دو پایگاه نظامی در عراق پرتاب شد. صدمات و تلفات در حال بررسی است. تاکنون، اوضاع خوب است. ما با اختلاف قوی‌ترین و مجهزترین ارتش جهان را داریم. من بیانیه کاخ سفید را فردا صبح (8 ژانویه به وقت آمریکا) اعلام می‌کنم.»
اما نانسی پلوسی رئیس مجلس نمایندگان آمریکا در اقدامی پیشگیرانه در توییتی اعلام کرد «ما در حال رصد شرایط هدف گرفته شدن نیروهای آمریکایی در عراق هستیم. ما باید از سلامت نیروهای خود مطمئن شویم. باید تحریکات بی مورد دولت ترامپ پایان یابد. از ایران می خواهیم به خشونت خود پایان دهد.»
افول و یا صعود هژمونی دیپلماسی سیاسی و اقتصادی آمریکا در منطقه خاورمیانه در واکنش به دیپلماسی دفاعی ایران طی 24 ساعت آینده می‌تواند، بازارهای مالی جهان و ایران را به سمت ثبات و یا ناامنی بیشتر هدایت کند
آنچه که مسلم است افول و یا صعود هژمونی دیپلماسی سیاسی و اقتصادی آمریکا در منطقه خاورمیانه در واکنش به دیپلماسی دفاعی ایران طی 24 ساعت آینده می‌تواند، بازارهای مالی جهان و ایران را به سمت ثبات و یا ناامنی بیشتر هدایت کند. روزهای پرالتهابی پیش رو است که براساس آن مشخص خواهد شد که هر یک از طرفین یعنی ایران و آمریکا یک جنگ تمام عیار را به عنوان راهبرد کوتاه مدت و یا بلند مدت برای خود انتخاب می کنند و یا اینکه تعلل استراتژیک برای پیشبرد مذاکره را برمی‌گزینند.
اما تحلیلگران بازار با رصد بورس‌های جهانی معتقدند شاخص سهام فیوچرز داوجونز امریکا که پس از حمله ایران به پایگاه نظامیان امریکا منفی شده بود در ساعات ابتدایی عصر روز گذشته دوباره در مسیر صعودی قرار گرفت که این امر می‌تواند نشان از انتظار سرمایه‌گذاران امریکایی به خاتمه بحران تقابل نظامی بین دو کشور در این فاز باشد.
دیدگاه تان را بنویسید