صادرکنندگان از تأثیر ناآرامی‌ها بر مراودات تجاری و اقتصادی با همسایه غربی بیمناکند
ابهام در تجارت ۲۰ میلیارد دلاری با عراق
محمود نوروزیه
کارنامه تجارت خارجی ایران در نیمه نخست سال ۹۸ با ۲۱میلیارد و۲۲۱میلیون دلار واردات و ۲۰ میلیارد و ۹۴۸ میلیون دلار صادرات بسته شد و این در حالی است که ارزیابی هدفگذاری شده صادراتی برای سال جاری ۶۱ میلیارد دلار صادرات است که در حال حاضر تنها یک سوم آن محقق شده است.
در این زمینه روز گذشته رضا رحمانی وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز از برنامه‌ریزی کاهش ۱۰ میلیارد دلاری واردات کشور تا سال ۱۴۰۰ خبر داد که بخشی از آن در اجرای میزهای تعمیق ساخت داخل دنبال می‌شود. براین اصل مقرر شده تا پایان سال پنج میز تعمیق ساخت داخل دیگر در صنعت خودرو، صنایع لوازم خانگی، فولاد، مس، پتروشیمی، موتورسیکلت، برق و الکترونیک و حوزه فناوری اطلاعات در برنامه وزارت صمت قرار گیرد.
اما از منظر دیگر موج اعتراض‌های اخیر در عراق که دومین مقصد صادراتی ایران است، و از تیرماه شروع شده و اکنون سراسر این کشور را دچار نارامی و بی‌ثباتی کرده، فعالان تجاری را در بیم و ناامیدی قرار داده است که پیش‌بینی می‌شود ادامه این وضعیت تاثیر قابل‌توجهی درهدفگذاری صادراتی سال جاری چه در جهت افزایش و چه روند کاهشی داشته باشد. کارشناسان معتقدند با توجه به سهم ارزشی عراق از صادرات ایران و الزام رسیدن به افق تجاری 20 میلیارد دلاری با عراق، هرگونه اختلالی در صدور کالا به این کشور همجوار کل صادرات ایران را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد.
حمید حسینی، دبیرکل اتاق مشترک ایران و عراق در نوشته‌ای به بررسی تهدیدها و فرصت‌های این آشوب‌های داخلی عراق از منظر اقتصادی و تجاری پرداخته و عنوان کرده است: «در ماه‌های اخیر دولت عراق حرکت جدی جهت استقرار قانون در عراق و برخورد با تخلفات را شروع و کنترل بیشتری بر رفتار مردم اعمال کرده است که برای عراقی‌ها که در ۱۵ سال گذشته آزادی مطلق داشته‌اند، خوشایند نیست».
وی در ادامه یادآور شده است: «در این وضعیت احتمالا به اموال ایرانیان و نمادهای ایران آسیب خواهد رسید، موقعیت احزاب مخالف ایران تقویت خواهد شد و صادرات کالای ایران به عراق کاهش خواهد یافت، ولی می‌تواند در مواردی نیز به نفع ما باشد که ازجمله آنها مقابله جدی دولت عراق با فساد و بوروکراسی، شناسایی و تصفیه عوامل فاسد و آشوبگران، خروج خارجی‌ها از بازار عراق به دلیل ناامنی و اغتشاشات و عدم تمایل آنها به حضور در این بازار و حذف محدودیت‌های تعرفه‌ای و گمرکی ازسوی دولت عراق و افزایش صادرات اقلام غذایی ایران است.»
البته پیش از این در نیمه مردادماه نیز دبیرکل اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با اشاره به کاهش صادرات به عراق، ۴عامل داخلی و خارجی را دلیل کاهش صادرات ایران به عراق عنوان کرد و تصریح داشت: « وضعیت صادرات ایران به عراق مطلوب نیست و صادرات ما به این کشور از ماه گذشته روند کاهشی یافته است. کاهش قیمت ارز، گرمای هوا، فشار دولت به صادرکنندگان برای بازگشت ارز صادراتی از جمله عوامل داخلی موثر بر روند نزولی صادرات به عراق بوده است. علاوه بر این برخی تحرکات سیاسی در عراق به عنوان عامل خارجی بر روند کاهش صادرات کالا از ایران به عراق مؤثر بوده است.»
سلام امینی، نماینده مجلس، نیز در تیرماه در رابطه با اعتراضات مردمی در عراق اعلام کرد: «ناآرامی و بی‌ثباتی در عراق حتما روی تجارت خارجی ایران اثر منفی می‌گذارد و حداقل نتیجه‌اش آن است که صادرات ایران به عراق را مختل می‌کند و زائرانی که عازم عتبات عالیات می‌شوند را با نگرانیهایی مواجه می‌کند.»
پیشتازی واردات در نیمه نخست سال
آمارهای رسمی منتشر شده از سوی گمرک ایران نشان می‌دهد که کاهش صادرات در نیمه نخست سال نسبت به واردات ضمن اینکه تراز تجاری کشور را منفی کرده، نسبت به مدت مشابه سال گذشته نیز با کسری همراه بوده است. البته بررسی‌های ماه به ماه آماری هم حکایت از آن دارد که تراز تجاری ماه به ماه به نفع واردات و منفی است.
حجم تجارت خارجی ایران در نیمه نخست سال، ۴۲میلیارد و ۱۶۹ میلیون دلار گزارش شده است که از این میزان، ۲۱میلیارد و ۲۲۱میلیون دلار سهم واردات و ۲۰میلیارد و ۹۴۸ میلیون دلار سهم صادرات که در این بین تراز تجاری نیز منفی ۲۷۳ میلیون دلار و به نفع واردات رقم خورده است.
کارنامه تجارت خارجی ایران در نیمه نخست سال ۹۸ با ۲۱میلیارد و۲۲۱میلیون دلار واردات و ۲۰ میلیارد و ۹۴۸ میلیون دلار صادرات بسته شد و این در حالی است که ارزیابی هدفگذاری شده صادراتی برای سال جاری ۶۱ میلیارد دلار صادرات است که تنها یک سوم آن محقق شده است
صادرات غیرنفتی 23 درصد افزایش یافت
به استناد آمار ارائه شده از سوی گمرک صادرات غیرنفتی کشور طی 6 ماه نخست امسال 70 هزار و 9 تن کالا به ارزش 20 میلیون و 948 هزار دلار بوده که از نظر ارزشی 10.55 درصد کاهش و از نظر وزنی 22.5 درصد افزایش داشته است.
بررسی آمار گمرک از وضعیت تجارت کشور در نیمه نخست سال جاری نشان می‌دهد که میزان صادرات قطعی کالاهای غیرنفتی کشور (به استثنای نفت خام، نفت کوره و نفت سفید و همچنین بدون صادرات از محل تجارت چمدانی) بالغ بر 70 هزار و 9 تن و به ارزش 20 میلیون و 948 هزار دلار بوده است که در مقایسه با مدت مشابه سال 97، افزایشی 22.50 درصدی در وزن و کاهشی 10.55 درصدی در ارزش دلاری داشته است.
همچنین میزان واردات کشور در این مدت، با افزایشی 0.41 درصدی در وزن و کاهشی 5.51 درصدی در ارزش دلاری در مقایسه با مدت مشابه سال 97، به ارقام 16 هزار و 567 تن و 21 میلیون و 22 هزار دلار رسیده است.
ادامه صدرنشینی چین در مقام شریک اول تجاری ایران
طی شش ماه نخست سال 98، بیشترین میزان صادرات کشور، به مقصد کشورهای «چین»، با رقمی بالغ بر 5 میلیون و 106 هزار دلار و سهم 24.37 درصد از کل ارزش صادرات، انجام شده است.
همچنین «عراق» با 4 میلیون و 663 هزار دلار و سهم 22.26 درصد، «ترکیه» با 2 میلیون و 552 هزار دلار و سهم 12.18 درصد، «امارات متحده عربی» با 2 میلیون و 356 هزار دلار و سهم 11.25 درصد و کشور «افغانستان» با یک میلیون و 76 هزار دلار و سهم 5.13 درصد از کل ارزش، صورت گرفته است.
واردات یک میلیون دلاری از آلمان
طی شش ماه نخست سال 98، «آلمان» به عنوان تنها کشور از قاره اروپا توانسته است در ردیف پنجم وارادات به ایران با یک میلیون و13هزاردلار و سهم 4.77 درصد از کل ارزش واردات، جزو کشورهای عمده طرف معامله واردات قرار گیرد. در زمینه واردات اماراتی‌ها توانسته‌اند در نیمه اول سال جاری ۳میلیارد و۷۸۰میلیون دلار کالا به ایرانی‌ها بفروشند و سهم شان را از کل ارزش واردات به حدود ۱۸ درصد برسانند. واردات از ترکیه در ۶ ماه منتهی به شهریور ارزشی معادل ۲میلیارد و۶۱۸میلیون دلار داشته و سهم ارزشی این کشور همجوار از کل ارزش واردات بیش از ۱۲درصد است.
هند در مقام چهارمین کشورعمده طرف معامله ایران است که ارزش واردات از این کشور۲میلیارد و۱۲۷میلیون دلار گزارش شده که سهم ارزشی آن نیز بیش از ۱۰درصد از کل ارزش واردات است.
عقب‌نشینی صادرات در نیمه نخست سال
در نیمه اول سال ۹۸ صادرکنندگان توانسته‌اند ۷۰ میلیون و ۹ هزار تن کالا به ارزش ۲۰ میلیارد و ۹۴۸ میلیون دلار صادر کنند که نسبت به مدت مشابه سال قبل از نظر وزنی رشد ۵/۲۲ درصدی داشته، ولی از نظر ارزشی با افت ۵/ ۱۰ درصدی روبه رو بوده است.
بر این اساس، وزن صادرات در شهریور سال ۹۷ معادل ۵۷ میلیون و ۱۵۲ هزار تن و ارزش صادرات ۲۳ میلیارد و ۴۱۹ میلیون دلار بوده است.
موج اعتراض‌های اخیر در عراق که دومین مقصد صادراتی ایران است، فعالان تجاری را در بیم و ناامیدی قرار داده زیرا هرگونه اختلال در صدور کالا به این کشور همجوار کل صادرات ایران را تحت‌تاثیر قرار خواهد داد
افزایش واردات در نیمه نخست سال
واردکنندگان در نیمه اول امسال ۱۶ میلیون و ۵۶۷ هزار تن کالا به ارزش ۲۱ میلیارد و ۲۲۱میلیون دلار از بازارهای دنیا به ایران وارد کرده‌اند.
«چین» با اختصاص رقمی بالغ بر 5 میلیون و 304 هزار دلار و سهمی در حدود 25 درصد از کل ارزش واردات، در جایگاه نخست کشورهای طرف معامله قراردارد و همچنان با وجود افت مبادلات تجاری با ایران صدرنشینی خود را به عنوان شریک اصلی تجارت خارجی ایران حفظ کرده است.
دیدگاه تان را بنویسید