با افت ۷۳ درصدی معاملات همراه است
ریزش بی‌سابقه قیمت وام مسکن در تهران
جهش قیمت خانه منجر به افت ۷۳ درصدی معاملات و ریزش بی‌سابقه قیمت اوراق تسهیلات مسکن شده است.
به گزارش ایسنا، میانگین قیمت مسکن شهر تهران در مردادماه ۱۳۹۸ به ۱۳ میلیون و ۳۰ هزار تومان رسید که البته نسبت به ماه قبل ۲.۴ درصد کاهش یافت اما نسبت به ماه مشابه سال قبل ۷۶ درصد افزایش نشان داد. با وجودی که بازار به حد اشباع قیمت رسیده و انتظار می‌رود برای سه تا چهار سال مسیر ثبات را در پیش بگیرد، افت توان خرید متقاضیان از یک طرف و عدم همخوانی سقف تسهیلات با قیمت روز مسکن، به کاهش شدید تقاضا برای دریافت وام منجر شده است.
آن‌طور که مدیر امور طرح و برنامه بانک مسکن گفته است، شرایط فعلی به لحاظ قیمت اوراق تسهیلات مسکن، بی‌سابقه بوده است و تاکنون قیمت اوراق به این میزان ریزش نداشته است.
محمدحسن مرادی البته مقطع زمانی حاضر را بهترین فرصت برای خرید اوراق به منظور دریافت تسهیلات خرید مسکن برای متقاضیان مصرفی عنوان کرده است. با این وجود، کارشناسان معتقدند اگرچه قیمت خرید اوراق تسهیلات مسکن (تسه) کاهش یافته اما متقاضیان واقعی، قدرت خرید خانه را ندارند.
وام مسکن ۲۲ درصد قیمت یک آپارتمان ۵۵ متری است
با توجه به میانگین قیمت مسکن شهر تهران هم‌اکنون یک آپارتمان ۷۵ متری که به عنوان میانگین الگوی مصرف عنوان می‌شود ۹۷۷ میلیون تومان قیمت دارد. قیمت یک واحد ۶۵ متری ۸۴۶ میلیون و یک واحد ۵۵ متری با توجه به متوسط قیمت شهر تهران ۷۱۶ میلیون تومان است؛ در حالی که سقف پرداخت تسهیلات برای زوجین تهرانی ۱۶۰ میلیون تومان است. بر این اساس وام ۱۶۰ میلیون تومانی، تنها ۲۲ درصد قیمت یک آپارتمان ۵۵ متری در پایتخت را پوشش می‌دهد. قیمت اوراق تسهیلات مسکن در ماه قبل بیش از ۴۴ هزار تومان قیمت داشت اما در روزهای اخیر نوسان چندانی نداشته و حدود قیمت آن ۴۲ هزار تومان است که زوج‌های تهرانی برای دریافت وام ۱۲۰ میلیون تومانی مسکن و جعاله باید حدود ۱۰ میلیون و ۸۰ هزار تومان هزینه کنند.
در این روزها کفِ قیمت هر ورق از اوراق تسهیلات مسکن بانک مسکن حدود قیمت ۴۱ هزار تومان است. این اوراق بسته به اینکه در چه تاریخی منتشر شده تا بیش از ۴۲ هزار تومان هم داد و ستد می‌شوند. به عنوان نمونه هر ورق از اوراق تسهیلات مسکنِ اردیبهشت ۱۳۹۸ حدودا ۴۲ هزار و ۶۰۰ تومان داد و ستد می‌شود و هر ورق از اوراق فروردین ۱۳۹۸ معادل ۴۲ هزار و ۳۰۰ تومان معامله می‌شود.
همچنین بیشترین قیمت اوراق تسهیلات مسکن به مرداد ماه ۱۳۹۸ مربوط است. قیمت این اوراق ۴۳ هزار و ۳۰۰ تومان است. دیگر اوراق منتشر شده در سال ۱۳۹۸ و اواخر ۱۳۹۷ بیش از ۴۲ هزار تومان معامله می شود. اوراقی که در نیمه اول سال ۱۳۹۷ منتشر شده است نیز حدود ۴۱ هزار تومان داد و ستد می شود اما اوراقی که در سال ۱۳۹۶ منتشر شده و به سر رسیدِ آن زمان زیادی نمانده است کمتر از ۴۱ هزار تومان قیمت خورده است.
تقاضا برای مسکن هست، پول نیست
فرشید پورحاجت، کارشناس بازار مسکن با بیان اینکه مهاجرت از کلانشهرها به شهرهای اطراف نشان می‌دهد تقاضا برای مسکن وجود دارد اما مردم نقدینگی ندارند، گفت: رکود مسکن خوشحال کننده نیست بلکه برای اقتصاد کشور آفت است.
وی با بیان اینکه مهم‌ترین عامل ایجاد رکود در بخش مسکن، نبود نقدینگی در بخش تقاضا است، تصریح کرد: اگر در ماه‌های گذشته شرایط بازار مسکن به صورت رکود تورمی بود، هم‌اکنون تورم تا حدودی کنترل شده اما رکود کماکان پابرجاست. یک نقدینگی در دست دولت است که باعث ایجاد تورم در سال گذشته شد. از طرف دیگر نقدینگی دست مردم نیست که بتواند به رونق در سطوح اقتصاد از جمله بازار مسکن کمک کند.
پورحاجت درباره پیش‌بینی آینده گفت: من کاهش شدید قیمت مسکن را متصور نیستم. توصیه‌هایی هم که از جانب برخی مسوولان برای خرید نکردن می‌شود کارساز نخواهد بود. هنوز مردم در تلاش هستند که مسکن مناسب خود را خریداری کنند. از جمله دلایل پایین آمدن تعداد معاملات به امتناع فروشندگان برمی‌گردد. با این حال قیمت‌ها تا حدودی متعادل شده و فایل‌های فروش آپارتمان و زمین افزایش پیدا کرده است. این موضوع می‌تواند به رشد معاملات و ایجاد شرایط برای پروژه‌های مشارکتی منجر شود.
تقاضای پنهان برای خانه‌های ۳۰متری در تهران
از سوی دیگر، مسأله‌ای که در بازار مسکن تهران دیده می‌شود، تقاضای پنهان برای خانه‌های ۳۰ متری است.
تولید سوئیت‌های کوچک برای خانوارهای تک نفره یا کم‌بضاعت سال‌هاست که در بسیاری از شهرهای جهان از جمله لندن، پاریس، تورنتو، هنگ کنگ و نیویورک انجام می‌شود اما با وجود کوچک شدن بعد خانوار در ایران، تامین تقاضای واقعی مسکن در کلانشهرها مغفول مانده است. یک کارشناس اقتصاد مسکن معتقد است که اگر نیاز بازار مسکن در بخش کوچک متراژ پاسخ داده نشود به شکل حاشیه‌نشینی خود را نشان خواهد داد.
به گزارش ایسنا، خانه‌های ۵۰ تا ۶۰ متر مربع بیشترین تقاضا را در تهران دارد. رتبه‌های بعدی به ترتیب از آن واحدهای ۶۰ تا ۷۰ متر، ۷۰ تا ۸۰ متر و ۴۰ تا ۵۰ متر است. خانه‌های کمتراز ۴۰ متر نیز با وجود محدودیت قوانین و مقررات برای احداث آنها ۳.۸ درصد نیاز بازار را شامل می‌شود. بررسی‌ها ازعلت اقبال شهروندان به واحدهای کوچک نشان می‌دهد در عین حال که کیفیت برای متقاضیان مهم است، محدودیت نقدینگی مانع دستیابی آنها به واحدهای بزرگ متراژ می‌شود. افرادی که توانایی تامین هزینه خانه‌های کوچک متراژ را ندارند مجبور به مهاجرت می‌شوند. یک کارشناس اقتصاد مسکن می‌گوید که نباید اقشار پایین را از زندگی در کلانشهرها محروم کرد و تولید آپارتمان و سوئیت‌های کوچک برای این قشر در تهران مغفول مانده است.
انحراف برداشت از عدم تناسب قیمت هر متر مربع خانه‌های کوچک با بزرگ متراژها و همچنین انتظار از خانه آرمانی باعث شده تا سیاست‌گذاران شهری در قوانین خود مانع از تولید آپارتمان‌های کمتر از ۴۰ متر مربع شوند. معمولا قیمت هر متر مربع مسکن کوچک متراژ، بیشتر از قیمت واحدهای بزرگ است. علت این موضوع به فشار تقاضا در شرایط کمبود عرضه مربوط می‌شود. از سوی دیگر بالا نگه داشتن سطح کیفی انتظارات به مقاومت در برابر یک واقعیت منجر شده است. بعد خانوار در کلانشهرها کاهش یافته و به ۳.۳ رسیده است؛ کارشناسان معتقدند باید این واقعیت پذیرفته شود.
برنامه دولت و شهرداری برای احداث خانه‌های کوچک
مردادماه سال جاری بود که سخنگوی دولت از احداث خانه‌های کوچک متراژ برای مردم شهر تهران خبر داد. او گفت: «با بحث رئیس جمهور، شهرداری‌های کلانشهر و در پیشگام آنها حناچی در جلسه مسکن اعلام کرد که خانه‌های کوچک برای افراد به خصوص افرادی که تازه ازدواج کرده‌اند ایجاد می‌شود. »
در روزهای اخیر نیز ساخت خانه‌های ۳۰ متری توسط شهرداری برای اجاره و فروش، پیشنهادی است که این روزها زمزمه آن شنیده می‌شود؛ هرچند اجرای این طرح منوط به تغییراتی در ضوابط طرح تفصیلی است و تصمیم‌گیری درخصوص آن به نتایج آسیب‌شناسی مربوط می‌شود که یکی از دانشگاه‌های تهران در حال بررسی آن است. از جمله مزایای خانه‌های کوچک متراژ می‌توان به پایین آمدن قیمت فروش و اجاره و کاهش مصرف انرژی اشاره کرد. با این حال مخالفان احداث این نوع واحدها می‌گویند نباید سکونت در مسکن کوچک نباید به عنوان رویه و سبک زندگی قرار گیرد. از سوی دیگر اما موافقان می‌گویند متقاضیان مسکن طیف‌های متنوعی از جمله خانوارهای تک نفره را شامل می‌شود که نباید در نوسانات بازار مسکن نادیده گرفته شوند.
کلانشهرهای بزرگ دنیا به سمت کوچک‌سازی رفته‌اند
مهدی سلطان محمدی، کارشناس اقتصاد مسکن به ایسنا گفت: در سال‌های اخیر قیمت مسکن در تهران و شهرهای بزرگ به طور مستمر در حال افزایش بوده و در بسیاری از موارد خارج از توان خانوار شده است. مباحثی همچون کوچک‌سازی در چنین شرایطی مطرح می‌شود. اگر قیمت ساخت، ارزان بود و خانوارها امکان تهیه مسکن را داشتند شاید اصلا کوچک سازی مطرح نمی‌شد. مساله این است که همه شهرهای بزرگ جهان به سمت صنعتی‌سازی و آپارتمان‌های کوچک رفته‌اند و این پدیده مخصوص تهران نیست. حتی در توکیو واحدهای کپسولی رواج یافته که کمتر از ۳۰ متر مربع است و امکاناتی مثل تخت، یخچال و تلویزیون دارد. در لندن، پاریس، تورنتو، هنگ کنگ، نیویورک و اکثر شهرهای بزرگ دنیا احداث واحدهای کوچک متراژ در دستور کار است و مطلوبیت خود را برای جامعه هدف دارد.
با وجودی که بازار به حد اشباع قیمت رسیده و انتظار می‌رود برای سه تا چهار سال مسیر ثبات را در پیش بگیرد، افت توان خرید متقاضیان از یک طرف و عدم همخوانی سقف تسهیلات با قیمت روز مسکن، به کاهش شدید تقاضا برای دریافت وام منجر شده است
وی با اشاره به بعد ۳.۳ برای هر خانوار شهری مطابق سرشماری سال ۱۳۹۵ گفت: آمار متوسط، واقعیت تنوع را در طیف خانوارها پنهان می‌کند. انواع مختلف متقاضیان مسکن وجود دارد که بخشی از آنها دانشجویان هستند که توان سکونت در واحدهای متوسط و بزرگ متراژ را ندارند. این افراد معمولا سوئیت‌های کوچک تهیه می‌کنند و حتی در بسیاری از کشورها چند دانشجو در یک سوئیت کوچک زندگی می‌کنند. خانوارهای تک نفره نیز در وجود دارند که واحدهای کوچک می‌تواند بخشی از تقاضا در این اقشار را پاسخ بدهد.
تعداد اتاق‌ها افزایش یافته است
این کارشناس اقتصاد مسکن با بیان اینکه در سال‌های اخیر نسبت به دهه‌های قبل، تعداد اتاق‌های در اختیار خانوارها به طور تدریجی افزایش یافته است، خاطرنشان کرد: از گذشته خانه متعارف یک خانوار شهری در تهران، کوچک بود که با وجود تعداد زیاد فرزندان، شامل یک اتاق یا نهایتا دو اتاق می‌شد. به تدریج تعداد اتاقی که در اختیار فرد یا خانوار قرار گرفت افزایش پیدا کرد و حتی در شرایط فعلی این روند رو به کاهش نیست. اما در عین حال بخشی از متقاضیان که به تهیه مسکن نیستند باید مورد لحاظ برنامه‌ریزان قرار گیرند. اگر این افراد بدون مسکن بمانند مجبورند به حاشیه شهرها بروند و از امکان زندگی در شهرهای بزرگ محروم می‌شوند. بنابراین بهتر است به این تقاضا به نحو درستی پاسخ داده شود.
سلطان محمدی اظهار کرد: کمبود خانه‌های کوچک متراژ با کیفیت به شدت در شهر تهران احساس می‌شود. علت این نیست که متقاضی نبوده یا سازندگان نخواستند یا سیاست دولت به این سمت نبوده است. بلکه دلیل اصلی آن است که مقررات ساخت در تهران اجازه چنین توسعه‌ای را نمی‌دهد. ما در زمین‌های بزرگ نمی‌توانیم واحدهای کوچک بسازیم. در زمین‌های کوچک هم امکان احداث پارکینگ وجود ندارد که جزو الزامات قانونی است. یکی دیگر از محدودیت‌های قوانین شهری در تهران این است که آشپزخانه حتما باید پنجره به بیرون و نور کامل داشته باشد که به اعتقاد من باید این شرط حذف شود. امروزه در برج‌های مسکونی کشورهای توسعه‌یافته آشپزخانه لزوما به بیرون راه ندارد. یکی دیگر از موارد که البته به عطش استفاده از خودرو شخصی در تهران مربوط می‌شود الزام برای ایجاد پارکینگ است. در دنیا الگوی فرهنگی را به سمت استفاده از دوچرخه و وسایل نقلیه عمومی تغییر داده‌اند. در شهرهای بزرگ هزینه نگهداری پارکینگ ۲۰ تا ۲۵ دلار است که اقشار متوسط و پایین قادر به پرداخت آن نیستند و به همین دلیل از پارکینگ‌های عمومی استفاده می‌کنند.
دیدگاه تان را بنویسید