نگاهی به آخرین تحولات بازار سرمایه
تالار شیشه‌ای در مسیر بهبود
البته الان مشکل بزرگی که در بورس وجود دارد این است که چون افراد تازه‌‌کار به کارگزاری‌ها مراجعه می‌کنند و مستقیما با معامله‌گران کارگزاری‌ها مرتبط می‌شوند، معمولا معامله‌گران کارگزاری‌ها نیز با این افراد تماس می‌گیرند و به آنان پیشنهاد خرید سهم می‌دهند بورس در این روزها غیر قابل پیش‌بینی‌تر از گذشته شده، ریسک‌های سیستماتیک موجود در بازار سرمایه بیش از گذشته سرمایه‌گذاران را در تصمیم‌گیری مردد کرده است. عرضه‌های نابه‌هنگام برخی از حقوقی‌ها نیز در این روند، تاثیرگذار است. در این بین پرسش اصلی این است که آیا بورس برای سرمایه‌گذاری مناسب است؟
امین قلعه‌ای
شاید برای شما هم پیش آمده که یکی از اطرفیان‌تان به از بین رفتن سرمایه‌اش در بورس سخن گفته باشد. در حالی که در روزهای نخستین هفته گذشته اخبار از رشد شاخص‌ها در بازار سرمایه حکایت می‌کرد، این روزها اخبار بورس از ریزش شاخص‌ها و ضرر و زیان شهروندان به واسطه سرمایه‌گذاری در این بازار حکایت می‌کند. بورس در این روزها غیر قابل پیش‌بینی‌تر از گذشته شده، ریسک‌های سیستماتیک موجود در بازار سرمایه بیش از گذشته سرمایه‌گذاران را در تصمیم‌گیری مردد کرده است. عرضه‌های نابه‌هنگام برخی از حقوقی‌ها نیز در این روند، تاثیرگذار است. در این بین پرسش اصلی این است که آیا بورس برای سرمایه‌گذاری مناسب است؟
بهبود نابهنگام شاخص‌ها
علی‌رغم افت شدید بازار در روز یکشنبه، بورس تهران دیروز روی دیگری را به سهامداران نشان داد. کمتر کسی از سهامداران خرد انتظار داشت یک روز پس از افت شدید قیمت‌ها و صف‌های فروش، به یکباره کل بازار، سبز رنگ شود و صف‌های فروش جای خود را به صف‌های خرید دهد. روز گذشته پس از شروع ساعت معاملاتی بورس اوراق بهادار، شاخص کل شاهد افزایش بود؛ به طوری که تا دقایق پایانی، معاملات رشد را تجربه کرد و پس از ۵۷۲۳ واحد افزایش تا رقم ۱۸۰ هزار و ۵۴۹ واحدی پیش رفت. شاخص کل هم وزن نیز پس از ۲۶۴ واحد رشد تا رقم ۲۸ هزار و ۷۱۴ واحدی افزایش یافت.شاخص آزاد شناور ۶۰۱۱ واحد تقویت شد و به تراز ۱۹۳ هزار و ۲۷ واحدی رسید. شاخص بازار اول و بازار دوم نیز هر یک به ترتیب ۴۶۱۲ و ۹۷۸۰ واحد رشد کردند.فولاد مبارکه اصفهان، صنایع پتروشیمی خلیج فارس و ملی صنایع مس ایران هر یک به ترتیب ۴۵۰، ۳۳۰ و ۳۰۰ واحد تاثیر مثبت روی نوسانات شاخص بازار داشتند. عرضه‌ها و حتی جمع‌آوری سهام توسط برخی از حقوقی‌ها در این روزها بیش از گذشته در روند معاملات تاثیرگذار است و شرایط را برای معامله سهامداران خرد تا حدودی غیر قابل پیش‌بینی کرده است. در گروه محصولات شیمیایی امروز رشد یک دست بسیاری از نمادها را شاهد بودیم. تاپیکو، پتروشیمی پارس، پتروشیمی شازند، پتروشیمی زاگرس، پتروشیمی غدیر و گسترش نفت و گاز پارسیان تنها بخشی از شرکت‌هایی بودند که در این گروه تا مرز پنج درصد افزایش قیمت را در سهام‌شان تجربه کردند .در گروه بانک‌ها و موسسات اعتباری نماد شرکت‌های بانک ملت، بانک تجارت و بانک صادرات ایران، بانک دی و بانک خاورمیانه از جمله نمادهایی بودند که رشد قیمت را تجربه کردند. این نمادها از سه تا مرز پنج درصد شاهد رشد قیمت بودند اما در طرف مقابل نماد بانک پارسیان صف فروش را تجربه کرد و پنج درصد در آخرین قیمت معامله خود را نشان داد. در گروه فلزات اساسی نیز شرایط بار دیگر افزایشی شد و سهام‌های بسیاری بودند که تا مرز پنج درصد رشد قیمت را تجربه کردند. دیروز حجم معاملات نسبت به روز گذشته بیشتر شده بود. در گروه فلزات اساسی حجم معاملات ۲۹۴ میلیون سهم و اوراق مالی به ارزش حدود ۱۴۰ میلیارد تومان رسید و در گروه محصولات شیمیایی حجم معاملات رقم ۲۰۲ میلیون سهم دست یافت و حجم معاملات رقم ۱۱۰ میلیارد تومان را تجربه کرد.خودرویی‌ها جزو گروه‌هایی بودند که یکباره چرخش کردند و بیشتر نمادهایشان نزدیک به پنج درصد رشد قیمت را رقم زدند. البته نمادهایی همچون فنرسازی زر، موتورسازان تراکتورسازی ایران و تولید محور خودرو از جمله نمادهایی بودند که قیمت‌شان کاهش پیدا کرد.در عین حال نفتی‌ها دیروز رشد یکدستی را تجربه کردند و برخی از نمادهایشان صف خرید را داشتند.همچنین ارزش معاملات بورس تهران به رقم ۹۴۵ میلیارد تومان رسید که این رقم ناشی از دست به دست شدن ۲.۸ میلیارد سهم و اوراق مالی طی ۲۱۵ هزار و ۸۴۷ نوبت دادوستد بود.آیفکس نیز دیروز ۶۷.۷۳ واحد رشد کرد و توانست با نشستن در تراز ۱۹۹۵ واحدی بار دیگر خود را به کانال ۲۰۰۰ واحدی نزدیک کند. ارزش معاملات این بازار ۹۲۱ میلیارد سهم و اوراق مالی را تجربه کرد و حجم معاملات به رقم ۱.۱ میلیارد سهم و اوراق مالی رسید.
چرا مردم ضرر می کنند؟
گذشته از تحلیل اتفاقات روز بازار بورس نکته بسیار مهم رفتار شهروندان در قبال تحولات بازار بورس است. در شرایطی که کشور به دلیل تحریم‌های ظالمانه امریکا در شرایط بحران قرارگرفته است، بسیاری از هموطنان به دنبال روش‌هایی برای جلوگیری از کاهش ارزش دارایی‌‌های خویش هستند. سرمایه گذاری در بازار سرمایه یکی از این روش‌ها محسوب می شود. در این بین اما ورود سراسیمه به بازار بورس، بدون آشنایی با قواعد فعالیت در این بازار، باعث بروز ضرر و زیان به شهروندان می‌شود. داریوش روزبهانه تحلیل‌گر بازار سرمایه در این باره می‌گوید:« بسیاری همان طوری که چند ماه شنیده بودند قیمت سکه یا دلار صعودی است و به سمت بازار سکه و دلار رفته بودند اکنون هم شنیده‌اند که وضع بورس خوب است و با همان منطق سکه و دلار به بورس آمده‌اند. این‌ها درک درستی از بورس ندارند. نمی‌دانند تحلیل بنیادی چیست. حتی تفاوت سهم با سکه یا دلار را نمی‌دانند و می‌خواهند در بورس هم مانند بازار دلار و سکه رفتار کنند. وقتی عده‌ای با انگیزه‌های سفته‌بازانه به بازار دلار و سکه می‌روند و با همان منطق به بورس هم می‌آیند، طبیعی است که منطق رفتار سفته‌بازانه را با خود به بورس هم می‌آورند. اما مساله این است که سهام، چنین دارایی نیست و با آن نمی‌توان مانند سکه و دلار رفتار کرد.» این کارشناس بازار سرمایه در ادامه در مورد دلیل رشد نگهانی شاخص‌ها در هفته گذشته و سپس فرونشست آنها می‌گوید:« به نظر من ورود نقدینگی بالا و قابل توجه در چند هفته اخیر موجب عدم تعادل‌هایی در قیمت سهام شده است. تحلیل مربوط به قیمت دلار و شرکت‌های صادرات‌محور، هنوز به صورت بنیادی تغییر نکرده است. ارزش سهام شرکت‌های صادراتی با توجه به قیمت دلار همچنان جای رشد دارد. به نظر من دستیابی شاخص کل به عدد 270 هزار در میان مدت و تا پایان امسال قابل تحقق است. من معتقدم به جز ریسک‌های سیاسی که در مورد آبان ماه مطرح می‌شود و ممکن است به صورت مقعطی بازار را تحت تاثیر قرار دهد، اما شرایط کلی تغییر نمی‌کند و بازار سرمایه در همان بستر کلی رو به رشد به حرکت خود ادامه خواهد داد. اما ریزش‌های مقطعی که در چند روز گذشته شاهد بودیم تحت تاثیر حجم نقدینگی بسیار زیاد بازار و رفتار هیجانی و غیرحرفه‌ای افراد تازه وارد به بورس است.»
چگونه در بورس فعال شویم؟
بازار سرمایه قطعاً یکی از مهمترین محرک‌های رشد اقتصادی و توسعه در هر اقتصادی محسوب می‌شود. از همین رو تحولات بازار سرمایه از اهمیتی بالا برخودار است. در کشور ما اما معمولاً بدلیل حجم نقدینگی بالا و البته باز بودن مسیر سرمایه‌گذاری در بازارهای سوداگرانه نظیر ارز، سکه و طلا و حتی زمین و مستغلات، بازار بورس کمتر مورد توجه شهروندان قرار می‌گیرد. لذا آگاهی عمومی در مورد نحوه ورود به این بازار چندان بالا نیست. از سوی دیگر کارشناسان بازار سرمایه معتقد هستند که ورود به بازار سرمایه نیازمند رعایت قواعدی است که عدم توجه به آنها در برهه‌های خاص مثل هفته‌های اخیر برای شهروندان ضررو زیان به بار می‌آورد. مجتبی معتمدنیا، کارشناس بورس با اشاره به رونق بورس در ماه‌های اخیر و اشاره به هجوم و حضور عده زیادی از شهروندان عادی به بورس، اظهار داشت: در ماه‌های اخیر شاهد بودیم عده زیادی از مردم که تا کنون هیچ فعالیتی در بورس نداشته‌اند با شنیدن خبرهایی مبنی بر سوددهی بورس، پول خود را به این بازار آورده‌اند و بعضا مورد سوء استفاده سفته‌بازانی قرار گرفته‌اند که سعی دارند پول این افراد را پشت سهام مدنظر خود بیاورند.وی ادامه داد: فعالان حقیقی تازه وارد به بورس در این حوزه دانش و اطلاعات درستی ندارند. بهترین راهکار برای فعالان تازه‌وارد این است که تا یک بازه 6 ماه الی یکساله از طریق صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مشاوران سرمایه‌گذاری دارای مجوز، اقدام به سرمایه‌گذاری کنند و در این مدت خودشان اقدام به خرید و فروش نکنند.معتمدنیا اظهار داشت: البته الان مشکل بزرگ‌تری که وجود دارد این است که چون افراد تازه‌‌کار به کارگزاری‌ها مراجعه می‌کنند و مستقیما با معامله‌گران کارگزاری‌ها مرتبط می‌شوند، معمولا معامله‌گران کارگزاری‌ها نیز با این افراد تماس می‌گیرند و به آنان پیشنهاد خرید سهم می‌دهند. من به افراد تازه وارد پیشنهاد می‌کنم تا یک‌سال اول حضورشان به صندوق‌های سرمایه‌گذاری و مشاوران سرمایه‌گذاری دارای مجوز مراجعه کنند و از طریق آنها در بازار سرمایه فعالیت کنند و به تدریج دانش و اطلاعات خود را در این بازار افزایش دهند و با فضای بازار آشنا شوند، سپس خودشان مشغول معامله در بورس شوند. قطعا با این شیوه، سرمایه افراد تازه وارد، امنیت بیشتری خواهد داشت.
دیدگاه تان را بنویسید