در حاشیه نبود پایگاهی برای بررسی تاریخ نشر آلبوم‌های موسیقی
بدون پایگاه، تاریخ‌های بی‌اهمیت اما مهم
بیتا یاری، روزنامه‌نگار
اگر به دنبال یافتن تاریخ انتشار آلبوم موسیقی‌ای باشید که چند سال پیش شنیده‌اید اما به علت نارفیقی حافظه‌تان دقیقاً ندانید آن آلبوم در کدام ماه از کدام سال منتشرشده است! چه می‌کنید؟ حتماً بهتر می‌دانید که تاریخ انتشار آلبوم‌ها مهم است چراکه در استدلال‌ها و تحلیل‌ها به کار می‌آید تا از منشأ اثر شدن یکی بر دیگری یا احیاناً تکرار تکنیکی در آلبوم‌های بعدی، از تاریخ حضور، تأثیرات و تکرار آن به‌درستی بتوان یادکرد. حتی در فستیوال‌ها و جشنواره‌ها نیز تاریخ نشر آلبوم ملاک عمل داوری قرار می‌گیرد. تاریخ نشری که پشت آلبوم فیزیکی درج‌شده است و چنانچه نسخه فیزیکی آلبوم را در اختیار نداشته باشید تا از روی جلد آن تاریخ انتشار و حضور در بازار رسمی شنیداری موسیقی را پیدا کنید به‌ناچار در دنیای وب به جستجو می‌پردازید.
ولیکن ازآنجایی‌که در سایت‌های غیررسمی به این مسائل توجهی نمی‌شود و شناسنامه نشر تا این اندازه مورد اعتنا نیست اطلاعات لازم به‌راحتی به دست نمی‌آید. اما آیا در سایت‌های رسمی همچون بیپ‌تیونز که پایگاه فروش آثار هستند نیز اطلاعات به‌آسانی به دست می‌آید؟ یا سایت دفتر موسیقی که از زمان تأسیس در سال‌های بعد از انقلاب، امکان صدور مجوز موسیقی را در اختیار داشته و در این سال‌ها از آمار این مجوزها اعداد و ارقامی را ارائه کرده، چطور؟ آیا می‌توانیم به ترتیب سال، ماه و روز فهرست آلبوم‌های منتشرشده را درجایی ملاحظه کنیم؟
حتماً با من هم‌داستانید که پاسخ این سوالات برای دم‌ودستگاه دولتی و جایی همچون دفتر موسیقی منفی است و از بد روزگار جاییکه باید به این موارد و اطلاعات بیشتر دقت کند و در جهت نگاهداشت اطلاعات و آمار طبقه‌بندی‌شده عملکردش بکوشد و آنها را در اختیار همگان قرار دهد کمتر از همه‌جا می‌تواند در این مقوله
کمک کند. به علت ماهیت پایدار نبودن کرسی مدیریت دفتر موسیقی و نبود نظام یکپارچه آرشیو در ادارات دولتی، در برخی مدیریت‌ها و دوره‌ها علاقه‌ای به نگهداری اطلاعات قبلی وجود نداشته یا سوای پنهان داشتن اطلاعات، سازوکاری برای نگهداری و انتشار عمومی این اطلاعات آماری موجود نبوده است. ازاین‌رو دفتر موسیقی در بهترین حالت شاید بتواند برای چند دوره اخیر را به علت الکترونیکی شدن فرآیند صدور درخواست‌ها و مجوزها منتشر کند که البته همین اطلاعات را نیز تاکنون به‌صورت فهرست‌وار منتشر نکرده است و تنها به ارائه آمارهای چند هزاروچند صدی صدور مجوز در گزارش‌های بالادستی بسنده کرده و ای‌کاش همان‌گونه که اطلاعات مالی جشنواره موسیقی فجر از سال 92 تا 96 را معاونت محترم هنری وزارت ارشاد در رسانه‌ها منتشر کردند برای دفتر موسیقی نیز ترتیبی اتخاذ کنند تا فهرست صدور مجوز آثار در سال‌های گذشته (از هرسال ممکن) تاکنون را به ترتیب تاریخ بر روی پایگاه وزارتخانه منتشر شود.
به‌هرروی فعلاً تا نبود سیستم رسمی اعلام آمار صدور مجوز نشر، باید از جاهای دیگر جستجوی تاریخ نشر آلبوم را صورت داد. ببینیم در سایت‌های فروش موسیقی چطور می‌توان اطلاعات را یافت. آیا از سایت بیپ‌تیونز که فروشگاه آثار موسیقی است می‌توانیم اطلاعات تاریخ نشر را به دست بیاوریم؟ این سایت از بدو تولد سعی کرده اطلاعات شناسنامه آثار را ارائه کند و سال نشر و شماره مجوز اثر را در پایگاهش برای هر اثر نشان می‌دهد. ولیکن امکان دسته‌بندی و جستجو و فهرست کردن آلبوم‌ها بر اساس ماه و سال نشر در آن وجود ندارد که ای‌کاش فراهم بود. البته این پایگاه کوشیده آلبوم‌هایی که دهه‌ها پیش به‌صورت کاست عرضه و اکنون در قالب سی‌دی منتشرشده است را نیز با درج تاریخ انتشار برای فروش عرضه کند و سعی کرده اطلاعات درستی را نیز در اختیار مخاطبانش قرار دهد. اما برخی آثار هستند که پیش از تولد این پایگاه منتشرشده‌اند و البته روی این وب‌سایت نیز به فروش نمی‌رسند. یعنی آلبوم‌هایی هستند که در هیچ پایگاه رسمی در وب نمی‌توان اطلاعات نشر آنها را
پیدا کرد.
به‌عنوان‌مثال آلبوم «سپیده» ساخته محمدرضا لطفی به خوانندگی محمدرضا شجریان محصول انتشارات آوای شیداست که روی بیپ‌تیونز ارائه نشده است. انتشارات آوای شیدا که چند سالی هست به علت فوت استاد لطفی، مالک انتشارات، دیگر فعالیتی ندارد و همچنان نیز مشخص نیست انتشار مجدد آثار این انتشارات چگونه خواهد شد، یکی از مواردی است که در یافتن اطلاعات نشر آن با مشکل مواجهیم. درنتیجه اگر چنانچه این پایگاه اطلاعات سال نشر آثار را نیز قابل جستجو و فهرست کردن کند بازهم آلبوم‌هایی که روی این پایگاه برای فروش عرضه نشده‌اند از فهرست پژوهش و آمار دقیق جا می‌مانند. هرچند خوب است که این پایگاه که اکنون مرجعیتی نیز درفروش آلبوم‌ها یافته؛ با توجه اهمیت مرجعیت در انتشار اطلاعات نشر آلبوم‌ها، نسبت به فراهم ساختن قابلیت جستجو و فهرست‌سازی براساس تاریخ نشر آثار اهتمام بورزد و از این طریق بر اهمیت پایگاهش بیفزاید. اما بازهم این امکان چنانچه در بیپ‌تیونز فراهم شود، بازهم بر ضرورت وجود یک پایگاه رسمی- دولتی اعلام اطلاعات مجوز نشر می‌افزاید. شایسته است که مدیر محترم دفتر موسیقی برای این مساله فکری کنند و در بودجه سال آینده برای ایجاد چنین وب‌سایتی تدارک لازم را ببینند.
دیدگاه تان را بنویسید