خانه‌های موزه مشروطه تبریز و اصفهان حاصل فرمان مشروطیت است
برگی سرنوشت‌ساز در تاریخ ایران
پگاه دهدار ، راهنمای گردشگری
۱۴ مرداد ماه سالروز یکی از اتفاقات مهم و سرنوشت‌ساز در برگ‌های تاریخ ایران زمین است. در روز ۱۴ مردادماه سال ۱۲۸۵ سرانجام پس از ماه‌ها درگیری و منازعه میان مشروطه‌خواهان و درباریان، فرمان مشروطه از سوی مظفرالدین شاه قاجار امضا شد.
این فرمان به خط قوام‌السلطنه و خطاب به مشیرالدوله، صدراعظم نوشته شده بود و در آن آمده بود: «...در این موقع که اراده همایون ما بر این تعلق گرفت که برای رفاهیت و امنیت قاطبه اهالی ایران و تشیید مبانی دولت اصلاحات مقننه به مرور در دوائر دولتی و مملکتی به موقع اجرا گذارده شود چنان مصمم شدیم که مجلس شورای ملی از منتخبین شاهزادگان قاجاریه، علما، اعیان، اشراف، ملاکین و تجار و اصناف به انتخاب طبقات مرقومه در دارالخلافه تهران تشکیل و تنظیم شود که در مهام امور دولتی و مملکتی و مصالح عامه مشاوره و مداقه لازمه را به عمل آورده به هیات وزرای دولت خواه ما در اصلاحاتی که برای سعادت و خوشبختی ایران خواهد شد اعانت و کمک لازم را بنماید و در کمال امنیت و اطمینان عقاید خود را در خیر دولت و ملت و مصالح عامه و احتیاجات قاطبه اهالی مملکت به توسط شخص اول دولت به عرض برساند که به صحه همایونی موشح و به موقع اجرا گذارده شود...»
این فرمان هفت ماه پس از دستور تاسیس «عدالتخانه» صادر شد.
صدور فرمان تأسیس مجلس در مرداد ۱۲۸۵ هجری شمسی، مبنای شکل‌گیری مشروطه در تاریخ شناخته شده است و تحصن مشروطه‌خواهان در تیرماه این سال ابعاد گسترده‌ای یافت.
دو روز پس از این فرمان، مظفرالدین شاه دستور تشکیل اولین مجلس شورای ملی را صادر کرد. در این دستور که مکمل فرمان مشروطیت بود آمده است: «جناب اشرف صدر اعظم، در تکمیل دستخط سابق خودمان مورخه ۱۴ جمادی‌الثانی ۱۳۲۴ که صریحاً امر در تأسیس مجلس منتخبین ملت نموده بودیم، مجدداً برای آنکه عموم مردم از توجهات ما واقف باشند مقرر می‌داریم که مجلس مزبور را صریحا دائر نموده و بعد از انتخاب اجزای مجلس، فصول و شرایط نظام مجلس شورای ملی را براساس امضای منتخبین به طوری که شایسته مملکت باشد مرتب نمایند که به شرف عرض و با امضای همایون این مقصود مقدس صورت پذیرد.»
جنبش مشروطیت بدون شک از رویدادهای مهم و تأثیرگذار در تاریخ تحولات سیاسی ایران محسوب می‌شود. آثار این رویداد در زندگی فرهنگی و سیاسی مردم، از سایر حوادثی که تا آن تاریخ در کشورمان پدید آمده بود، عمیق‌تر بوده است. بسیاری نارضایتی عمیق جامعه ایران در سال‌های حکومت قاجار را ریشه اصلی اعتراضات مردمی علیه دولت و زمینه‌ساز شکل‌گیری نهضت مشروطیت می‌دانند. به عبارت دیگر هرج و مرج و فساد در دستگاه اداری، تهی شدن خزانه مملکت بر اثر اسراف و ولخرجی‌های شاهان و درباریان، انجام مسافرت‌های مکرر و غیر ضروری مظفرالدین‌شاه به فرنگ از طریق دریافت وام با شرایط سنگین از دول خارجی و تحمیل مالیات‌های کمرشکن بر مردم، قحطی فزاینده در تهران و شهرستان‌ها، تسلط روزافزون بیگانگان بر کشور، افزایش بهای ارزاق عمومی، ظلم و تعدی مأموران قاجاری نسبت به مردم، بی‌حرمتی به علما و زیر پا نهادن احکام اسلامی، بحران مالی و سقوط اقتصادی کشور و اعطای امتیازات گوناگون به قدرت‌های استعماری، همه و همه مواردی است که به عنوان ریشه‌های انقلاب مشروطیت مطرح می‌شوند.
حاصل این وقایع تاریخی و سرنوشت‌ساز در حال حاضر دو موزه در سطح کشور است که در شهرهای تبریز و اصفهان دایر شده و قرار بر این است که بر تعداد این موزه‌ها در سایر شهرها افزوده شود.
خانه موزه مشروطه تبریز
خانه مشروطه در یکی از محله‌های قدیمی شهر تبریز به نام راسته کوچه و در غرب بازار تبریز قرار گرفته است.
این بنا ملک شخصی حاج مهدی کوزه کنانی بوده و به سبک معماری دوران قاجار ساخته شده است. بزرگان مشروطه پس از به توپ بسته شدن مجلس شورای ملی توسط محمدعلی شاه، در خانه مشروطه جمع شده و به همفکری می‌پرداختند. همچنین این مکان محل تشکیل جلسه‌های انجمن تبریز و مرکز فرماندهی مجاهدان در طی محاصره ۱۱ ماهه تبریز و نیز مرکز تصمیم‌‌گیری برای پایین آوردن پرچم‌های تسلیم در برابر شاه قاجار بوده است. از افراد مهمی که در این مکان به فعالیت و همفکری پرداخته‌اند می‌توان ستارخان، باقرخان، ثقةالاسلام تبریزی، حاجی میرزا آقا فرشی و بنیان گذار این مجموعه، حاج مهدی کوزه کنانی را نام برد. مجسمه‌هایی از حسین خان باغبان، حاج علی دواچی، ثقةالاسلام تبریزی، حاج علی ختایی، هوارد، کربلایی علی موسیو، شیخ علی اصغر لیلاوایی، آخوند خراسانی، علی اکبر دهخدا و زینب پاشا (تنها زن در صفوف مشروطه خواهان)، به همراه مهرهای مختلف گروه‌های انقلابی از اشیا تاریخی خانه مشروطه هستند.
خانه موزه مشروطه اصفهان
خانه مشروطه اصفهان یکی از خانه‌های تاریخی شهر اصفهان در نزدیکی میدان نقش جهان و در خیابان نشاط است. این خانه متعلق به حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی بوده که در دوران قاجار ساخته شده است. دلیل نامگذاری این بنای زیبا با عنوان خانه مشروطه اصفهان این است که در این مکان بسیاری از ملاقات‌های رسمی پیرامون اوضاع سیاسی زمان مشروطه خواهی، صورت می‌گرفته و در مواقع حساس و تاریخی بسیاری، بزرگان اصفهان و خانین بختیاری در این مکان به میزبانی صاحبخانه گرد یکدیگر جمع می‌شدند. از طرفی معماری و تزییناتی که در ساخت این خانه استفاده شده است؛ یادآور دوران قاجار و اوایل سلطنت رضاشاه می‌باشد. این خانه دارای دو شاه نشین در ضلع شمالی و جنوبی خود می‌باشد و همچنین دو حیاط بیرونی و اندرونی و ۱۲ اتاق جز ساختمان خانه مشروطه اصفهان هستند. این خانه زیبا و تاریخی دارای تزیینات شیشه هفت رنگ روی در‌های هفت لنگه است که به نام ارسی شناخته می‌شوند. در ساعاتی از روز که نور خورشید بر این شیشه‌های رنگارنگ می‌تابد، چشم‌انداز زیبایی درون شاه‌نشین ایجاد می‌شود. این شاه‌نشین‌ها که دارای ارسی می‌باشند محلی برای انجام ملاقات‌ها رسمی صاحبخانه با مهمانان بوده است.
دیدگاه تان را بنویسید