نخستین کاشف آمریکا؛ برده‌ای سیاه‌پوست

لیلا لعلمی، نویسنده‌ای مراکشی‌الاصل است که پس از تحصیل در بریتانیا و آمریکا در دو دهه گذشته در آمریکا ۵ کتاب به چاپ رسانده است. «سرگذشت مورو» چهارمین اثر او، نقطه عطف و اوج کارش و عامل به شهرت رسیدن او بوده است تا جایی که در سال ۲۰۱۵ در فهرست نامزد‌های مدعی جایزه پولیتزر در بخش داستان و لیست برگزیده‌های سالِ نیویورک تایمز قرار گرفت.

سرگذشت مورو یک داستان تاریخی جذاب، عامه‌پسند و در عین حال شگفت‌انگیز است، داستانی با یک سیر کاشفانه و جادویی درباره کشف دنیا و قاره جدید. داستان از نگاه برده‌ای مراکشی به نام استبانیکو روایت می‌شود که با همراهانش در سال ۱۵۲۷ به قصد کشورگشایی از اسپانیا به سوی قاره آمریکا حرکت می‌کنند. بلندپروازی آن‌ها تا جایی برایشان گران تمام می‌شود که از گروه 600 نفره‌شان درنهایت فقط ۴ نفر باقی می‌مانند و بعد از ۷ سال به مکزیکوسیتی می‌رسند. این روایت بر پایه اسناد تاریخی برجای مانده از گفته‌های ۳ نفر بازرگان نجات‌یافته و واقعی است، اما نفر چهارم یعنی برده سیاهپوست مراکشی فقط نامش به‌عنوان اولین سیاه‌پوست کاشف آمریکا در اسناد تاریخی ذکر شده است. نویسنده که خود دکترای زبان‌شناسی دارد همین خلأ و نبود اطلاعات تاریخی درباره برده را گرفته و بسط داده است. در عین حفظ کلیت ماجرا، مضامین و داستان‌های فرعی خوبی طراحی کرده، در جزئیات دست برده و روحِ فرهنگ عربی آن دوران را در یک واقعه مربوط به فرهنگ لاتین دمیده است. مردانی در جست‌وجوی طلا و افتخار که کارشان به نزاع بر سر گرسنگی و بیماری و جنگ بر سرِ بقا می‌کِشد و ما همراه آن‌ها در عین کشف دنیای جدید با تبلور نیاز‌ها و غرایز انسانیِ بعضا ناخوشایند در شرایط دشوار روبه‌رو می‌شویم. سرگذشت مورو نخستین کتابی است که از لیلا لعلمی در ایران به چاپ می‌رسد و مریم مفتاح‌زاده آن را ترجمه و انتشارات علمی منتشر کرده است.