در بندر ترکمن فراموش نکنید؛ «قورقومی» یعنی سلام
از جزیره آشوراده تا تالاب گمیشان
پگاه دهدار ، راهنمای گردشگری
یکی از شهرهای بندری استان گلستان و شاید معروفترین آنها، بندر زیبای ترکمن در سواحل شرقی دریای خزر است. سفر به این بندر، تجربه متفاوتی را برایتان خلق خواهد کرد. در اینجا غذاهای متفاوتی می‌خورید، پوشش سنتی متفاوتی را مشاهده می‌کنید و جاذبه‌های گردشگری متنوعی را می‌بینید.
سفر به بندر ترکمن شما را با تجربه‌ای جالب و بی‌نظیر مواجه می‌کند، جایی که زبان هموطنان‌مان را به خوبی متوجه نمی‌شویم اما نگاه مهربان و سخاوتمند آنها همواره نگران مهمان‌های سرزمین‌شان است و از هیچ مهر و کمکی دریغ نمی‌کنند. اگر به این شهر سفر می‌کنید فراموش نکنید قورقومی یعنی سلام.
فر به بندر زیبای ترکمن تجربه‌ای متفاوت برایتان خواهد بود. از همان بدو ورود به این شهر، موارد جدیدی خواهید دید که سفرتان را جالب خواهد کرد. شاید اولین چیزی که توجهتان را در بندر ترکمن جلب می‌کند، نحوه پوشش محلی و بسیار زیبای زنان سختکوش ترکمن در این شهر باشد. زنان ترکمن لباس‌های رنگارنگ بلند یا بلوز دامن‌هایی زیبا به تن می‌کنند و به جای روسری، شال معروف و بسیار زیبای ترکمن را به سر می‌کشند.
اگر خواهان چشیدن طعم غذاهای متفاوت هستید، بندر ترکمن یکی از گزینه‌ها برایتان خواهد بود.
در ادامه و در این مطلب قصد داریم تا شما را کمی با دیدنی‌های بندر ترکمن آشنا کنیم.
موقعیت جغرافیایی بندر ترکمن
بندر ترکمن یکی از شهرهای زیبای استان گلستان است که با مرکز این استان یعنی گرگان، حدود ۴۰ کیلومتر فاصله دارد. این شهر در سواحل شرقی دریای مازندران، به عنوان یکی از مهمترین شهرهای بندری خطه شمالی کشور شناخته می‌شود. این شهر از سمت شمال به گمیش تپه، از سمت غرب به دریای مازندران و خلیج گرگان، از سمت جنوب به شهر کردکوی و ارتفاعات جهان نما و از شرق به شهر گرگان محدود می‌شود.
بندر ترکمن یکی از شهرهای تازه تاسیس کشور است. در زمان سلطنت رضا شاه پهلوی در سال ۱۳۰۶ این شهر بنا شد و نام آن را در ابتدا بندر شاه گذاشتند. طراحی این شهر را گروهی از مهندسان مطرح بلژیکی مطابق با جدید ترین اصول معماری و شهرسازی انجام داده‌اند. اکثریت مردم این شهر ترکمن و سنی مذهب هستند ولی در گوشه و کنار این شهر می‌توان اقوام دیگری از جمله مردم بلوچ سیستان را مشاهده کرد.
پیش از تاسیس این بندر، بندر گز و دیگر شهرهای اطراف حالت مرکزیت داشتند که با ظهور این بندر دچار رکود شدند. بندر ترکمن، پایتخت خاویار دنیاست که در کنار پنبه فراوانی که در اطراف آن کشت می‌شود از ارکان اصلی اقتصاد محلی است.
ساکنین این بندر عمدتا ترکمن هستند اما فرهنگ آنها از فرهنگ مازندرانی، ترکمنی و حتی روسی و قزاقی گرفته شده است. بندر ترکمن با وجود آنکه به دریا چسبیده از نظر اقلیمی در منطقه آب و هوایی نیمه خشک و معتدل قرار می‌گیرد و این به دلیل مجاورت با ترکمن صحرا و بیابان‌های جنوبی ترکمنستان است. اگر قصد سفر به بندر ترکمن را دارید، به شما پیشنهاد می‌کنیم با افزودن یکی دو روز به سفر خود، دیدنی‌های اطراف آن را نیز در برنامه خود بگنجانید.
کجا بگردیم؟
جالب‌ترین نقطه شهر اسکله آن است. دریای مازندران، و اسکله توریستی بندر ترکمن در غرب شهر واقع شده، جایی که می‌توان سوار قایق‌های پدالی یا موتوری شد و بازارهای ساحلی و رنگارنگ صنایع دستی در آن قرار دارند.
دوشنبه بازار بندر ترکمن بهشت مسافران عاشق صنایع دستی است. انواع صنایع دستی ترکمنی شامل پشتی، قالی، محصولات نمدی، سوزن دوزی و جواهرات با قیمتی مناسب در این بازار به فروش می‌رسند.
آشوراده
در غرب بندر ترکمن بزرگترین جزیره ایرانی در دریای مازندران، در شبه جزیره میانکاله واقع شده است. در گذشته آشوراده از سه جزیره تقریبا به هم پیوسته تشکیل می‌شده که دو جزیره کوچک و انتهایی در طول قرن‌ها به زیر آب رفته‌اند و حالا آشوراده نیز به همان دلیل متروک و نیمه مغروق مانده است. البته مسافران می‌توانند از بندر ترکمن با قایق موتوری ظرف 10 دقیقه به آشوراده برسند و از زیبایی‌های بی‌نظیر و آرامش مثال زدنی آن لذت ببرند.
سواحل قابل شنای جزیره برای آقایان و طرح سالم‌سازی برای خانم‌ها آشوراده را به مقصدی ایده‌آل برای علاقمندان به ساحل و شنا تبدیل می‌کند. اما اکنون این جزیره زیبا و پر از آرامش ساکنی جز صیادان و کارمندان شیلات ندارد. بی‌جهت نیست که 40% خاویار کشور در این جزیره تولید می‌شود، خاویار آشوراده از معروفترین و مرغوبترین خاویارهای دنیا به شمار می‌آید.
آشوراده که از واژه ترکی «آشیر آداسی» گرفته شده، از آنجا که به عنوان چراگاه هم مورد استفاده قرار می‌گرفته در بین مردم محلی مال آشیر هم خوانده می‌شده است. جزیره تا اوایل قرن هنوز هم یکی از اصلی‌ترین زیستگاه‌های ببر مازندران یعنی قوی‌ترین گوشتخوار جهان بوده، حیوانی که حدود 40 سال پیش آخرین نمونه زنده آن توسط یک شکارچی از پا درآمد.
میل رادکان
میل رادکان، با حدود 35 کیلومتر فاصله از بندر ترکمن، در یک ناحیه جنگلی کوهستانی واقع است. این برج، یکی از مجموعه برج‌هایی است که در مسیر لاجیم ورسک به بندر ترکمن، برای راهنمایی و اسکان مسافران ساخته شده است و بعدا مقبره بانی‌اش شد.
بانی برج، یکی از اسپهبدان آل باوند به نام ابوجعفر محمد بوده است که دستور ساخت آن را در سال 407 ه.ق داده است. برج شامل دو بخش بدنه و گنبد است، و گنبد مخروطی و دو پوشه آن 35 متر ارتفاع دارد. تعدادی کتیبه به دو خط پهلوی و کوفی در برج موجود است. مصالح بکار رفته در ساخت برج، ملاط گچ و آهک است.
روستای قره قاشلی
اسب‌های ترکمن شهرتی جهانی دارند. هر ساله در این منطقه مسابقات اسب دوانی ملی و بین المللی برگزار می‌شود (کورس بهاره بندر ترکمن) و علاقه‌مندان بسیاری را از اقصا نقاط کشور به این ناحیه می‌کشاند. اگر از بندر ترکمن به سمت گرگان حرکت کنید، بعد از حدود ۱۰ کیلومتر به روستای قره قاشلی خواهید رسید. اگر از علاقه‌مندان به اسب های اصیل ترکمن و مسابقات اسب سواری هستید، پیشنهاد می‌کنیم که راه این روستا را در پیش بگیرید.
منطقه شکار ممنوع صوفیکم
اگر از علاقه‌مندان به پرنده‌نگری هستید، منطقه شکار ممنوع صوفیکم گزینه مناسبی برایتان خواهد بود. گونه‌های پرندگان مهاجر و بومی نادری در این منطقه سکونت می‌کنند. گونه‌های مهمی همچون عقاب دریایی دم سفید و اردک سر سفید آفریقایی. در این منطقه زیبا، ۱۳۰ گونه پرنده مهاجر و بومی زندگی می‌کنند. قدمگاه بهاء الدین نقشبندی، پل داش کفری و تالاب گمیشان هم از دیگر جاذبه‌های گردشگری این منطقه هستند.
آق‌قلا
شهری است در 36 کیلومتری شمال شرق بندر ترکمن، از معروفترین آثار این شهر، پل خشتی آن است که بر روی رود گرگان، در زمان صفوی بر روی پایه‌های ساسانی ساخته شده است. این پل دو مناره داشته که اکنون از بین رفته است. به نظر می‌رسد پل به دستور شاه عباس صفوی ساخته شده باشد.
قلعه کهن از دیگر بناهای شهر است که اکنون مخروبه شده و جز دو دیوار آن چیزی باقی نمانده است. این قلعه به قلعه مبارک آباد نیز معروف است. سد وشمگیر، در 5 کیلومتری شمال شرق آق قلا نیز یکی از دیدنی‌های شهر است که برای گذراندن یک روز در دل طبیعت انتخاب خوبی است.
بندر گز
در 12 کیلومتری بندر ترکمن، یکی از مراکز کشت پنبه کشور و یکی از شرقی‌ترین بنادر دریای خزر به نام بندر گز قرار گرفته، پیش از آنکه بندر ترکمن رونق بگیرد، این بندر قدیمی، قطبی مهم و بندر تجاری منطقه بوده است. از آثار تاریخی بندر « جر کلباد» در غرب روستای کهنه کلباد است. آتشکده قدیمی مخروبه، قلعه‌های باستانی مثل مار قلعه، قدیم قلعه و عروس قلعه هم از دیگر آثار قدیمی دیدنی بندر هستند.
چطور به بندر ترکمن برسیم؟
اگر از شهرهای مرکزی، جنوبی و غربی ایران به سمت بندر ترکمن می‌آیید، بهترین مسیر، مسیری است که از تهران شروع می‌شود و با امتداد در جاده فیروزکوه و رسیدن به ساری به سمت شمال شرق ادامه می‌یابد. با استراحت یا اقامت شبانه در ساری می‌توانید مسیرتان را به سمت نکا، بهشهر، گلوگاه، نوکنده ادامه داده و از آنجا وارد بندر گز شوید و با یک گشت نیم یا یک روزه در این بندر با طی مسیری 15 دقیقه‌ای به بندر ترکمن برسید.
برای همین مسیر راه آهن تهران- گرگان هم در دسترس است که با طی مسیر موازی با راه جاده‌ای یکی از زیباترین مسیرهای ریلی کشور به شمار می‌رود.
اگر از آذربایجان غربی، شرقی، اردبیل یا گیلان و مازندران به سمت بندر ترکمن می‌روید، مسیر جاده اصلی را ادامه دهید و با عبور از استان گیلان و پشت سر گذاشتن رامسر، تنکابن، چالوس، نوشهر، محمود آباد،قائم شهر،ساری، نکا و بهشهر وارد استان گلستان و سپس بندر ترکمن شوید.
از سیستان و بلوچستان، خراسان جنوبی، رضوی و شمالی هم می‌توانید از دو مسیر به بندر ترکمن برسید: از مشهد به سمت قوچان رفته و مسیرتان را به سمت کلاله ادامه دهید و با گذشتن از گنبد به سمت غرب ادامه مسیر دهید تا به بندر ترکمن برسید.
مسیر دیگر را می‌توانید با گذر از نیشابور و سبزوار و میامی به سمت شاهرود ادامه دهید و از انجا به آزادشهر و گرگان و در فاصله یک ساعته به بندر ترکمن برسید.
از سمنان هم می‌توانید همان مسیر شاهرود- گرگان را ادامه دهید و هم می‌توانید مسیر شهمیرزاد به ساری را انتخاب کنید که یکی از زیباترین مسیرهای کوهستانی جنگلی کشور است.
برای کسانی که مایلند با هواپیما به این مقصد برسند هم دو فرودگاه نزدیک به بندر ترکمن وجود دارد: هم فرودگاه گرگان و هم فرودگاه نکا در فاصله‌ای اندک از مقصد شما واقع هستند.
چی بخوریم؟
در بندر ترکمن احتمال زیادی دارد که مهمان مردم صمیمی این شهر شوید، غذاهای خانگی بندر ترکمن بسیار لذیذ هستند و در کنار شیرینی‌ها و نوشیدنی‌های منحصربفرد این بندر، ترکیب جالبی از طعم و مهمان‌نوازی را به مسافر ارائه می‌دهند. غذاهای ترکمن، بر مبنای گوشت لذیذ گوسفندی و سبزیجات تهیه می‌شوند. مشهورترین غذای ترکمنان «چکدرمه» است که با تکه‌های درشت گوشت و پیاز و گوجه فرنگی و برنج تهیه و خورده می‌شود. هلی آش هم یکی از انواع آش است که در میان ترکمنان محبوبیت خاصی دارد. آش شامل بنشن و سبزیجات و گوجه فرنگی و شکر و پیاز است.
چی بخریم؟
دوشنبه بازار بندر ترکمن محلی است که می‌توانید زیباترین صنایع دستی ترکمنان را با قیمتی خوب از دست کسانی که به نحوی در تولید آنها نقش داشته‌اند تهیه کنید. مهمترین محصول این بندر، بدون شک خاویار و ماهی است. برنج، لبنیات و محصولات کشاورزی نیز از دیگر سوغات این شهر هستند. اما برای یک گردشگر، صنایع دستی این شهر از هرچیز دیگری جذاب‌تر است. دنیای رنگ در این بندر مسافر را به خرید یادگارهای شهر ترغیب می‌کند.
انواع قالی و قالیچه ترکمنی، محصولات نمدی، نمد دورویه به نام قاشماگئجه، پشتی‌های زیبای ترکمنی، ابریشم‌بافی ، سوزن دوزی از دیگر صنایع دستی این منطقه هستند. لباس ترکمنی نیز که لباده‌ای گشاد به همراه پوستین‌هایی به نام ایچمک که از پوست بره قره گل درست می‌شوند و زیورآلات زنانه بهترین یادگاران سفرتان خواهند بود.
سخن نهایی
پیشنهاد می‌کنیم که برنامه سفر خود به بندر ترکمن را طوری بچینید که از جاذبه‌های شهرهای اطراف را هم بازدید کنید. پیشنهاد دیگر ما به شما این است که حتما غذاهای محلی خوشمزه ترکمنی را امتحان کنید. معروفترین غذاهای ترکمن، چکدرمه، بوروک، بولامه، اکمک و نان های خوشمزه‌ای مثل قاوور تماچلی چوروک، بیشمه، باسترمه و قاتلاما هستند.
دیدگاه تان را بنویسید