خزر و خلیج‌فارس؛ دو قطب اصلی گردشگری در ایران

آرزو احمدزاده ، راهنمای طبیعت‌گردی

اگر ایران را به دونیمه تقسیم کنیم، اولین مقصد گردشگرانی که در نیمه شمالی زندگی می‌کنند سواحل دریای خزر، و مسافرانی که در نیمه جنوبی زندگی می‌کنند سواحل خلیج فارس و دریای عمان است. 600 کیلومتر ساحل دریای خزر، 1400 کیلومتر ساحل نوار جنوبی و 50 دریاچه داخلی امکان استفاده اقتصادی از گردشگری ساحلی و آبی را به صنعت گردشگری ایران می‌دهد که با برنامه‌ریزی و مدیریت صحیح می‌توان اقتصاد منطقه را نه تنها سرپا نگه داشت، بلکه رو به جلو هل داد.

اگر از هر ایرانی بپرسی:«تعطیلات کجا برویم؟» قطعاً اولین پاسخی که خواهید شنید «شمال» خواهد بود. اما سوال اینجاست که چرا سواحل خزر مقصد اول بیشتر مسافران ایرانی و حتی خارجی‌هاست؟ شاید به ندرت ساحلی در دنیا داشته باشیم که سه مولفه دریا، کوهستان و جنگل را در کنار هم داشته باشد، اما این ترکیب چشم نواز در ساحل خزر هوش از سر هر گردشگری می‌برد. البته شاید ساحل رامسر و جنگل دوهزار دلیل اصلی سفر به شمال ایران باشد اما کدام گردشگری است که به سراغ غذای محلی شمالی و گرفتن عکس یادگاری با لباس‌های رنگارنگ نرود؟ غذا و لباس محلی که از آن‌ها به عنوان جلوه‌های خاص زندگی بومی نام برده می‌شود دلیل دیگر انتخاب خزر به عنوان قطب اصلی گردشگری ایران است. توریست کسی است که برای تغییر حال و هوا دست به سفر می‌زند و دوست دارد چیزی را تجربه کند که در فضای شهر محل اقامت خود امکان تجربه کردن آن ‌را ندارد. گیلان و مازندران و قسمتی از گلستان که در ساحل خزر قرار گرفته‌اند با مدیریت صحیح گردشگری می‌توانند سهم بسزایی در رونق اقتصادی منطقه داشته باشند، چرا که طبق آمارها هر 10 گردشگر تفریحی یک شغل ایجاد می‌کند در صورتیکه در توریسم فرهنگی ارقام به شکل دیگریست و هر 20 توریست فرهنگی 1 شغل ایجاد می‌کند.

ساحل خلیج فارس اما با خزر کاملا متفاوت است. کوه و جنگل ندارد اما آبی زلال‌تر و سواحل مرجانی دارد و همچنین دسترسی به آفتاب در بیش از نه ماه از سال در ساحل جنوبی ایران فراهم است. بهترین زمان مسافرت به جنوب ایران پاییز و زمستان است که درست در همین فصل، سفر به سواحل مدیترانه که بزرگترین قطب ساحلی اروپاست به دلیل سردی هوا امکان‌پذیر نیست و این امر در جذب توریست خارجی بسیار موثر بوده و چراغ صنعت گردشگری را در جنوب کشور روشن نگه می‌دارد و چرخ اقتصاد را در منطقه به گردش در می‌آورد. همان‌گونه که جلوه‌های زندگی بومی در شمال کشور باعث جذب گردشگر می‌شود، در جنوب کشور هم این مهم به دلیل گویش، رنگ پوست و نوع پوشش متفاوت مردم نمود پیدا کرده و گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می‌کند. بیشتر بودن بیشینه دما از متوسط مطلوب اقلیمی که 20 درجه است در بیش از نیمی از سال از نقاط ضعف جنوب کشور حساب می‌شود اما جریان داشتن زندگی شبانه و زنده بودن شهر تا پاسی از شب این نقطه ضعف را پوشش داده و خود به جاذبه‌ای گردشگری تبدیل شده‌است.

منبع اصلی درآمد کشورترکیه که در همسایگی ایران است، از گردشگر مخصوصا گردشگر خارجی است. فصل پر رفت و آمد مسافرها به این کشور 9 ماه اول سال است و برای سه ماه زمستان بیشتر گردشگردان به کشورهای آسیایی نظیر تایلند و مالزی و مالدیو سفر می‌کنند، در صورتی‌که با هزینه کمتر همان مسافران را می‌توان در ایران میزبانی کرد و با ارزآوری توریست اقتصاد را زنده نگه داشت.