سیمای انسانی گیاهان

علیرضا بخشی استوار

آرزو رمضان‌جماعت یکی از نقاشان جوان اما با سابقه حوزه تجسمی است که کار حرفه‌ای خود را از اواخر دهه هشتاد آغاز کرده است. او اگرچه هنرمند پرکاری است اما در نمایش آثارش با طمأنینه و وسواس فراوانی برخورد می‌کند. او که پیش‌تر به واسطه نقاشی‌های فیگوراتیوش با موضوع انسان شناخته‌شده بود در نمایش جدید آثار خودبه سراغ سوژه‌ای غیر انسانی رفته، اگرچه برخورد او در این نمایش جدید با سوژه‌ای فیگوراتیو بوده و درختان و گیاهان به عنوان سوژه برای نقاشی‌شدن انتخاب شده‌اند. او در این مجموعه جدید تکنیک کار خود را هم تغییر داده‌ است و دست به تجربه با روان‌نویس و خودکار زده است.

این تفاوت در کار با متریال در کار این هنرمند کمی قابل توجه است چرا که در نمایشگاه قبلی خود با متریال مس و اسید کار کرده بود. شاید انتخاب سوژه و متریال جدید وابسته به شرایطی باشد که طی دو سال گذشته و به واسطه شیوع کرونا به وجود آمده است.

هنرمند، تلاطم‌های درونی انسانی را که در فیگورهای انسانی خود بروز می‌داد این بار در وجود گیاهان به تصویر کشیده است. تلاطم درونی و احساساتی که نقاش به آن‌ها پرداخته از دریچه خطوط نمایان می‌شود. آثار او آثاری طبیعت‌گرایانه نیستند. او در پی به تصویر کشیدن منظره نیست و تصویر نهایی که از گیاهان به نمایش در آورده است نیز اگرچه شمایل یک گیاه را دارند اما شکلی مستقل به خود گرفته اند. یکی از مواردی که موجب شده این تفاوت به وجود بیاید نوع رنگ‌هایی است که رمضان‌جماعت برای نقاشی‌هایش انتخاب کرده است. رنگ‌هایی مانند گلبهی، آبی فیروزه‌ای و طیف‌هایی که کمتر در برخورد با گیاهان به چشم‌مان می‌خورد. ابزاری که او برای کار خود انتخاب کرده اگرچه در نگاه اول ابزاری محدود و ساده‌ای به نظر می‌آید اما کار با آن پیچیده و از لحاظ پتانسیل امکانات گسترده‌ای دارد. وی در استفاده از روان‌نویس و خودکار نیز حد را نگه‌داشته و برای همین هر کدام از این ابزار در ترکیب با یکدیگرند که جلوه پیدا کرده‌اند.

رمضان‌جماعت برخوردی مینیمال در هر صفحه از کارش داشته و برای جلوه بهتر خطوط و رنگ‌ها سطوح را به درستی نمایان کرده و صفحاتش را به واسطه زیاده کاری پر نکرده است. یکی از دیگر ویژگی‌های مهم آثار رمضان جماعت حرکت درون هر قاب است. گیاهان در این آثار به گونه‌ای طراحی شده‌اند که انگار در حال نشو و نما هستند. او جریان زنده حرکت و رشد در گیاهان را در شکل حرکت خطوطش نمایان کرده است.

رمضان‌جماعت برخوردی مینیمال در هر صفحه از کارش داشته و برای جلوه بهتر خطوط و رنگ‌ها سطوح را به درستی نمایان کرده و صفحاتش را به واسطه زیاده‌کاری پر نکرده است. یکی دیگر از ویژگی‌های مهم آثار این نقاش حرکت درون هر قاب است. گیاهان در این آثار به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که انگار در حال نشو و نما هستند

لطافت موجود در این آثار هم شاید به واسطه انتخاب همین ابزار است که دو چندان شده است. تصاویر کارهای این هنرمند پیش از این تصاویری خشن بودند. او در نمایش دیدگاهش و بیان داستان آدم‌های اطرافش از متریال و فرم‌هایی استفاده می‌کرد که شکل از هم پاشیده و بهم ریخته‌ای داشتند. ساختار صورت‌ها و در کل بدن انسان در آثار قبلی او به شدت دستکاری می‌شد و مورد هجوم قرار می‌گرفت. رنگ‌ها تاریک و گاه پرهیجان بودند. بر خلاف آثار نمایش اخیرش که رنگ‌ها چشم‌نواز و آرام‌بخش هستند. اگر در آثار قبلی‌اش نوعی عدم وجود و دست‌اندازی به ریسمان زندگی وجود داشت و تصاویر از مرگ و نیستی حرف می‌زدند در آثار اخیر او تصویر روشنی از زندگی را در برابر چشمانمان به نمایش در آورده است. نمایش «نوستالژی» او که سال 93 در گالری الهه به نمایش در آمده بود گویای این تغییر است که در آثار این هنرمند به وجود آمده است.

تصاویری که رمضان‌جماعت درون قاب‌هایش منعکس می‌کرد حامل نوعی شر بودند که گریبان انسان، محیط و روابطش را گرفته بود. شری که در صورت ظاهر آدم‌های حاضر در اثر در وجهی منهدم شده بروز پیدا می‌کرد. او حتی در یکی از مقالاتی که به نگارش در آورده است درباره نقش نیروی شر در نقاشی نقطه نظرهایی ارائه کرده و نمایشگاه اخیرش به نوعی در مقابل همه آن چیزهایی قرار گرفته است که پیش از این پیرامون آن تجربه‌هایش را گسترش می‌داد. البته دادن سویه‌های روان‌کاوانه به این تغییر و صحبت کردن درباره خودآگاه و ناخودآگاه هنرمند نه در بستر این نوشته قابل بررسی است و نه به شکل دقیق به لحاظ مفهومی در تحلیل این آثار به ما کمک می‌کند.

هنرمند به عنوان یک موجود زنده که در بستر زندگی حرکت می‌کند قطعاً دچار فعل و انفعال‌هایی می‌شود که نگرشش را دگرگون می‌کند و این اتفاق برای کسی که در این بستر درگیر تفکر و اندیشه باشد بدون شک به راحتی رخ می‌دهد و هیچ جای تعجب در آن وجود ندارد. رمضان‌جماعت حدود 20 اثر در این مجموعه به نمایش آورده است. این مجموعه حاصل سه سال کار پی‌درپی است و از میان آثار متعددی که به وجود آمده  تعدادی برای نمایش انتخاب شده است. نمایشگاه آثار آرزو رمضان جماعت تا دوم مهرماه در گالری نیان تهران برپاست.