با سی و نهمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر- ۵
روزی برای اجنه و مصلحت نظام
علیرضا بخشی استوار
چهارمین روز از جشنواره فجر با خبر درگذشت زنده یاد علی انصاریان در بهت عمیقی فرو رفت. گمان می‌کردیم او برای فیلم «رمانتیسم عماد و طوبا» در نشست خبری این فیلم در کنار اهالی رسانه باشد. اما این اتفاق متاسفانه رخ نداد و این فوتبالیست و بازیگر چشم از جهان فرو بست. در این حال‌و‌هوا و در شرایطی که فضای روز حاکم بر جشنواره فیلم فجر غمناک بود، تماشای فیلم‌ها شاید دلچسب نبود. اما به هرحال جشنواره به کار خود ادامه داد و در این روز از دو فیلم اولی رونمایی شد.
«زالاوا»
«زالاوا» نخستین ساخته ارسلان امیری، فیلمی در میان ژانری بود. فیلمی که داستانش در دهه 50 خورشیدی می‌گذرد و بر اساس یک باور عامیانه شکل گرفته است و در حال‌و‌هوایی تاریخی در کردستان می‌گذرد. ماجرا درباره بحرانی است که در یک روستا به وجود می‌آید و حضور اجنه اوضاع این روستا را به‌هم‌می‌ریزد. اما این فیلم ساخته‌ای کم ادعا است که به قواعد درون متنی خویش پایبند است. کارگردان این فیلم در پی ایجاد یک رمز و راز روایی است و قصه برای او از هر امر دیگری مهم‌تر است. او از ابتدا هر عنصری را که وارد روایتش می‌کند مورد استفاده قرار می‌دهد. در این فیلم هیچ شخصیت، کاراکتر و یا حتی شئ و موقعیت اضافه‌ای به چشم نمی‌خورد و گویی همه‌چیز در خدمت فیلم است. روند دراماتیک فیلم درست پیش می‌رود و اتفاق‌ها در فیلم غیرقابل پیش‌بینی هستند. به گونه‌ای که اتفاق پایانی فیلم، غافلگیری مناسبی را برای بیننده ایجاد کرده است. سکانس پایانی فیلم بر اساس رعایت منطق دراماتیک فیلم، سکانس جذابی است که اتفاقهای درونش غیرقابل پیش‌بینی است.
«مصلحت»
اما «مصلحت» نخستین ساخته حسین دارابی، فیلمی تکراری است. اثری در مسیر فیلم‌های چند سال اخیر سازمان رسانه‌ای اوج. از لحاظ ساختار سینمایی این فیلم شباهت جزء به جزء با فیلم‌های سیاسی-تاریخی سال‌های اخیر این سازمان داشت. آثاری همچون «ماجرای نیمروز»، «لباس شخصی» و حالا هم «مصلحت». این فیلم سینمایی که پیشتر «مصلحت نظام» نام داشت از ماجرای پنهان‌کاری پرونده یک آقازاده در سال‌های اول انقلاب پرده برمی‌دارد. اگر چه این ماجرا واقعیت ندارد اما در آن سکوت در برابر واقعیت یک پرونده به ظاهر سیاسی و پنهان کردن آن، مصلحتی است تا کشور از هرج و مرج و آشوب فاصله بگیرد. داستان این فیلم در دوره ریاست جمهوری ابوالحسن بنی‌صدر و مخالفت‌هایش با شهید بهشتی روایت می‌شود. دوره‌ای که پس از چندی منجر به گسترش اقدامات جنایتکارانه «سازمان مجاهدین خلق» در تهران و شهرستان‌های ایران شد. «مصلحت» اگرچه فیلمی استراتژیک به نظر می‌آید که در آن تلاش شده نقاط و زوایای پنهانی از رخدادهای اول انقلاب روایت شود اما عملاً در ساخت هیچ نکته ویژه و قابل تاملی ندارد. این فیلم تکرار مکررات در «اوج» است. سازمان رسانه‌ای اوج در این سال‌ها خط مشخصی را پی گرفته و بر اساس آن اقدام به تولید انبوه یک‌سری فیلم سیاسی با قواعدی آزمون پس‌داده کرده است. این که «مصلحت» به چه دلیل در لیست فیلم‌های مسابقه سودای سیمرغ جشنواره قرار گرفته مشخص نیست، ولی احتمال دارد در بخش‌های طراحی صحنه و لباس، جزو نامزدهای دریافت سیمرغ بلورین بشود.
دیدگاه تان را بنویسید