دیار نخل و شالی و شنزار

آرزو احمدزاده ، راهنمای طبیعت‌گردی 

نام طبس را در کتاب‌های تاریخ دیده‌ام. برایم یادآور توفان شن است. اما به طبس که پا گذاشتم گویی وارد سرزمینی بهشتی شده‌ام. سرزمینی که تلفیقی است از کویر و نخل و شالیزار برنج، نخل‌های بلند جنوبی ترین نقاط ایران در کنار شالیزارهای برنج شمالی ترین شهر کشور. و از همه جالب‌تر رمل‌ها و ریگزارهایی هستند که در چند قدمی شالیزارهای برنج به چشم می‌خورند. ازمیغان یکی از روستاهای توابع طبس می‌باشد که شالیزارهای زیادی دارد و منطقه گردشگری تخت عروس در این منطقه واقع شده است. درختان سیب و انار و پرتقال در روستا به چشم می‌خورند. در اینجا نوعی برنج کشت می‌شود به نام چمپا که کشت آن از اردیبهشت شروع می‌شود و مهرماه به صورت کاملا سنتی برداشت می‌شود.آرامگاه محمدبن جعفر طیار در ازمیغان واقع شده است و به واسطه وجود این آرامگاه مردم ازمیغان مردمانی معتقد و پایبند به اصول مذهبی هستند. روستای ازمیغان در دل دره‌ای در کنار رودخانه واقع شده‌است که برایم یادآور روستاهایی نظیر ابیانه از توابع کاشان و روستای بیاضه از توابع خوربیابانک است. روستاهایی که در ایران باستان به جهت در امان بودن از گزند حمله دشمنان در دل دره ها و دیواره‌های بلند ساخته می‌شدند، و می‌توان حدس زد که قدمت ازمیغان به دوران ایران باستان برگردد. از کنار شالیزارها و نخل ها عبور می‌کنیم و به تخته سنگهای بزرگ کوهستانی می‌رسیم. از سنگها و نیزارها عبور می‌کنیم و به حوضچه‌ای زیبا می‌رسیم که پر از ماهی‌های کوچک است. یک تخته سنگ بزرگ سفید صیقل یافته در حوضچه وجود دارد که به تخت عروس معروف است. چند دقیقه‌ای استراحت می کنیم و پاهایمان را در آب می‌گذاریم تا خستگی از تنمان به‌در رود، به ناگاه دورمان پر می‌شود از ماهی‌های ریز و درشت که پاهایمان را گاز می‌گیرند و این یک ماساژ ماهی طبیعی‌است. و لذتی وصف‌ناپذیر که پر از شعف می‌شویم و پر از انرژی‌های مثبت و خوب که از این طبیعت زیبا می گیریم. در مسیر رودخانه به سمت روستا بازمی‌گردیم و راهی دره زیبای دیگری در همان حوالی می‌شویم به نام دره کال جنی. کال اصطلاحی است که به دره یا مسیر ایجاد شده به وسیله سیلاب‌ها و جریان آب اطلاق می‌شود. 

کال جنی در امتداد خروجی قناتی که در نزدیکی آن قرار دارد واقع شده است. سرزمینی اسرارآمیز که انگار مینیاتوری رازآلود از گراندکانیون است. یک دره خاموش، خنک و پرآب در دل پهنه‌ای داغ و تب‌دار که آثار حیات در آن دست‌کم به دوران امپراتوری ساسانی بازمی‌گردد. دره‌ای زیبا و حیرت‌انگیز که بومیان قدیمی آن را دره جن‌ها نامیده‌اند و آن را خوف‌انگیز و محل زندگی ارواح و جن‌ها می‌دانستند. داستان‌های بومی زیادی درمورد حضور جن در این منطقه وجود دارد اما چون مستند نیستد فاقد اعتبار‌اند. به اطراف که نگاه می‌کنم حفره‌های زیادی می‌بینم، به آنها که نزدیک می‌شوم صدایی وهم ناک از درون حفره می‌شنوم. به سختی وارد حفره می‌شوم و با چیزی روبرو می شوم که این صدای ترسناک را به‌وجود آورده‌است: صدای آب. بلی از درون حفره‌ها آب عبور می‌کند و صدای آن در حفره می‌پیچد. در سکوت که از کنار حفره ها می‌گذری صدایی زوزه مانند به گوش می‌خورد که ترس را در دل هر شنونده‌ای ایجاد می‌کند. شاید دلیل گذاشتن نام کال جنی همین صداهای وهم انگیز باشد. کال جنی شامل یک کال اصلی و کال‌های فرعی است. کال اصلی از نخلستان آغاز شده و به روستای ازمیغان می‌رسد. آب جریان یافته در کال اصلی از چشمه ازمیغان آغاز می‌شود. این آب در ادامه مسیرش وارد کانالی که به قنات می‌رسد شده و کال را ترک می کند. اینجا با همه جای بیابان‌های اطرافش فرق می‌کند. منتظر ادامه سفرنامه کال‌جنی باشید ...