نقد عقل فرهنگی

کتاب نقد عقل فرهنگی به تألیف امیرهوشنگ افتخاری‌راد که نشر چشمه منتشر کرده است، برآمده از سنت اندیشه انتقادی است؛ سنتی که پس از هگل و مارکس، در قرن بیستم به مهم‌ترین منتقد فرهنگی نظام سرمایه‌داری و فرهنگ بورژوایی مبدل شده است. روش کتاب «دیالکتیک منفی» است. دیالکتیکی که قصد اندیشه‌ورزی درباره «موقعیت واقعاً موجود» را دارد. از سوی دیگر، نقد عقل فرهنگی تلاشی است برای تأمل در باب شهر مدرن یا مدرنیته شهری؛ مدرنیته‌ای که تجربه آن از هولناک‌ترین تجربیات انسان بوده است و اکنون فقط حیات برهنه‌ای برای او باقی گذاشته است. سطح ظاهری کتاب، تأمل پیرامون وضع موجود، زندگی روزمره و مدرنیته است. در لایه‌های زیرین و در دو سطح نظری، ابتدا با نقد جدی آدورنو، بنیامین و آگامبن بر فرهنگ مدرن و در سطح دوم که نقد مدرنیته شهری است، با بودلر، برگسون، بنیامین و لوفر مواجه هستیم از همین رو است که مقدمه مؤلف به تبیین طول نظری کتاب می‌پردازد. در بخش نقد ایدئولوژی بدن، حیات برهنه انسان در عصر مدرن واکاوی می‌شود؛ بدنی که دیگر صرفاً یک بدن نیست، زیرا از شدت درازی، به مقوله پیش‌پاافتاده‌ای تبدیل شده؛ قلب، مغز، خون، چهره و دیگر اعضای حیاتی انسان تبدیل به ابژه‌های صرف سیستمی شده که وسواس زیبایی و بیماری ارمغانش است. در بخش کاتدهای فکر، بر دقایق زندگی انسان در عصر مدرن تأمل می‌شود و مفاهیم اساسی‌ای که این حیات برهنه را شکل می‌دهد مانند بی‌خوابی، بت‌وارگی کالا، خستگی، قانون، و خشونت، خانه و سرطان و در نهایت رنج و خودکشی مرگ، بررسی می‌شود. در بخش ایماژهای مونتاژشده، همراه شهروند شهر مدرن می‌شویم و درمی‌یابیم که مدرنیته شهری جایی باقی نگذاشته و همه فضاها، از پیاده‌رو تا آسمان و زمین و حتا فضای سبز شهری و در نهایت خانه شهروندان را اشغال کرده است.