کسب و کار «جنس مترویی» رونق دارد
بی‌کیفیتی و ارزانی در اعماق زمین
آدامس بسته‌ای دو تومان، سه بسته پنج تومان؛ هم تاریخ تولید داره هم انقضا؛ شیرمال تازه نرم و خوشمزه، جوراب نانو، کیف پول، کرم دست و پا، سفیداب ببر، غصه نبر؛ اینها صداهایی است که مسافران مترو هر روز در این قطار شهری شلوغ می‌شنوند؛ صدای دستفروشانی که در اعماق زمین بی‌نظارت کاسبی می‌کنند.
دستفروشان مترو با اینکه در هیچ دوره بازاریابی و فروش شرکت نکرده‌اند و دانشی از تکنیک‌های فروش نمی‌دانند، اما ناخود‌آگاه از تکنیک‌های فروش و بازاریابی در کسب و کار خویش بهره می‌برند و از فروشندگان سنتی بسیار موفق‌تر عمل می‌کنند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی ایرنا، در این میان عده‌ای از دستفروشان نیز اخیرا قدری پای خود را فراتر گذاشته و با تصرف تعدادی از صندلی‌های برخی ایستگاه‌های مترو آن هم در مدت‌های طولانی بساط دستفروشی خود را پهن کرده و با فروش کالاهای معمولا بی‌کیفیت کسب درآمد می‌کنند.
برخی از این دستفروشان نیز که در این عرصه دارای سابقه طولانی‌تری در مترو هستند، برای فعالیت خود مرز تعیین کرده‌اند و اجازه فعالیت به دستفروشان غریبه نمی‌دهند؛ این دسته از افراد به تذکرات مأموران مترو توجه نمی‌کنند و در بسیاری از اوقات با آنها نیز تا مرز درگیری‌های فیزیکی پیش می‌روند. بانوان دستفروش دوره‌گرد نیز از این قافله عقب نمانده‌اند و در اکثر اوقات با آرایش تند در واگن‌های بانوان که در کنار واگن آقایان قرار دارد با صدای بلند به فروش لباس‌های زیر و لوازم آرایش زنانه اقدام می‌کنند و مسافران خسته مترو غافل از اینکه اکثر این کالاها بی‌کیفیت هستند و همچنین تاریخ انقضای عمده آنها با شگرد خاصی پاک شده است، فقط به دلیل ارزان بودن آنها اقدام به خرید می‌کنند.
روزی 60 هزارتومان با فروش آدامس درآمد دارم
«علی» یکی از دستفروشان دوره‌گرد مستقر در مترو است، جوان لرستانی 17 ساله می‌گوید که کار وی هر روز از ساعت 9 صبح شروع می‌شود و تا حدود عصر ادامه دارد و در این بازه زمانی فقط آدامس خارجی می‌فروشد؛ فروش هر بسته آدامس برایش500 تومان سود دارد و از این بابت روزانه حدود 60 هزار تومان سود خالص برایش باقی می‌ماند. در پایان نیز می‌گوید همین که می‌تواند کسب درآمدی داشته باشد، خدا را شاکر است و از این وضعیت گله‌ای ندارد.
جنس مترویی
یکی دیگر از دستفروشان مترو تهران نیز که دوستانش او را «مجتبی» صدا می‌زنند، می‌گوید: حدود هفت سال است که در زمینه فروش سفره‌های دو، چهار، شش نفره و بیشتر فعالیت می‌کند. او می‌داند از کجای کوچه پس کوچه‌های بازار تهران «جنس‌های مترویی» با نازل‌ترین قیمت تهیه کند. وی در پاسخ به این پرسش که «جنس‌های مترویی» چیست و چرا به آن «مترویی» می‌گویند، با آرامشی خاص و لبخندی بر لب که نشات گرفته از سال‌ها تجربه در این عرصه است، گفت: «جنس‌های مترویی» به کالاهایی گفته می‌شود که اکثرا یا تاریخ انقضای آنها نزدیک است یا اینکه تاریخ آنها گذشته که البته همه اینها یک وجه مشترک دارند و آن هم بی‌کیفیت بودن آنهاست.
بازاریان و دستفروشان به این اقلام بی‌کیفیت اصطلاحا «جنس مترویی» می‌گویند.
خرید آپارتمان با فروش سفره
مجتبی می‌گفت از طریق دستفروشی در مترو ماهانه حدود هفت میلیون تومان درآمد کسب می‌کند؛ وی خدا را شاکر بود که طی این چند سال توانسته با سودهای حاصل از فروش سفره، آپارتمان کوچکی در شهرستان برای پدر و مادرش خریداری کند و آنها را بعد از یک عمر نابسامانی راحت کند. وی مطمئن است دعای خیر پدر و مادر باعث کسب درآمد و روزی او شده است. مجتبی که هنگام بیان کلمات، لبخند از لب او جدا نمی‌شد، افزود: فقط به مسئولان مترو بابت اینکه با راه رفتن بیش‌از‌حد، کف واگن‌های قطار را صاف کرده یک معذرت‌خواهی بدهکار است.
راه رفتن روی اعصاب مسافران
یکی از شهروندان مسافر مترو نیز با میانگین حدود 55 سال که خود را «سید‌رضا آق بابایی» معرفی می‌کند، می‌گوید: چرا کسی به فکر جمع‌آوری چهره زشت دستفروشی در مترو نیست؟ چرا مسئولان اجازه می‌دهند مترو که یک وسیله حمل و نقل عمومی است به بازار مکاره تبدیل شود و عده‌ای فرصت‌طلب برای منافع خود، روزانه با داد و فریاد روی اعصاب مردم راه بروند.
مسئولان دست‌اندرکار مترو باید در قالب یک شرکت خاص، اطلاعات و آمار دستفروشان را جمع‌آوری و برای آنها شناسنامه صادر کنند و به‌این‌ترتیب بر آنان نظارت و کنترل داشته باشند تا افراد متفرقه نتوانند با ورود به این عرصه دست به اقدامات خلاف قانون بزنند
وی اضافه می‌کند: در آستانه پایان سال باید فکری به حال دستفروشان مترو کرد. پدیده زشت دستفروشی در مترو در کجای دنیا مرسوم است که اینجا به هفت هفته بازار تبدیل شده و ساماندهی نمی‌شود.
سوء استفاده از خلاء قانونی
یکی ازکارکنان مترو نیز در پاسخ به این سوال که چرا بساط دستفروشی یکبار برای همیشه جمع نمی‌شود، به خبرنگار ایرنا می‌گوید: مهمترین علتی که نمی‌توان با دستفروشان برخورد جدی و قانونی کرد این است که دستفروشی در قانون جرم نیست و آنها نیز از این خلاء قانونی نهایت بهره را می‌برند. وی که تمایلی به معرفی خود ندارد، تصریح می‌کند: تاکنون در پی چندین مورد درگیری فیزیکی مأموران مترو با دستفروشان و کشیده شدن آن به مراجع قضایی، ماموران مترو علاوه بر محکومیت مجبور به پرداخت دیه نیز به دستفروشان شده‌اند. وی خاطرنشان می‌کند: مسئولان مترو نیز با‌توجه به روند موجود به مأموران مترو متذکر شده‌اند که فقط در حد جلوگیری از کاسبی سهل و آسان با دستفروشان برخورد کنند و به هیچ عنوان وارد برخوردهای جدی و درگیری‌های فیزیکی نشوند.
فروش مواد مخدر در واگن‌های قطار
به گفته یکی ازکارکنان مترو، حتی مأموران پلیس مستقر در مترو نیز تمایلی به برخورد جدی و مقابله با دستفروشان ندارند و فقط در مواردی از قبیل ورود دستفروشان مرد به واگن بانوان یا فروش مواد مخدر با آنها برخورد می کنند. وی که لباس کارکنان مترو را به تن دارد، به خاطر کنترل دوربین‌های داخل سکو به هنگام ورود قطار به ایستگاه، تمایلی به نشستن ندارد می‌افزاید: فروشندگان مواد مخدر در قالب دستفروشی کالاهای مختلف عموما در ساعات خاصی فعالیت می‌کنند و مشتریان خود را می‌شناسند. آنان هر از چند گاهی مسیر خاصی را برای فعالیت خود انتخاب می‌کنند و از این طریق درآمد بسیار خوبی کسب می‌کنند.
آمار نداریم
حسن لطفی نماینده مجلس نیز در این مورد به خبرنگار ایرنا می‌گوید: براساس قوانین، «دستفروشی» جرم نیست اما این امر موجب نمی‌شود که با بهره‌گیری از این ضعف، چهره مکان‌های عمومی خراب شود و موجب اذیت و آزار مردم و شهروندان شوند.
این نماینده مجلس مهمترین مشکلات کشور را نبود آمار و اطلاعات دقیق می‌داند و اضافه می‌کند: همین امر موجب شده مثلا مسئولان نتوانند برای ساماندهی دستفروشی اقدام کنند یا مشکل بیکاری را نیز حل کنند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران: دستفروشان، جامعه‌شناسان خوبی هستند و عموما کالاهایی را ارائه می‌کنند که به ذائقه مردم نزدیک‌تر باشد. مردم نباید از دستفروشان توقع اجناس باکیفیت داشته باشند، زیرا آنها به دلایل خاصی فقط به فکر ارزانی و فروش بیشتر خویش هستند
وی خاطرنشان می‌کند: اگر جوان ما بیکار باشد و به سمت کارهای خلاف یا دستفروشی کشیده شود مقصر نیست. مقصر کسانی هستند که نمی‌توانند برای این نیروی جوان برنامه‌ریزی و از او در جایگاه مناسب استفاده کنند.
لطفی می‌گوید: باید وزارت کار، تعاون و رفاه اجتماعی وارد عمل شود و با برنامه‌ریزی، شناسنامه‌دار کردن و دیگر اقدامات لازم موضوع دستفروشی در همه عرصه‌ها به خصوص مترو را ساماندهی کرده و بر آنان نظارت کند.
دستفروشان با لباس‌های فرم، مشخص شوند
مسعود زاهدیان، رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر نیروی انتظامی نیز به خبرنگار ایرنا می‌گوید: مسئولان دست‌اندرکار به خصوص مترو باید در قالب یک شرکت خاص، اطلاعات و آمار دستفروشان را جمع آوری کنند و برای آنها شناسنامه صادر کرده و به‌این‌ترتیب بر آنان نظارت و کنترل داشته باشند.
او با تاکید بر اینکه با فروشندگان هر‌گونه مواد مخدر برخورد قانونی صورت خواهد گرفت، می‌افزاید: پس از جمع‌آوری اطلاعات و آمار دستفروشان دوره‌گرد باید با هدف ساماندهی جایگاههای خاصی در مترو یا حاشیه آن، محلی برای کسب و کار این دسته از افراد فراهم شود؛ باید برای آنان لباس‌های فرم با یک آرم مشترک تهیه شود تا افراد متفرقه نتوانند با ورود به این عرصه دست به اقدامات خلاف قانون از جمله فروش مواد مخدر بزنند.
اجناس دستفروشان کیفیت ندارد
حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران نیز با بیان اینکه دستفروشان، جامعه‌شناسان خوبی هستند و عموما کالاهایی ارائه می‌کنند که به ذائقه مردم نزدیک‌تر باشد.
او می‌افزاید: مردم نباید از دستفروشان توقع جنس‌های با کیفیت و معتبر داشته باشند، زیرا آنها به دلایل خاصی فقط به فکر ارزانی و فروش بیشتر خویش هستند که متاسفانه از طرفداران زیادی نیز برخوردارند.
رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران می‌گوید: دستفروشان به دو دسته مجرب با فعالیت چند ساله با پاتوق‌های ثابت و دستفروشان دوره‌گرد و سیار تقسیم می‌شوند که البته در این میان بسیاری از آنان دارای سنین زیر 15 سال هستند که طبق قانون کار باید از فعالیت آنان جلوگیری شود.
موسوی چلک در ادامه می‌گوید: البته با‌توجه به آنکه کشور در شرایط سخت اقتصادی قرار گرفته است، پدیده دستفروشی مساله غریبی نیست و طبق قانون نیز دستفروشی جرم محسوب نمی‌شود؛ اما در این راستا باید دستفروشان مترو به صورت اصولی و در چارچوب قانون، ساماندهی شوند تا بتوانند در حیطه قانون به فعالیت خویش ادامه دهند.
دیدگاه تان را بنویسید