به ۴۰ میلیون متر‌مربع فضای آموزشی نیاز داریم

با‌وجود تاکید مسئولان بر اهمیت یادگیری و آموزش افراد در جامعه همچنان در مناطق محروم، افرادی هستند که به خاطر شرایط نامناسب از آموزش و یادگیری محروم مانده‌‌اند. کمبود کلاس و فرسوده بودن مدارس از جمله مشکلات مهم نظام آموزشی کشور محسوب می‌شود  که در این‌میان خشکسالی، بیکاری و مهاجرت در برخی از استان‌ها، از این نظر مدارس را در شرایط وخیم‌تری قرار داده است. بنابراین اگر مسئولان تصمیم بر استاندارد‌سازی مدارس فرسوده داشته باشند قطعا با روند فعلی 80 سال  به طول خواهد انجامید.

با این وجود سازمان‌های مردم نهاد عزمشان را جزم کرده‌اند تا محروم‌ترین نقاط کشور را نیز از آموزش، دانش و آگاهی سیراب کنند. در این‌میان موسسه خیریه جامعه یاوری یکی از موسسات مردم نهادی است که 35 سال است، در کنار انجام فعالیت‌های نیکوکاری، به مدرسه‌سازی نیز مشغول می‌باشد. آنها از ابتدای سال تاکنون بیش از 10 مدرسه در مناطق محروم به‌ویژه استان سیستان‌و‌بلوچستان دایر و راه‌اندازی کرده‌اند.

رضا درمان، مدیرعامل موسسه خیریه جامعه یاوری در گفت‌و‌گو با ایرنا گفت: در روزهای گذشته، دو مدرسه با چهار کلاس در روستای قاسم آباد شهرستان بمپور و یک مدرسه با سه کلاس در شهرستان نیکشهر استان سیستان و بلوچستان افتتاح شد. 

به‌گفته مدیرعامل موسسه خیریه جامعه یاوری، استان سیستان و بلوچستان از جهت آموزش در شرایط نامناسبی به سر می‌برد و میزان سرانه آموزشی در این استان  به دلایل مختلف یبسیار کم است. یکی از دلایل این است که این استان بزرگترین استان کشور از لحاظ پراکندگی به حساب می‌آید. دومین دلیل عقب‌ماندگی سنواتی از بابت تعداد مدارس می‌باشد؛ و سوم، جمعیت زیاد این استان است؛ و چهارم، به خاطر 18 سال خشکسالی مداوم، جا‌به‌جایی مردم از روستا به حاشیه شهرها خیلی زیاد شده که این مسئله نیاز مردم به مدارس را تشدید کرده است.

به‌گفته رضا درمان، تعدادی مدرسه از قدیم در این مناطق نیز وجود دارند که از شرایط مناسب برای تحصیل برخوردار نیستند و باید هرچه زودتر تخریب شوند. برای مثال در بمپور دو مدرسه که قدمتی 70 ساله داشته و جزو مدارس تخریبی محسوب می‌شدند که دیگر به کار آموزش و تحصیل نمی‌خوردند، برای اینکه بچه‌ها آسیب نبینند، یک ماه پیش تخلیه شده و بچه‌ها را برای ادامه آموزش به مدارس اطراف فرستادند. 

چرا آموزش و پرورش دست به جیب نمی‌شود؟ 

رضا درمان درباره اینکه چرا آموزش و پرورش برای ساخت مدارس دست به جیب نمی‌شود و پا پیش نمی‌گذارد اظهار داشت: مشکل آموزش و پرورش ریشه‌ای است؛ شاید یکی از دلایل آن است که سازمان نوسازی و تجهیز مدارس که متولی ساخت مدارس است، بودجه‌ای در اختیار ندارد. دلیل دیگر ممکن است ورود مجمع خیرین مدرسه‌ساز برای ساخت‌و‌ساز مدارس باشد.

مدیرعامل موسسه خیریه جامعه یاوری افزود: سوالی که مطرح می‌شود این است، آیا ورود مجمع خیرین مدرسه‌ساز به موضوع ساخت‌و‌ساز مدارس یکی از مشکل‌ها محسوب می‌شود؟ شاید بتوان گفت که مجمع خیرین مدرسه‌ساز به جای فرهنگ‌سازی فقط وارد موضوع ساخت‌و‌ساز شده و مسئولیت اصلی خود را تا‌حدی به فراموشی سپرده‌اند. اما با این حال همیشه برای این کار پول خوبی وسط گذاشته شده است. به هر حال شاید به خاطر همه این دلایل است که فضای مدرسه‌سازی آنطور که باید پیشرفت کند، روبه جلو پیش نرفته است. 

رضا درمان: در میان منطقه‌های نیازمند به فضای آموزشی، ان البرز مقام اول و سیستان‌و‌بلوچستان مقام دوم را در کشور دارد. البرز به خاطر تراکم جمعیت و سیستان‌و‌بلوچستان به دلایل مختلفی همچون دور بودن مسافت، جمعیت زیاد و...

در طول این سال‌ها یکی از کارهای سازمان‌های مردم نهادی که در مدرسه‌سازی پیش قدم شده‌اند تکمیل پروژه‌های ملی بوده است. منظور از پروژه‌های ملی، پروژه‌های نیمه‌تمامی است که در طول سال‌های گذشته کلنگ آن خورده شده و بخشی از مدارس روند ساخت را طی کرده‌اند اما به خاطر نبود بودجه در نیمه‌راه رها شده‌اند. 

در این حالت سازمان‌های مردمی مدرسه‌ساز در بخشی از فعالیت‌هایشان این مدارس را تکمیل می‌کنند. آن هم در شرایطی که مدرسه به مرحله تخریبی نرسیده و هنوز قابل استفاده باشد. 

 استانی تشنه به آموزش

اما از تشنه‌ترین استان‌ها در حوزه آموزش، استان سیستان و بلوچستان است که یکی از نیازمندترین استان‌ها به فضای آموزشی محسوب می‌شود.  از هر طرف که به این استان بنگرید جای خالی آموزش و مدرسه‌سازی را مشاهده می‌کنید.

نکته حائز اهمیت آن است که سرانه آموزش در کشور حدود پنج مترمربع به ازای هر دانش‌آموز است. یعنی یک مدرسه 100 نفره باید 500 متر زیربنا داشته باشد؛ اما سند تحول بنیادین آموزش‌و‌پروش، استاندارد سرانه آموزش را تغییر داده و امروزه این عدد را به 8 متر ارتقاء داده است. این در حالی است که هنوز در بخشی از استان‌ها و روستا‌های کشور، سرانه مراکز آموزشی زیر نیم متر‌مربع است. برای مثال مدرسه‌ای وجود دارد که ظرفیت کلاس‌های آن 20 دانش آموز است اما 50 نفر داخل کلاس‌های ان مدرسه برای یادگیری مشغول هستند. 

رضا درمان در ادامه خاطر‌نشان کرد: با یک حساب سرانگشتی می‌توان گفت در کشورمان برای تحقق اهداف سند تحول بنیادین آموزش‌و‌پرورش به حدود 40 میلیون متر‌مربع به فضای آموزشی جدید نیاز می‌باشد. 

با‌توجه به اینکه در خیلی از استان‌ها 30 درصد مدارس به خاطر شرایط نامناسب و قدمت بالایی که دارند تخریبی و فرسوده هستند، هنوز نیاز به مدرسه‌سازی در کشور احساس می‌شود. مدیرعامل موسسه خیریه جامعه یاوری افزود: فوریت در این کار لازم است، چون مدارس تخریبی می‌توانند به شدت آسیب‌زا باشند. 

در حال حاضر بدون در‌نظر گرفتن فضاهای تخریبی و غیر‌قابل استفاده، در کشور 40 میلیون متر‌مربع نیاز به فضای آموزشی جدید است. اگر هزینه ساخت هر متر‌مربع فقط دو میلیون تومان باشد، یعنی 80 هزار میلیارد تومان پول نیاز است تا این فضاها ساخته شوند.

در کشور نیاز به ساخت 40 میلیون متر‌مربع فضای آموزشی جدید . اگر هزینه ساخت هر متر‌مربع فقط دو میلیون تومان باشد، 80 هزار میلیارد تومان پول نیاز  تا این فضا‌ها ساخته شوند

در این‌میان با‌توجه به پولی که خیرین برای مدرسه‌سازی وسط گذاشته‌اند (یعنی چیزی حدود هزار میلیارد تومان) و همچنین اگر بودجه‌های سازمان نوسازی مدارس همانند سالهای گذشته نزدیک به صفر باشد، 80 سال زمان می‌برد تا فضاهای آموزشی جدید ساخته شود. به شرط اینکه مدارسی که الان در حال کار هستند فرسوده و جزو مدارس تخریبی محسوب نشوند و همچنین مدارسی که الان تخریبی هستند باید قول بدهند که تا 80 سال دیگر خراب نشوند. به همین دلیل مثل قبل نقش خیرین در این موضوع باید حفظ شود و مدرسه‌سازی را با مشارکت خود رشد و توسعه بدهند. 

رضا درمان در ادامه افزود: با‌توجه به آمار منتشر شده از سوی سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس، در میان منطقه‌های نیازمند به فضای آموزشی استان البرز مقام اول و پس از آن استان سیستان‌و‌بلوچستان مقام دوم را در کشور دارد. البرز به خاطر تراکم جمعیت شاید و استان سیستان‌و‌بلوچستان به دلایل مختلفی همچون پراکندگی جمعیت، دور بودن مسافت، جمعیت زیاد و ... نیازمند فضای آموزشی جدید است.

مشکل دیگری که به چشم می‌آید به مسائل فرهنگی برمی‌گردد. خیلی از اوقات به خاطر دور بودن مسافت مدرسه یا حضور معلم مرد در کلاس‌ها  خانواده‌ها اجازه تحصیل به دخترانشان را نمی‌دهند. در این میان یا فرایند آموزش متوقف می‌شود و فرد در مقطعی با تغییر شرایط ترک تحصیل می‌کند یا هیچ وقت به مدرسه نمی‌رود. 

معمولا این بخش را سازمان آموزش و پرورش باید حل کند. با این حال جالب است بدانید در کشور نیز مدارسی وجود دارد که  فقط با حضور یک دانش‌آموز برگزار می‌شود و طبق آمارها در کشور بالغ بر 200 مدرسه وجود دارد که با حضور یک دانش‌آموز برگزار می‌گردد.

در حال حاضر دولت به دنبال آن است که طی پروژه‌ای به نام « انسداد مبادی بی سوادی» بچه های 6 تا 11 سال را که در سن «لازم التعلیم» هستند و به هر دلیل نتوانسته‌اند در مدرسه حضور پیدا کنند، وارد جریان تحصیل کند. در این میان ساخت‌و‌ساز مدارس یکی از موضوعاتی است که به تسهیل این موضوع کمک می‌کند. 

آمار منتشر شده توسط معاونت رفاه اجتماعی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نشان می‌دهد که 7درصد از کودکان بازمانده از تحصیل فقط به دلیل دوری از مدرسه ترک تحصیل می‌کنند. البته تقریباً 20 درصد از این کودکان نیز به دلیل معلولیت و فقدان مناسب سازی محیط مدرسه برای کودکان معلول مجبور به ترک تحصیلی می‌شوند. در این بخش نیز خیرین مدرسه‌ساز می‌توانند با مناسب‌سازی مدارس موجود یا تدارک اقدامات لازم در مدارسی که می‌سازند، فرصت حضور در مدرسه را برای همه کودکان به ویژه کودکان معلول فراهم کنند.