سالانه دو میلیارد تن خاک کشور از بین می‌رود
ایران؛ مقام نخست فرسایش خاک در جهان
خاک به عنوان منبع طبیعی، سرمایه ملی و بستر حیات، نقش اساسی در استقرار، توسعه و رشد جوامع بشری و زندگی سایر مخلوقات دارد؛ در‌واقع بخش عظیمی از زنجیره غذایی انسان و حیوانات به خاک وابسته است. با توجه به اینکه تولید هر یک سانتیمتر خاک به صدها سال زمان نیاز دارد، حفظ سلامت خاک در ادامه زندگی، بهره‌وری بالای کشاورزی و حفظ یک اکوسیستم سالم از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
خاک مخزنی پرگنجایش و امن جهت نگهداری مطمئن آب برای بشر است. عملکرد دوگانه و دقیق خاک در هدایت آب سطحی به مخزن زیرزمینی و ایجاد مقاومتی موثر برای جلوگیری از تبخیر آب زیرزمینی، شگفت‌انگیز است و بنابراین هرگونه تغییری در این اکوسیستم می‌تواند منجر به تخریب و فرسایش آن شود. در‌حقیقت می‌توان گفت فرسایش خاک مهم‌ترین چالش زیست‌کره است. بطوریکه اگر از خاک‌های موجود به خوبی حفاظت نشود، بحران گرسنگی سرتاسر کره زمین را تحت سیطره خود درخواهد آورد.
با توجه به اهمیت خاک و تاثیر شگرفی که فرسایش خاک در زندگی بشریت و آیندگان می‌گذارد، کارشناس مسئول آبخیزداری از اهمیت این پدیده سخن می‌گوید و معتقد است کشور از نظر حفاظت از منابع خاکی و آب در شرایط نا‌بسامانی به سر می‌برد.
به‌گزارش ایسنا، داوود افشار گفت: میزان فرسایش خاک در کشور سالانه دو میلیارد تن بوده و ایران مقام نخست بیشترین فرسایش خاک را در جهان دارد.
کارشناس مسئول آبخیزداری سازمان جنگل‌ها: میزان فرسایش خاک در کشور دو میلیارد تن بوده و ایران مقام نخست بیشترین فرسایش خاک را در جهان دارد. که در این‌میان عوامل انسانی و طبیعی مهم‌ترین فاکتور در افزایش فرسایش خاک کشور محسوب می‌شود
کارشناس مسئول آبخیزداری و ناظر پروژه‌های فاقد سد سازمان جنگل‌ها در بازدید و ارزیابی پروژه‌های آبخیزداری شهرستان کلاردشت افزود: تاکنون ۵۸ درصد اعتبارات صندوق توسعه ملی این اداره کل تخصیص داده شده و این اداره کل یکی از ادارات پیشرو در این زمینه بوده است.
وی ادامه داد: پروژه‌های آبخیزداری اجرا شده در محل رودبارک کلاردشت نقش مهمی در کاهش آثار سیل، فرسایش خاک و رسوب و افزایش زمان تمرکز آبراهه‌ها و نیز و کاهش زمان پیک سیلاب را در آینده خواهد داشت.
افشار، عوامل انسانی و طبیعی را در افزایش فرسایش خاک در کشور موثر دانست و ادامه داد: تغییر اقلیم به‌ویژه در کشورهای مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران و نیز تغییر کاربری اراضی جنگلی و مرتعی و تبدیل آن به دیمزارها موثر است.
آبخیزداری؛ روشی برای مهار و مدیریت فرسایش خاک
رئیس اداره آبخیزداری و تغذیه آبخوان‌های سازمان جنگل‌ها نیز در این زمینه گفت: به منظور کاهش آثار مخرب سیلاب، پروژه‌ها در ۶۴۹ حوضه آبخیز و در ۶۰۸۴ نقطه کشور در حال فعالیت اجرایی است.
مهدی شفقتی، آبخیزداری را شامل مدیریت اکوسیستم‌های طبیعی و منابع آبهای زیرزمینی و سطحی برشمرد و افزود: با اجرای پروژه‌های آبخیزداری جلوی روان آب‌ها گرفته و باعث نفوذ آب و افزایش سطح سفره‌های زیرزمینی می‌شود. با اجرای پروژه‌های آبخیزداری در سطح کشور علاوه بر افزایش ترسیب کربن، رسوب سالانه که به‌طور متوسط ۴مترمکعب هکتار در کشور است، کنترل می‌شود.
دبیرکل خانه کشاورز: منابع عظیمی مانند آب و خاک امانت‌هایی در دست بشر برای نسل‌های آینده است؛ اما این انسان نتوانسته امانتدار خوبی باشد و نخواهد هم بود؛ بطوریکه در این زمینه، بدترین نسل در تاریخ این سرزمین به شمار رفته است
رئیس اداره آبخیزداری و تغذیه آبخوان‌های سازمان جنگل‌ها ادامه داد: با این عملیات به طور میانگین ۹ تن در سال کنترل فرسایش خاک صورت خواهد گرفت و حدود ۵۳۰ مترمکعب آب به وسیله آبخیزداری و آبخوانداری ذخیره می‌شود. وی همچنین با اشاره به اینکه با عملیات آبخیزداری می‌توان به افزایش سالانه تولید علوفه و سرسبزی مراتع به میزان ۱۲0 کیلوگرم در هکتار کمک شود، خاطرنشان کرد: آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی نوشهر توانسته است حدود ۹۰درصد پیشرفت فیزیکی پروژه‌های آبخیزداری را از محل اعتبارات صندوق توسعه ملی به سرانجام رساند.
چرای دام؛ عامل مهم فرسایش اراضی کشور
به گزارش ایسنا، امسال از محل صندوق توسعه ملی حدود ۱۴ میلیارد تومان اعتبار به اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران – نوشهر تخصیص یافته است.
پیش از این رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور گفته بود: ۱۰۰ میلیون هکتار از اراضی کشور در معرض فرسایش قرار دارند که چرای بیرویه دام یکی از عوامل آن است. البته لازم به ذکر است چرای دام در ۹۰ درصد جنگل‌های مناطق خشک و نیمه خشک کشور هم صورت می‌گیرد. و همین امر یکی از فاکتور‌های مهم برای از بین بردن جنگل‌ها و مراتع محسوب می‌شود.
عدم مدیریت صحیح تخریب حیات منابع طبیعی
رئیس مرکز جنگل‌های خارج از شمال سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور نیز در گردهمایی و هم‌اندیشی مجریان طرح مدیریت جامع حوزه‌های آبخیز استان کردستان، گفت که متاسفانه منابع طبیعی کشور در برخی از نقاط در حال از بین‌رفتن است، چون تعهد و مدیریت خوبی صورت نمی‌پذیرد.
فریبرز غیبی با اشاره به مساحت ۱۴ میلیون هکتاری جنگل‌های ایران ادامه داد: اگر در جنگل‌های کشور فرآوری صورت نگیرد، حیات جنگلی ما قطعا از بین خواهد رفت.
وی اضافه کرد: در دنیا تغییرات اقلیمی در حال انجام است و افزایش تنش و خشکی، هجوم آفات و امراض در حال رخ دادن است که مجموعه این عوامل، تعادل طبیعت را بر هم زده است.
به گفته وی، دو میلیون هکتار جنگل در منطقه زاگرس خشک شده که در حال حاضر به صورت قطعی یک میلیون و ۴۳۰ هزار هکتار از آن تایید شده است. همچنین در کشورمان میزان بارندگی‌ها کاهش و میزان حرارت افزایش یافته است و همین مسئله باعث ایجاد تنش در جنگل‌ها شده است.
بحران خاک در ایران
دبیرکل خانه کشاورز در سال 97 نیز اعلام کرده که با توجه به اینکه کشور در بحران خاک قرار دارد، وزارت کشاورزی باید پاسخگوی این وضعیت باشد.
عیسی کلانتری در مراسم بزرگداشت روز جهانی خاک گفت: از سویی استفاده بیرویه از آب باعث فرسایش خاک، شوری خاک و آلودگی آن می‌شود و از سوی دیگر نیز به دلیل اینکه به‌عنوان مثال به تامین گوشت قرمز بیشتری نیاز است، جمعیت دامی افزایش داده شده و همین مسئله باعث از بین‌رفتن پوشش گیاهی می‌شود. در‌واقع بشر با یک رفتار نادرست باعث از بین‌رفتن محیط‌زیستی می‌شود که در زنجیره‌ای اشتباه قرار گرفته است.
دبیرکل خانه کشاورز گفت: این زنجیره ناقص سبب می‌شود نه‌‌تنها همه چیز کشور از آب تا خاک و پوشش گیاهی از بین برود، بلکه حیات وحش کشور نیز نیز به خطر بیفتد و یوزپلنگ‌ها نیز از بین بروند. این مساله نشان می‌دهد هنگامیکه از اول اصول زیر پا گذاشته شود تا آخر دیوار کج می‌رود اما باید به این نکته توجه شود که چقدر از خاک کشور شور می‌شود. چقدر از بین می‌رود؛ تا چه میزان از خاک حاصلخیز در اثر مصرف نادرست مواد شیمیایی آلوده می‌شود؛ و اساسا چقدر آب و خاک در اختیار وجود دارد.
حفظ منابع طبیعی با تغییر الگو و فرهنگ مصرفی
کلانتری با بیان اینکه در زمینه خاک و آب، باید حافظ منافع نسل‌های آینده بود، تاکید کرد: منابع عظیمی مانند آب و خاک امانت نسل‌های آینده است اما بشر نتوانسته امانتدار خوبی باشد و نخواهد هم بود؛ بطوریکه در این زمینه بدترین نسل در تاریخ این سرزمین به شمار می‌رود و آیندگان قطعا در مورد اقدامات وی قضاوت خواهند کرد.
وی با بیان اینکه نباید مردمان این مرز‌و‌بوم تسلیم همه توصیه‌های تصمیم‌گیران و به هر قیمتی سبب تشدید فرسوده شدن خاک شوند افزود: زمانی که تعداد چاه‌ها در کشور و یک سرزمین افزایش می‌یابد میزان دریافتی کاهش پیدا می‌کند و در‌نتیجه به ورشکستگی آبی منجر می‌شود؛ بر‌این‌اساس بیشتر از آنکه طبیعت، خاک را فرسوده کند انسان‌ها با اعمال نابخردانه خویش تیشه به ریشه خود می‌زنند و سبب ایجاد فرسایش خاک می‌شوند. البته لازم به ذکر است با ردیف بودجه و تشکیلات و راه‌اندازی وزارتخانه‌های خاک، جنگل یا محیط‌زیست، این بحران درست نمی‌شود، بلکه باید روی فرهنگ مردم کار شود و حقیقت برای آنها بازگو شود.
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست تصریح کرد: نباید بر این مسئله تاکید و اصرار شود که چون کشور به لحاظ وسعت و منابع طبیعی، کشور ثروتمندی محسوب می‌شود، پس می‌توان به هر تعداد افزایش جمعیت، تولید کشاورزی صورت بگیرد؛ باید مردم آگاه شوند که ظرفیت تولید قابل افزایش نیست و با این فرهنگ مصرفی که در پیش گرفته شده است، قطعا چیزی برای نسل‌های بعدی باقی نمی‌ماند.
دیدگاه تان را بنویسید