درمان جدید سکته مغزی در ایران

عبدالرضا قریشی متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: سکته مغزی قابل درمان است به شرط آنکه وقت را از دست ندهیم. وی بیان کرد سکته مغزی به اختلال در عملکرد مغز، ناشی از اختلال در خون‌رسانی به نسج مغز گفته می‌شود و چنانچه یکی از عروق خون‌رسان مغز به دلیل وجود لخته‌ای دچار انسداد شده و خون به یک ناحیه از مغز نرسد، آن ناحیه عملکرد خود را از دست داده و سکته مغزی عارض می‌شود. 

سکته مغزی؛ دومین عامل مرگ‌و‌میر در ایران

مسئول واحد درمان سکته حاد مغزی استان زنجان، اظهار کرد: اولین علت اهمیت سکته مغزی شیوع آن است. سکته مغزی دومین عامل مرگ‌و‌میر در تمام سنین در ایران است. در هر پنج دقیقه یک سکته مغزی و در هر روز ۳۰۰ نفر از هموطنان‌مان دچار این عارضه می‌شوند و این در حالی است که ۲۵ درصد کل سکته‌های مغزی هم در افراد جوان و زیر ۵۵ سال رخ می‌دهد. قریشی با اشاره به اینکه عوارض و مرگ و میر سکته مغزی موجب اهمیت این موضوع می‌شود، افزود: متاسفانه ۱۰ درصد از افرادی که دچار سکته مغزی شده‌اند، جان خود را از دست می‌دهند. ۷۰ درصد از افرادی که دچار سکته مغزی می‌شوند نیز شغل خود را از دست می‌دهند و ۳۰ درصد از این گروه هم زمین‌گیر می‌شوند و قادر به راه رفتن بدون کمک سایرین نیستند. 

زمان طلایی درمان؛ سه ساعت نخست بروز سکته

این متخصص مغز و اعصاب خاطرنشان کرد: این عارضه درمان‌پذیر است در صورتی که بیمار به موقع به بیمارستان منتقل شود. اگر این عارضه به خوبی شناخته شود و به موقع و در زمان طلایی «سه ساعت نخست بروز سکته» به بیمارستان منتقل شود، امکان درمان وجود دارد، اما بعد از زمان طلایی نمی‌توان کاری کرد. وی ادامه داد: در هر دقیقه‌ای که از سکته مغزی سپری می‌شود، ۲ میلیون عدد از سلول‌های مغزی می‌میرند که بر این اساس در عرض یک ساعت ۱۲۰ میلیون سلول مغزی از بین می‌رود. بنابراین مراجعه و انتقال سریع بیمار مبتلا به سکته مغزی به مراکز درمانی جهت نتیجه‌بخش بودن درمان الزامی خواهد بود. 

مسئول واحد درمان سکته حاد مغزی استان زنجان خاطرنشان کرد: شایع‌ترین علایم سکته مغزی شامل انحراف صورت است که بدین صورت هر کسی که به صورت ناگهانی دچار انحراف در یک سمت صورت شود، احتمال سکته مغزی وجود دارد و باید بلافاصله با ۱۱۵ تماس گرفته شود. ضعف اندام‌ها که موجب احساس ضعف و یا سنگینی در یک یا دو اندام می‌شود، می‌تواند علامتی از سکته مغزی باشد. همچنین فلج شدن ناگهانی یک دست و یا یک پا و یا هر دو، اختلال در تکلم، صحبت کردن و ادای کلمات، اختلال تعادل ناگهانی و بعضی اوقات سرگیجه و اختلال ناگهانی دید از دیگر علایم سکته مغزی است؛ از اینرو اگر فردی دچار آسیب در عضلات صورت و بروز اختلالاتی در نحوه صحبت کردن اعم از عدم تکلم، عدم درک تکلم، عدم امکان تولید صوت و یا سنگینی کلام شود باید بلافاصله با ۱۱۵ تماس گرفته شود. 

کاهش مرگ‌و‌میر با داروی حل‌کننده لخته خون 

بنابراین یکی از راه‌های کاهش عوارض و ناتوانی‌های ناشی از سکته حاد مغزی راه‌اندازی واحد مراقبت سکته حاد مغزی Care Unit) Stroke  ) است که در آن افرادی شاغل به کار هستند که آموزش‌های تخصصی لازم جهت درمان سکته حاد مغزی و عوارض ناشی از آن‌ را دریافت کرده‌اند. البته مطالعات متعددی نشان می‌دهد که بستری بیماران سکته حاد مغزی در واحد مراقبت سکته حاد مغزی منجر به کاهش مرگ‌و‌میر و ناشی از سکته حاد مغزی می‌شود. 

بستری بیماران در SCU با مراقبت‌های ویژه، منجر به کاهش ۱۸ درصد در عوارض و مرگ‌و‌میر سکته مغزی می‌شود. با بهره‌گیری از داروی حل‌کننده لخته خون، ۳۰ تا ۵۰ درصد کاهش در عوارض و مرگ‌و‌میر ناشی از سکته مغزی را خواهیم داشت. 

قریشی گفت: در صورتی که بیمار سکته مغزی، به موقع و در کمتر سه ساعت به بیمارستان رسانده شود، پس از انجام اقدامات تشخیصی، تحت درمان با داروی حل کننده لخته قرار می‌گیرند که با برداشته شدن لخته و رفع انسداد، حیات به مغز باز می‌شود. وی خاطرنشان کرد: واحد درمان سکته حاد مغزی استان زنجان، از یکم تیرماه سال ۹۵ افتتاح شد، از آن زمان تا ۲۵ مهرماه امسال ۲۷۰ بیمار در SCU زنجان تحت درمان با داروی حل کننده لخته قرار گرفته‌اند. درطی دو سال اخیر در قالب طرح تحول نظام سلامت، ۵۵ بیمارستان در کل کشور مجهز به SCU شده که خدمات درمان پیشرفته سکته مغزی را به هم‌وطنان ارایه می‌کنند. سامانه‌ای توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی راه‌اندازی شده است که اطلاعات مربوط به سکته مغزی در آن ثبت می‌شود. قریشی افزود: از زمان فعالیت سامانه مذکور، زنجان با ثبت ۲۷۰ بیمار، استان پیشرو در سطح کشور برای درمان سکته حاد مغزی شناخته شده است. 

راه‌های جلوگیری از بروز سکته مغزی

مسئول واحد درمان سکته حاد مغزی استان زنجان خاطرنشان کرد: در این بین، خدمات مرکز فوریت‌های پزشکی در زمینه سکته مغزی اهمیت بالایی دارد. پرسنل مرکز فوریت‌های پزشکی آموزش‌های لازم در جهت تشخیص و انتقال سریع بیماران سکته مغزی به واحد درمان سکته مغزی را دریافت کرده‌اند. 

طی دو ماه اخیر، اورژانس هوایی به یاری بیماران سکته مغزی در دیگر مناطق استان آمده که در این مدت هفت بیمار سکته مغزی از مناطق دوردست استان زنجان توسط هلیکوپتر به بیمارستان ولیعصر منتقل و تحت درمان قرار گرفته‌اند که به دلیل سرعت بالای انتقال، درمان نتایج خوبی داشته است. وی در پاسخ به اینکه چه کنیم تا دچار سکته مغزی نشویم، گفت: کنترل فشار خون کنترل قند و درمان دیابت، ترک سیگار و قلیان، درمان چاقی، درمان چربی و کلسترول، فعالیت بدنی کافی و ورزش، رژیم غذایی سالم درمان بیماری‌های قلبی و مصرف منظم داروهای تجویزی از راه‌های پیشگیری از سکته مغزی است. در صورت بروز علایم سکته مغزی، اولین اقدام تماس با ۱۱۵ است و نباید وقت را با تماس با اطرافیان از دست داد.