ضرورت رعایت استانداردها در بهره‌گیری از موبایل
آسیب «امواج دکل» و «گوشی همراه»، یکسان است
بدترین شرایط استفاده از تلفن‌های همراه زمانی اتفاق می‌افتد که کاربر، بیشترین فاصله را با دکل‌های مخابراتی سرویس‌دهنده دارد زیرا گوشی برای پیدا کردن آنتن، مجبور است «توان» بیشتری ارسال کند تشعشعات از دو جهت قابل بررسی است؛ یکی از جهت تشعشعات آنتن و دیگری از جهت تشعشعات ناشی از خود دستگاه موبایل، اما از آنجا که موبایل فاصله بسیار کمتری با ما دارد، نگرانی در این مورد برای شخصی که به مدت طولانی با تلفن همراه صحبت می‌کند، نسبت به شخصی که آنتن در نزدیکی منزلش است، بیشتر است
عطیه لواسانی
معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات و رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی اخیرا اعلام کرده است که «میزان اثرهای تجمعی انرژی تشعشع‌های ناشی از آنتن‌های تلفن همراه و فرستنده های رادیو و تلویزیونی در کشور کمتر از مقدار استانداردهای اعلام شده است». آن‌هایی که اخبار و گزارش‌های مرتبط با مضر بودن یا نبودن تشعشات ناشی از دکل‌های مخابراتی تلفن همراه را دنبال می‌کنند، احتمالا پیش خود آرزو می‌کنند که ای کاش مسئولان مربوطه، دست از اظهارنظر در این مورد بردارند چراکه این سخنان نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه هربار، نمک بر زخمی کهنه می‌پاشد. مردم و به خصوص آن‌هایی که محل کار و زندگی‌شان در مجاورت دکل‌های تلفن همراه است هیچگاه پاسخی روشن در مورد مضر بودن یا نبودن این تشعشات دریافت نکرده‌اند و ناراحتی ناشی از این سردرگمی، دست کمی از پیامدهای ناشی از زندگی در مجاورت این دکل‌ها ندارد!
رئیس سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی کشور در همین اظهارنظر اخیر خود در همایش ملی «سنجش و ایمنی پرتوهای یون ساز و غیریون ساز» اظهار داشته: «ما نمی‌گوییم و دفاع هم نمی‌کنیم که این امواج مضر هست یا نه؟ اما مطالعات انجام شده بیانگر آن است که در بدترین شرایط و حتی نقاطی که میزان تشعشع مانند بیمارستان‌ها زیاد است، اثرات آن کمتر از مقدار استانداردهای اعلامی است». به گفته وی، بر اساس استانداردهای ملی تشعشع سازمان ملی استاندارد و بنا به اطلاعات استاندارد جهانی، همیشه شدت میدان الکتریکی ناشی از تجمع امواج معرفی شده بسیار کمتر بوده است. گرچه این مقام مسئول اذعان کرده است که «نهادهای بی‌طرفی مانند دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی برای از بین بردن نگرانی مردم باید تحقیق کنند و اطلاعات صحیح به دست آمده را در اختیار مردم قرار دهند»، اما گویا سنبه جریان اقتصادی در حوزه مخابرات، پرزورتر از آن است که بتوان به نتیجه‌بخش بودن چنین تحقیقاتی امیدوار بود! این ماجرا نه در ایران بلکه در برخی از مهمترین کانون‌های فناوری مخابراتی جهان نیز وضعیتی مشابه کشورمان دارد.
نتیجه تحقیقات درآمریکا
بر اساس تحقیقات «موسسه ملی سلامت آمریکا» نرخ ابتلا به تومورهای قلبی در برخی موش‌های نر پس از قرار گرفتن در معرض امواج موبایل افزایش پیدا کرده، البته این موش‌ها در حمامی از تشعشعات رادیویی غوطه ور شده و میزان امواج دریافتی آنها نسبت به کاربرانی که به استفاده مکرر و دایمی از موبایل عادت دارند به مراتب بیشتر بوده است. محققان این جوندگان را به مدت دو سال برای ۹ ساعت در روز در معرض امواج شبکه‌های 2G و 3G قرار داده‌اند (کهولت یک موش ۲ ساله برابر یک انسان ۷۰ ساله است). در این تحقیق که به صورت دو مرحله‌ای اجرا شده در موش‌های ماده اثری از این تومورها مشاهده نشده و حتی موش‌های نر نیز در مرحله دوم شواهدی از مشکلات سلامتی جدی بروز نداده‌اند.
در بیانیه این موسسه تاکید شده که تعداد اندکی از این موش‌ها به سرطان قلب مبتلا شده‌اند و نمی‌توان با قاطعیت این مساله را به قرار گرفتن آنها در معرض امواج رادیویی مرتبط دانست.
یکی از مدیران ارشد انجمن سرطان امریکا در مصاحبه با آسوشیتدپرس گفته است: مدارکی که حاکی از ارتباط بین موبایل و سرطان باشد ضعیف است و تاکنون شاهد افزایش نرخ این بیماری بین مردم نبوده‌ایم.
بیانیه این موسسه تاکید می‌کند که با وجود قرار گرفتن این جوندگان در معرض تشعشعات شدید موبایل، شواهدی که حاکی از ابتلا به سرطان در آنها باشد بسیار مبهم بوده است. علاوه بر این موش‌های در معرض امواج موبایل طول عمری بیش از همنوعان خود داشته‌اند، اگرچه این نتیجه ممکن است به صورت تصادفی رخ داده باشد.
بیانیه این تحقیق و بسیاری از تحقیقات مشابه دیگر که به انجام رسیده است، تداعی‌گر هیچ قطعیتی در مورد تاثیرات تشعشات رادیویی دکل‌های تلفن همراه نیست.
امواج دکل‌ها
هم بی‌ضرر، هم باضرر!
آنچه در مجموع از زبان مسئولان شنیده شده است حکایت از بی‌ضرر بودن این تشعشعات در صورت رعایت یک‌سری از استانداردهاست. نتیجه کلی و جمع‌بندی نهایی از مجموعه تحقیقات نشان از آن دارد که تشعشعات تلفن همراه سرطان‌زا نیست، اما این بدان معنا نیست که این امواج کاملا بی‌خطر هستند، چرا که دانشمندان معتقدند استفاده از تلفن همراه در محیط‌های بسته به مدت طولانی می‌تواند باعث آسیب شود. مساله‌ای که احیانا موجبات نگرانی افکار عمومی را فراهم آورده احتمال تاثیر ملاحظات اقتصادی در اعلام نتایج واقعی تحقیقات یا اساسا انجام تحقیقات موثر و بیطرفانه است!
آنچه مسلم است اینکه امواج الکترومغناطیسی توسط دکل‌های BTS یا Base Tranceiver Station، تششعات رادیو فرکانسی هستند و اشعه ساطع شده از این دکل‌ها، غیر یون‌ساز و سرطان‌زا نیستند؛ اما عدم رعایت استانداردها به خصوص در مورد تشعشعات گوشی و نیز نبود نظارت و پایش مستمر بر میزان تشعشعات، می‌تواند خطرآفرین باشد.
از سویی دیگر آنتن موبایل یا همان BTS است که مخفف Base Tranceiver Station است، دومین بخش در ساختار سیستم کلی ارتباطات سیار مبنی بر جی‌اس‌ام (GSM) یا همان سامانه جهانی ارتباطات همراه یکی از متداول‌ترین استانداردهای تلفن‌های همراه در جهان است که از طریق اینترفیس هوا امکان تبادل اطلاعات بین موبایل و آنتن را فراهم می‌آورد. پس ما خواه ناخواه با این امواج در تماس هستیم. از سوی دیگر هر تجهیزی در طیف فرکانسی خاصی کار می‌کند؛ برای مثال در ایران شبکه نسل دو در MHZ ۹۰۰ GSM و GSM۱۸۰۰MHZ ، نسل سوم در ۲۱۰۰ UMTS و شبکه نسل چهارم برای ایرانسل در LTE ۱۸۰۰ مگاهرتز کار خواهد کرد. تشعشعات ناشی از آنتن بر حسب وات بر مترمربع بیان شده و این میزان به‌شدت وابسته به فرکانس و فاصله از آنتن است و با افزایش هر دو مورد توان، به‌شدت کاهش می‌یابد. برای نمونه، هر چقدر به امواجی که از آنتن‌های BTS تلفن همراه ساطع می‌شود، نزدیک‌تر باشیم، این امواج خطرناک‌تر خواهد بود.
براساس نتیجه یک تحقیق معتبر، رعایت فاصله حداقل ۳۰۰ متر از بی‌تی‌اس‌ها توصیه می‌شود. سه سازمان کمیته بین‌المللی حفاظت در برابر اشعه‌های غیر یون‌ساز (ICNIRP)، سازمان بهداشت جهانی (WHO) و اتحادیه بین‌المللی مخابرات (ITU) استانداردهایی برای این تشعشعات بیان کرده‌اند. تشعشعات از دو جهت قابل بررسی است؛ یکی از جهت تشعشعات آنتن و دیگری از جهت تشعشعات ناشی از خود دستگاه موبایل اما از آنجا که موبایل فاصله بسیار کمتری با ما دارد، نگرانی در این مورد برای شخصی که به مدت طولانی با تلفن همراه صحبت می‌کند، نسبت به شخصی که آنتن در نزدیکی منزلش است، بیشتر است!
استفاده نادرست، خطرناک‌تر از زندگی در کنار دکل!
شاید پذیرش این مساله برای برخی‌ها کمی دشوار باشد اما واقعیت آن است که استفاده نامناسب از گوشی موبایل، می‌تواند خطرات بسیار جدی‌تری در قیاس با زندگی در مجاورت دکل‌های مخابراتی تلفن همراه داشته باشد. تشعشعات ناشی از موبایل وابسته به عملکرد اپراتورها و مکان‌یابی بهینه جهت گسترش بی‌تی اس‌ها است. همه تلفن‌های همراه از خود امواج رادیویی (RF) ساطع می‌کنند و انرژی این امواج براساس مدل‌های مختلف گوشی‌های تلفن همراه متفاوت است. تلفن‌های همراه در شرایط مختلف با توان‌های مختلف رادیویی کار می‌کنند. این موضوع جهت بهبود مصرف باتری و همچنین کاهش توان تشعشع سیگنال رادیویی صورت می‌پذیرد.
بدترین شرایط استفاده از تلفن‌های همراه زمانی اتفاق می‌افتد که کاربر، بیشترین فاصله را با دکل‌های مخابراتی سرویس‌دهنده دارد زیرا گوشی برای پیدا کردن آنتن مجبور است توان بیشتری ارسال کند.
این توان تشعشعی موجب ایجاد ولتاژ در حد میکرو ولت در مغز می‌شود که اثرات جانبی آن سردرد، خستگی و مشکلات خواب خواهد بود. زمان برخورد امواج بسیار اهمیت دارد و در هنگام خواب احتمال ایجاد خطر بیشتر است.
به همین دلایل، پرهیز از استفاده موبایل در فضاهای بسته از جمله داخل ماشین، واگن قطار مترو و جاهایی که آنتن‌دهی خوبی ندارد، به‌شدت توصیه می‌شود. استفاده از هندز فری در اینگونه شرایط بسیار مفید خواهد بود. دستگاه‌های LTE، مصرف باتری بسیار بالایی دارند و دلیل آن این است که در شرایط فعلی، سرویس‌دهی اپراتورهای شبکه به گونه‌ای است که کاربر برای برقراری ارتباطاتش به هر دو حالت عملیاتی CDMA۲۰۰۰ و LTE احتیاج دارد.
این بدان معناست که برای هر دقیقه اتصال، نسبت به زمانی که شما تنها از CDMA۲۰۰۰ یا LTE استفاده می‌کنید، میزان مصرف باتری و به عبارتی توان دستگاه، دو برابر شده است. بنابراین در صورتی که کاربر این مورد هستید، رعایت اینکه موبایل در اتاق خواب نباشد یا مودم ۲۴ ساعته روشن نباشد الزامی است.
در مجموع با اینکه هنوز مدارکی دال بر سرطان‌زا بودن این امواج در دسترس نیست، اما با توجه به نیاز به گسترش شبکه‌ها و نیز افزایش حجم اطلاعات تبادلی متناسب با روند پیشرفت تکنولوژی‌های انتقال داده و نگرانی‌های موجود مبنی‌بر تاثیر بر سلامت افراد، مسلما ایجاد یک سیستم پایش و مانیتورینگ تشعشع در اکثر نقاط شهر لازم و ضروری است. تشعشات رادیویی قوی مانند اشعه ایکس یا تشعشعات هسته‌ای برای انسان بسیار مخربند اما امواج رادیویی موبایل بسیار ضعیف‌تر از آن هستند که سلامتی انسان را به صورتی جدی به خطر اندازند.
در هر صورت به نظر می‌رسد رعایت برخی نکات از جمله استفاده غیرضروری از تلفن همراه و خاموش یا دور نگه داشتن از اتاق خواب برخی تهدیدهای احتمالی را برای انسان کاهش دهد.
در مجموع، به نظر می‌رسد برای حفظ سلامت شهروندان باید در دو سطح، نسبت به رعایت استانداردها و اصول ایمنی مبادرت ورزید: نخست به عنوان دستگاه متولی که مسئولیت کنترل و رعایت سطوح استانداردهای جهانی امواج مخابراتی و رادیویی، به ویژه در زمینه به‌کارگیری دکل‌ها و تجهیزات را برعهده دارد و دوم خود شهروندان در مقام کاربران تلفن همراه که مسئولیت حفظ سلامت شخصی خویش را برعهده دارند.
دیدگاه تان را بنویسید