روزنامه‌نگاران پرکار و بی‌ادعا!

عطیه لواسانی

برخی برآوردها نشان میدهد تا سال 2030 ماشین‌ها، جایگزین 800 میلیون فرصت شغلی در سراسر جهان خواهند شد.

با توسعه سیستم‌های هوش مصنوعی، رباتها به تدریج از قابلیت انجام کارهای بیشتری برخوردار می‌شوند و این مسئله، منجر به استفاده گسترده تر از آنها در مشاغل مختلف خواهد شد. ربات‌ها می‌توانند جایگزین نیروی کار در بسیاری از مشاغلی شوند که هم اکنون صرفا توسط انسان‌ها قابل انجام است.

در واقع، بسیاری از مشاغل، تاکنون به صورت انحصاری در اختیار انسانها بوده چرا که چاره‌ای جز این وجود نداشته است. به ویژه مشاغلی که نیازمند خلاقیت و ابتکار عمل هستند، قابلیت واگذاری به ربات‌ها را نداشته‌اند. اما این روند به سرعت در حال تغییر است. تغییر الگوریتم‌ها و انواع پیشرفت‌هایی که در حوزه رباتیک در حال وقوع است، معادله را به نفع رباتها و بر ضد مشاغل انسانی، برهم زده است.

ربات‌ها به تدریج، توانایی مشاغل خلاقانه را نیز به دست می‌آورند و این به معنای تهدیدی جدی علیه اشتغال انسان‌هاست.

برای درک بهتر موضوع، کافی است برخی از مشاغلی که ازهم اکنون و با شیب ملایم یا تند، در حال واگذاری به ربات‌ها هستند را مرور کنیم. در این فهرست به مشاغلی برخورد می‌کنیم که روزگاری حتی تصور واگذاری آنها به ربات‌ها نیز غیرممکن به نظر می‌رسید.

پزشکی یکی از این مشاغل است و یا روزنامه نگاری، نمونه دیگری است که هنوز هم تصور رباتیک شدن آن برایمان مشکل است.

هم اکنون اشتغال رباتها در رستورانها به سرعت در حال تبدیل شدن به امری عادی است. آنها از پیشخدمتی شروع کرده‌اند اما به نظر می‌رسد آشپزی هنرمندانه را در سالهای آینده می توان به آنها واگذار کرد.

آشپزباشی؛ ربات باشی!

شاید در آینده نه چندان دور، پرینترهای سه بعدی، بهترین پیتزاهای شهرمان را بپزند.

البته در حال حاضر، تعیین ترکیبات غذا توسط انسان  و صرفا پیاده سازی آن توسط ربات و تهیه غذا با ابزاری مانند پرینتر سه بعدی، به کاری ساده و امکانپذیر تبدیل شده است اما اینکه ربات هوشمند، خودش، دست به ترکیب مواد غذایی بزند مسئله‌ای پیچیده خواهد بود. یکی از این نمونه‌ها، ربات سرآشپز موسوم به «شف واتسون» است که با استفاده از سامانه هوش مصنوعی «واتسون» متلعق به شرکت «ماشین‌آلات بین‌المللی کسب و کار» یا «آی‌بی‌ام» ابداع شد. این ربات می‌تواند با استفاده از دانش طعم و مزه، دستورهای پخت‌ کاملا جدیدی را ارائه دهد.

در ضمن، ربات‌هایی مانند «فلیپی» ساخت شرکت «میسو رباتیکز» می‌توانند با سرعتی بیش از سرعت انسان، غذا را آماده و سرو کنند. همچنین، با وجود پهپادهای پیشخدمت، در رستوران‌ها نیازی به پیشخدمت‌های انسان نخواهد بود.

ربات‌ها در رستوران‌ها نیز مانند بسیاری دیگر از مشاغل، از کارهای ساده تر نظیر پیشخدمتی شروع کرده‌اند اما چشم انداز روشنی پیش روی شغل آنان وجود دارد.

«وکیل رباتیک من»

 طلاقم را گرفت!

برخی از مشاغل به آمیزه‌ای از هوش، تیزبینی، اطلاعات و قدرت بیان نیاز دارند. وکالت یکی از این نمونه‌هاست. وکالت، حرفه‌ای جالب با درآمد بالا و موقعیت اجتماعی عالی است اما استخدام وکیل، هزینه بالایی به دنبال دارد.

اگرچه کارهای قانونی سفارشی، هنوز به کمک انسان نیاز دارند، ممکن است هوش مصنوعی بتواند کارهایی مانند کشف قانونی یعنی مراحل پیش از دادگاه که طی آن، وکیل، اسناد مربوط به مسئله را مشخص می‌کند و بستن قرارداد را انجام دهد. حتی ممکن است هوش مصنوعی بتواند بر سر موضوعاتی مانند جریمه پارک کردن و فرآیند طلاق، بحث کند. شاید این موضوع، محال یا دشوار به نظر برسد اما ممکن است بررسی قوانین و علوم رایانه بتواند به عملی شدن این ایده کمک کند.

در یکی از آخرین نمونه ها، یک ربات هوشمند توانسته است همپای وکلا، از پس فرایند گزینش قوانین و به کارگیری مناسبترین قوانین برای پیشبرد پرونده قضایی برآید. اصلا جای تعجب نیست در آینده چنین جمله‌ای را از زبان یک زن یا مرد بشنویم: « وکیل رباتیک من، طلاقم را گرفت!».

از نوازندگی تا انتشار البوم

ربات نوازنده، قابل تصور است اما آیا خلق ملودی، تنظیم آهنگ و رهبری ارکستر نیز به صورت رباتیک قابل انجام است؟ موسیقی، به خلاقیت بالای انسان نیاز دارد اما دانشمندان پیش بینی می‌کنند در گام نخست، برای ساخت موسیقی‌های تجاری می‌توان از ربات‌ها استفاده کرد.

در حال حاضر، سیستم‌های هوش مصنوعی با استفاده از یک دستورالعمل، از عهده نواختن موسیقی برمی‌آیند اما ممکن است در آینده، این سیستم‌ها، پیشرفت بیشتری داشته باشند و خلاق‌تر و سریع‌تر عمل کنند.

اگر انتظارمان را از موسیقی، قدری پایین بیاوریم، در می یابیم که تا عرضه اولین آلبوم موسیقی رباتیک، فاصله چندانی نداریم!

   روزنامه نگاران پرکار

 و بی ادعا!

این بخش از گزارش، می تواند برای جامعه مطبوعاتی، جالب و البته کمی دلهره‌آور باشد. شرایطی را تصور کنید که تولید، گردآوری، پردازش و نگارش متون خبری و تحلیلی، توسط رباتی هوشمند، قابل انجام باشد. در چنین شرایطی، کدام صاحب امتیاز روزنامه و خبرگزاری، حاضر می‌شود به جای استفاده از چنین ربات پرکار و کم‌توقعی، تعدادی روزنامه نگار پرخرج و احتمالا دردسرساز را استخدام کند؟! شاید فکر کنیم که نوشتن گزارش خبری، از عهده یک الگوریتم خارج است اما پیشرفت‌های کنونی در خلاقیت محاسباتی و تولید متن، چنین کاری را قابل اجرا کرده است.

در صورت عملی شدن این ایده، ربات‌ها، به روزنامه‌نگارانی با توانایی محاسبات آماری و الگوهای جالب در داده‌ها بدل خواهند شد که می‌توانند روش‌های کاملا جدیدی را برای پرداختن به اخبار ارائه دهند.

این امکان وجود دارد که در آینده نزدیک، ربات‌های خودکار براساس دانش، موقعیت، سن یا سطح خواندن، برای کمک به شخصی‌سازی گزارش‌هایی که توسط انسان نوشته شده‌اند، به کار روند و مخاطبان این گزارش‌ها را افزایش دهند. تداوم این روند و توسعه هوش مصنوعی، قادر به برقراری ارتباط برای کسب اطلاعات، دریافت اطلاعات و پردازش آن خواهد بود. سیستم‌های رباتیک، در حال حاضر قادرند با شناسایی منابع خبری و اطلاعاتی، آنها را گردآوری و بر اساس الگوریتم‌هایی خاص، پردازش کنند. اما این سیستم ها تا رسیدن به نقطه‌ای که بتوانند راسا اقدام به تولید محتوا کنند، فاصله دارند. بنابراین نسل فعلی روزنامه نگاران تا اطلاع ثانوی، می‌توانند بابت امنیت شغلی‌شان نگرانی نداشته باشند!

داده‌ورزی تمام خودکار

ربات‌ها در حال حاضر نیز قادر به دریافت، دسته بندی و فایلینگ اطلاعات هستند و تنها نیازمند توسعه هوش مصنوعی هستند تا این فرایند رابه طور تمام خودکار انجام دهند. فعالیت شرکت‌ها همیشه با داده‌هایی همراه هستند که باید به سیستم رایانه‌ وارد شوند و این کار توسط یک منشی صورت می‌گیرد؛ بنابراین به استخدام نیروی انسانی و پرداخت دستمزد نیاز دارد اما از آنجا که در این حرفه، ذخیره داده‌ها بسیار مهم است، پژوهشگران احتمال می‌دهند که بتوان برای وارد کردن داده‌ها و پوشش دادن آنها، از هوش مصنوعی استفاده کرد.

حمل ونقل

به پیشواز رفته است

به نظر می‌رسد برای «تمام خودکار» شدن کارها، این حوزه حمل ونقل، به ویژه حمل ونقل درون شهری و مشخصا رانندگی خودرو است که گوی سبقت را از دیگر بخشها ربوده است. ماشین‌های خودران و جاده‌های هوشمند، باسرعت زیادی در حال توسعه هستند و برخی از محورهای حمل و نقل نظیر آنچه «آمازون» برای انتقال مرسوله‌هایش از آن بهره می‌برد، پیاده‌سازی سیستم‌های رباتیک در سطحی بسیار گسترده را نشان می‌دهد. اگرچه پیشتر، «فرانک لوی» و «ریچارد مورنین»، پژوهشگران دانشگاه‌های «ام.آی.تی» و «هاروارد» ادعا کردند که رایانه به خاطر پیچیدگی اطلاعات رانندگی، هیچ‌ گاه از عهده این کار برنمی‌آید اما فناوری‌های کنونی و خودروهای خودران شرکت‌های بزرگی مانند «اوبر»، خلاف این امر را اثبات کرده‌اند. با ورود غول‌های فناوری مانند گوگل به حوزه فناوری حمل و نقل، پیش‌بینی می‌شود که حمل ونقل رباتیک، مبتنی بر هوش مصنوعی و تمام خودکار، خیلی زودتر از بسیاری دیگر از بخش‌ها، به وقوع بپیوندد.  

ارزیابی مالی

رایانه‌ها می‌توانند الگوهای مالی را دقیق‌تر از انسان‌ها کشف کنند و به تجارت سرعت ببخشند. پژوهشگران پیش‌بینی می‌کنند که تا دهه آینده، حدود 30 درصد از مشاغل مربوط به بانکداری، با هوش مصنوعی اشغال می‌شوند.

اگرچه با حاکمیت هوش مصنوعی بر این حوزه، مشاغل کمتری برای انسان‌ها وجود خواهد داشت اما فرصت شغلی جدیدی نیز برای انسان‌ها فراهم می‌شود. در این بخش، برای هماهنگی دانش مالی با علوم رایانه و ریاضی و همچنین کمک به ابداع الگوریتم‌های این حوزه، کمک انسان مورد نیاز است.

بازاریابی رباتیک

بارها شده است که تلفن زنگ خورده و بلافاصله پس از برداشتن گوشی، صدایی که در وهله اول تصور می کردیم یک گوینده زنده است، شروع به معرفی یک کالا و خدمات کرده است. این ساده‌ترین نوع بازاریابی تلفنی و رباتیک است. بازاریاب‌های تلفنی و دستیاران خدماتی، معمولا براساس یک متن از پیش آماده صحبت می‌کنند. استفاده از ربات‌های سخنگو می‌تواند در این زمینه بسیار موثر باشد و در صورت استفاده از این ربات‌ها، نیازی به حضور انسان نخواهد بود.

در حال حاضر، یک شرکت هوش مصنوعی موسوم به «مترسایت»، از فناوری تشخیص صدا برای انجام دادن این مسئولیت خدماتی استفاده می‌کند. با استفاده از این فناوری، زمان مکالمات کاهش و میزان حل مشکل افزایش می‌یابد. اما برقراری گفت‌و‌گویی دوطرفه و زنده، میان بازاریاب تلفنی و جامعه مشتریان، هدفی است که در افق این بخش از کسب و کار قابل هدفگیری است.

پزشکی

بارها اخباری را در مورد اعمال جراحی، حتی از نوع پیچیده آن از راه دور و با استفاده از بازوهای رباتیک شنیده‌ایم اما در تمامی این گزارش‌ها، ربات‌ها، صرفا به عنوان ابزاری غیرهوشمند یا نیمه هوشمند در خدمت یک پزشک، عمل کرده‌اند. امروزه، با وجود الگوریتم‌های تشخیص‌دهنده بیماری، رایانه‌هایی که پیشنهاداتی برای درمان سرطان دارند، ابزار پوشیدنی که به درمان اختلالات فیزیکی کمک می‌کنند یا ربات‌هایی که توانایی جراحی کردن دارند، پزشکی استفاده موثری از ربات ها می‌کند و تردیدی در تاثیر چشمگیر فناوری هوش مصنوعی بر حرفه پزشکی وجود ندارد.

در عین حال، فعلا هوش مصنوعی، تهدید بزرگی برای پزشکان محسوب نمی‌شود. ممکن است روزی تشخیص بیماری و جراحی، کاملا در انحصار ربات‌ها باشد اما به نظرمی‌رسد با توجه به ماهیت علم پزشکی، این فناوری، صرفا با وجود پزشک و پرسنل انسانی کامل می‌شود.

مشاغل کارگری ساده

 درانحصار ربات‌ها

در بخش مشاغلی که جنبه جسمی و فعالیت مبتنی برکار بدنی دارند، ربات‌ها با سرعت بیشتری موفق به تسخیر فرصت‌های شغلی خواهند شد. تردیدی نیست که در آینده، بسیاری از مشاغل یدی، در انحصار ربات‌ها خواهد بود. استفاده از ربات‌ها در این حوزه، به خاطر توانایی آنها در کار بی‌وقفه و خستگی‌ناپذیر، کارآمد است. البته استفاده از ربات‌ها در همه زمینه‌ها نیز ممکن نخواهد بود.

با مرور فرصت‌های شغلی که ذکر شد، یک نکته، به نحو ملموسی خودنمایی می کند و آن اینکه دامنه اشتغال ربات‌ها به جای نیروی کار انسانی، از کارهای یدی تا کارهای بسیار خلاقه، گسترده و متنوع است. از سوی دیگر، تجربه دیجیتالی شدن صنایع و حرفه‌های مختلف نشان داد، فناوری این خصلت غافلگیرکننده را دارد که ظرف مدتی کوتاه، چهره و فضاهای کار و فعالیت را به طور اساسی دگرگون کند، تا آنجا که امکان پیش بینی را از انسان‌ها سلب کند. لذا اینکه در آینده روند رباتی شدن صنعت، بازرگانی و خدمات با سرعتی بیش از آنچه اکنون تصورمی شود شتاب بگیرد، احتمالی دور از ذهن نیست.