با فرارسیدن پاییز و افزایش آلودگی هوا؛
خورشید کم‌رنگ می‌شود، ویتامین D بخورید
براساس یافته‌های یک تحقیق، ساکنان مناطق آلوده شهر تهران شش برابر بیشتر از ساکنان مناطق با هوای پاک در معرض ابتلا به عارضه پوکی استخوان هستند و کمبود ویتامین D در تهران شیوع بالایی دارد با توجه به شروع فصل پاییز و افزایش احتمال آلودگی هوا در کلانشهرهایی نظیر تهران که مستقیما بر جذب اشعه خورشید تاثیرگذار است، پیشنهاد می‌شود مصرف قرص‌های ویتامین D از هم‌اکنون در سبد غذایی خانوارها قرار بگیرد
عطیه لواسانی
از عجایب روزگار، این است که «ما ایرانیان در یکی از پرآفتاب‌ترین نقاط جهان زندگی می‌کنیم» و در عین حال «درصد عمده‌ای از جامعه و خانوارهای ایرانی دارای کمبود ویتامین D هستند»! ویتامین D همان ویتامینی است که باید با استفاده از نور خورشید آن را جذب کنیم.
درواقع پدیده کمبود ویتامین D در میان مردم ایران را باید محصول چندین عامل ازجمله روش زندگی، تغذیه و البته شاهکارهای معماری و شهرسازی دانست! مدیران شهرسازی و گردانندگان ساختمان‌سازی در ایران، طی سال‌ها تلاش بی‌وقفه، موفق شده‌اند طیف قابل‌توجهی از مردم را در خانه‌هایی سکنا دهند که حداکثر فقر نورآفتاب را دارد! بسیاری از آپارتمان‌های نوساز در شهرهای بزرگ ایران، اساسا پشت به آفتاب هستند و در کل شبانه‌روز حتی یک لحظه هم رنگ آفتاب را به خود نمی‌بینند.
مدیران کنترل آب و هوا در کلان‌شهرهای جهان نیز برای انهدام منابع ویتامین D شهروندان، اقدامات درخورتوجهی کرده‌اند! نتایج یک پژوهش در هند نشان داده است که سطح خونی ویتامین D در کودکانی که در مناطق با آلودگی هوای بیشتر زندگی می‌کنند، کمتر است. ویتامین D که به ویتامین نور خورشید معروف است، از کلسترول موجود در پوست در هنگامی که در معرض اشعه ماورای بنفش (UV) خورشید قرار گیرد، ساخته می‌شود. از آنجا که در مناطق با آلودگی هوای بالا، ذرات آلوده موجود در هوا، جلو اشعه ماورای بنفش خورشید را می‌گیرد، ساخت ویتامین D در بدن کاهش می‌یابد.
تحقیقات انجام شده در کشور خودمان نیز حاکی از واقعیت مشابهی است. براساس یافته‌های یک تحقیق، ساکنان مناطق آلوده شهر تهران، شش برابر بیشتر از ساکنان مناطق با هوای پاک در معرض ابتلا به عارضه «استئوپروز» قرار دارند و کمبود ویتامین D در شهر تهران از شیوع بالایی برخوردار است. براساس تحقیق محققان دانشگاه علوم پزشکی تهران که چندی پیش با هدف بررسی ارتباط آلودگی هوا با میزان تراکم و شاخص‌های بیوشیمیایی استخوان در ساکنان مناطق مختلف تهران انجام شد، احتمال خطر کمبود ویتامین D در مردانی که در مناطق آلوده شهر زندگی می‌کنند نیز بیش از یک و نیم برابر سایر مردان مورد مطالعه بود. استئوپروز یا پوکی استخوان یکی از بیماری‌های شایع و بدون علامت است. در ایران ۵۰ درصد مردان بالای ۵۰ سال و ۷۰ درصد زنان بالای ۵۰ سال مبتلا به پوکی استخوان هستند.
در مجموع، زندگی امروزی ما به گونه‌ای است که در فضاهای بسته نظیر آپارتمان و دفترکار قرار داریم و نور خورشید را به‌عنوان یکی از مهمترین منابع ویتامین D کمتر در دسترس داریم، به این لحاظ درصد عمده‌ای از جامعه و خانوارهای ایرانی دارای کمبود ویتامین D هستند.
اهمیت ویتامین D
یکی از تبعات کمبود ویتامین D عدم جذب کلسیم در بدن است که باعث درد و پوکی استخوان می‌شود. ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان‌ها، دندان‌ها و عضلات ضروری بوده و کمبود آن با ابتلا به بیماری‌های قلبی، میگرن، سرطان و افسردگی در ارتباط است. این بدان دلیل است که منابع ذخیره‌ای ویتامین D در بدن تنها به مدت دو ماه باقی می‌مانند.
کمبود ویتامین D احتمال ابتلا به MS و همچنین احتمال عود را در کودکان بیشتر می‌کند.
سوختوساز، فرآیندی است که بدن، طی آن، مواد غذایی و خوراکی‌ها را برای تامین انرژی مورد نیاز خود تجزیه کرده و می‌سوزاند.
آنچه از مواد خوراکی مصرف می‌کنیم از جمله مواد معدنی و ویتامین‌ها بر سوختوساز بدن تاثیر می‌گذارد. زمانی‌که سوختوساز سریع‌تر انجام شود، بدن کالری را با سرعت بیشتری می‌سوزاند و در نتیجه احتمال افزایش وزن فرد کاهش می‌یابد.
همچنین متابولیسم یا همان سوختوساز بدن به طور طبیعی با بالا رفتن سن کاهش پیدا می‌کند. برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی کمک می‌کنند تا این فرآیند به درستی انجام شود. ویتامین D از جمله ویتامین‌هایی است که مستقیما بر فرآیند سوخت‌و ساز بدن تاثیر می‌گذارد. برای مثال، محققان در یک بررسی به ارتباط ویتامین D و وزن در زنان مسن و کودکان پرداختند که مشخص شد افزایش میزان چربی با کاهش سطح ویتامین D در بدن ارتباط دارد.
همچنین نتایج مطالعات نشان می‌دهد کلسیم در حفظ عملکرد صحیح متابولیسم و کنترل قند خون و نیز سلامت استخوان‌ها ضروری است. اما باید دانست که کلسیم نیز به‌شدت وابسته به ویتامین D است. در سال ۲۰۱۰ مطالعه‌ای انجام گرفت که نشان داد مصرف میزان کلسیم بالاتر در کنار ویتامین D در تاثیرگذاری رژیم‌های غذایی برای کاهش وزن نقش مؤثری دارد. ویتامین D همچنین در تقویت سیستم دفاعی بدن ایفای نقش می‌کند.
چگونه کمبود ویتامین D را جبران کنیم؟
راه‌حل مشکل کمبود ویتامین D چیست؟ یکی از در دسترس‌ترین راه‌های جبران کمبود ویتامین D استفاده از قرص‌های این ویتامین است. بچه‌های ۲ ساله می‌توانند از قطره AD استفاده کنند. در سنین بین ۲ تا ۱۳سال باید هر دو ماه یک عدد قرص ژله‌ای ۵۰ هزار واحدی استفاده شود. افراد در سنین ۱۳ تا ۷۰ سال، ماهی یک قرص و ۷۰ سال به بالا هر دو هفته یک عدد قرص مصرف کنند تا از کمبود این ویتامین پیشگیری شود. در واقع با شرایطی که در ایران با آن مواجه هستیم چاره‌ای نداریم جز اینکه از مکمل‌ها استفاده کنیم.
همچنین مصرف برخی مواد غذایی نظیر شیر غنی شده دارای ویتامین D و برخی روغن‌های غنی شده می‌تواند موثر باشد. باید این را دانست که اضافه کردن ویتامین D فرآیند گرانی نیست و برای تولیدکنندگان مقرون به صرفه است.
مصرف حداقل دو بار ماهی‌های چرب در هفته نیز توصیه می‌شود. ماهی سالمون و ساردین از مواد غذایی حاوی ویتامین D هستند. محققان بر ارتباط بین کمبود ویتامین D و اختلالات خلقی مانند افسردگی و اضطراب تاکید کرده‌اند. این ویتامین به ویژه در زنان باردار و افراد سالخورده کمک شایانی به بهبود خلق و خو می‌کند. همچنین ویتامین D در بهبود اختلال عاطفی در فصل زمستان مؤثر است.
با مرور آنچه ذکر شد و با توجه به شروع فصل پاییز و افزایش احتمال آلودگی هوا در کلانشهرهایی نظیر تهران که مستقیما بر جذب اشعه خورشید تاثیرگذار است، پیشنهاد می‌شود مصرف قرص‌های ویتامین D از هم‌اکنون در سبد غذایی خانوارها قرار بگیرد.
دیدگاه تان را بنویسید