عروسک‌ها؛ نشانگرهای جاذبه صفر

سال های درازی است که در عکس های داخل ناو سایوز در زمان پرتاب، عروسکی را می بینیم که با یک نخ از بالای سر فضانوردان آویزان است و آنرا «شاخص گرانش صفر» نام‌گذاری کرده‌اند.

این عروسک‌ها که بر اساس علاقه و سلیقه فرمانده سفینه سایوز انتخاب می شود امروز برای آنها حکم یک سنت و حتی به نوعی نقش «طلسم خوشبختی» را ایفا می کند. اما فلسفه واقعی وجود این عروسک نه طلسم خوشبخی که نکته ظریف دیگری است.

یکی از کارهای اولیه در زمان نشستن فضانوردان در سفینه سایوز در موقع پرتاب، بستن یک عروسک کوچک با نخ به «سقف سفینه» است.

این عروسک از زمان پرتاب تا حدود 9 دقیقه بعد یعنی رسیدن به فضا, با توجه به جاذبه زمین و شتاب موشک, به شکل کاملا عمودی بر بالای سر فضانوردان آویزان می ماند اما با ورود سفینه به مدار و خنثی شدن نیروی جاذبه در اثر حرکت سفینه در مسیر چرخشی به دور زمین، در فضا شناور می‌شود.

شناور شدن عروسک به فضانوردان این نوید را می‌دهد که پرتاب به شکل درست انجام شده و آنها به سلامت به مدار زمین رسیده‌اند و می‌توانند به پرواز فضایی ادامه دهند. طبیعی است که این لحظه و شناور شدن عروسک، برای کسانی که نخستین سفرشان به فضا را آغاز می کنند بسیار لذت بخش خواهد بود.

فرماندهان سفینه بنا به موقعیت زمانی و وقایع یا حتی سلیقه خود، عروسک‌های مختلفی را انتخاب می کنند. عروسک پرنده خشمگین قرمز، خرس قهوه ای، آدم برفی و جغد صورتی از جمله عروسک‌هایی بودند که برای همین منظور به فضا برده شدند.آلکسی آوچینین فرمانده سایوز «ام.اس – ۱۰» برای ناو خودش عروسک یک سگ را انتخاب کرده که نعلی هم به عنوان طلسم خوشبختی بر گردن دارد؛ گویا هنوز  برخی رسوم و آداب خرافی هستند که رعایت می‌شود و فضانوردان به آن اعتقاد دارند!