چگونه زباله‌گردی کودکان حذف شود؟
فرشید یزدانی، مدیرعامل انجمن حمایت از حقوق کودکان
کودکان زباله‌گرد، واژه رنج‌آوری که هر روز مصادیق آن را در خیابان‌های شهر می‌بینیم. کودکانی که به جای حضور در فرآیند آموزش و توانمند شدن و حضور در کنار خانواده خود تا نیمه‌های شب در لابه‌لای زباله‌های شهر به دنبال کسب معاش هستند. معاشی که نظام بازار خودتنظیم‌گر آن را از ایشان دریغ کرده است و کودکی آنان را به یغما برده است.
سهم این کودکان برای این همه تلاش و سختی چیست؟ مطابق پژوهشی که توسط انجمن حمایت از حقوق کودکان در شهر تهران انجام شده، سهم این کودکان از کل ارزش زباله‌های قابل‌بازیافت شهر تهران کمتر از سه درصد است. قریب به ۴۷۰۰ کودک در شهر به زباله‌گردی اشتغال دارند. شغلی که در آن از هیچ‌گونه حمایت اجتماعی‌ای برخوردار نیستند. بیش از ۷۰ درصد این کودکان به نحوی از انحا مورد آزار و خشونت قرارگرفته‌اند.
این پژوهش با هدف حذف کار زباله‌گردی کودکان آغاز شد. گرچه این حذف به‌واسطه پیچیدگی موضوع نیاز به مشارکت گسترده‌ای دارد اما انجمن بر آن است که این امر شدنی است و لازم است به گونه نیز صورت پذیرد که کودکان درگیر در این کار، نیز آسیبی نبینند. بدین واسطه چاره‌اندیشی برای حذف کار زباله‌گردی کودکان به مشارکتی مستمر و گسترده بین نهادی‌های مدنی و نهادهای مسئول مثل شورای شهر، شهرداری و وزارت تعاون،کار و رفاه اجتماعی نیاز دارد. البته با توجه به اینکه درصد بالایی از این کودکان اهل افغانستان هستند همکاری نهادهای بین‌المللی مانند یونیسف و نهادهای محلی در محل تولد آنان نیز لازم است.(که البته کار را کمی پیچیده‌تر می‌کند) آنچه مسلم است آن است که این کودکان لازم است در سریع‌تر زمان ممکن به آغوش خانواده‌های خود بازگردند و در چرخه آموزش و توانمندسازی وارد شوند. چه کودکان ایرانی و چه کودکان افغانستانی.
یک نکته برای حمایت از این کودکان منابع مالی است. با توجه به سهم اندک این کودکان از ارزش زباله‌های شهر، پیشنهاد مشخص آن است که سه درصد از منابع حاصل از زباله که با اصلاح اندکی در نظام مدیریت پسماند و تغییر مناسبات در آن می‌تواند حاصل شود به این حمایت تخصیص داده شود.
کودکان زیر ۱۵ سال با حمایت‌های لازم سریع‌تر به دامن خانواده خود بازگردند و حمایت‌های لازم نیز از این محل برای حمایت از خانواده‌های آن‌ها صورت پذیرد و کودکان بالای ۱۵ سال نیز از این چرخه خارج شوند و بنا به خواست خود یا سرپرستشان دوره‌های مهارت‌آموزی درزمینه‌های مختلف را طی کنند و در صورت تمایل و امکان به محل زندگی قبلی خود بروند و یا در کارهای متناسب با سن و توان و تخصیص که یاد گرفته‌اند با شرایط خاص(مثل کار نیمه‌وقت و با پوشش‌های حمایتی از قبیل بیمه) مشغول به کار شوند. آنچه مسلم است بر اساس قانون کار جمهوری اسلامی، کنوانسیون حقوق کودک و همچنین مقاوله‌نامه محو فوری بدترین اشکال کار کودک، کار زباله‌گردی برای تمامی افراد زیر ۱۸ سال ممنوع است.
دیدگاه تان را بنویسید