آسو محمدی

شب است و دختری جوان در کوچه منتهی به خانه‌اش در حرکت است. از پشت سر، صدای موتور سیکلت به گوش می‌رسد. دختر کیفش را به سینه می‌فشارد و خود را کنار می‌کشد، اما موتور به موازات او قرار می‌گیرد. دو پسر جوان هستند و یکی از آن‌ها بلافاصله از دختر می‌خواهد که با زیبایی‌اش خداحافظی کند و ظرفی را که در دست دارد، بالا می‌آورد. دخترجوان می‌دود و جیغ می‌زند. راکبان موتورسیکلت او را تعقیب می‌کنند و تا مردمی که از صدای جیغ دختر به کوچه سرک کشیده‌اند، بفهمند چه خبر است، اسید را به صورت دختر می‌پاشند و گاز می‌دهند. جیغ و گریه دختر با هم توام شده و وحشت‌زده سر و صورتش را گرفته است؛ اما خبری از سوزش نیست. آن سوتر صدای خنده دو جوان که روی موتورسیکلت در حال دور شدن هستند به گوش می‌رسد.

آب بود خانم، آب بود

یکی از آن‌ها از دور داد می‌زند: «آب بود خانم، آب بود». مردم ناسزا می‌گویند و دختر جوان گریه می‌کند و می‌لرزد. این تجربه شخصی نویسنده این گزارش از اتفاق شبانه‌ای است که افتاده است؛ یک رخداد واقعی و تکان‌دهنده؛ یک مردم‌آزاری تمام‌عیار. کافی است که خصومت شخصی و شرارت ذاتی داشته باشند، به اولین ابزارفروشی یا رنگ‌فروشی مراجعه می‌کنند و به جای آب، اسید به دست می‌گیرند... اسید، راحت‌تر و ارزان‌تر از آب در دسترس آن‌ها قرار دارد.

در سال‌های اخیر موارد متعددی از اسیدپاشی اتفاق افتاده که دختری توسط پدر و برادرش مورد اسیدپاشی قرار گرفته‌ است. مرضیه در اصفهان قربانی اسیدپاشی شد، سمیه و رعنا، مادر و دختری بودند که تجربه مشابهی داشتند، محسن توسط آبدارچی شرکتی که در آن کار می‌کرد و معصومه توسط پدر همسرش مورد اسیدپاشی قرار گرفتند. همه موارد نشان از این دارند که زنگ خطر اسیدپاشی به صدا درآمده است و به همین دلیل هم هفته گذشته نمایندگان مجلس با ۱۶۱ رای موافق یک فوریت طرح «تصویب مجازات اسید پاشی و حمایت از بزه‌دیدگان ناشی از آن» را تصویب کردند. اما سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که آیا این طرح با وجود سهولت در خرید و فروش اسید در جامعه، جنبه بازدارندگی دارد؟

کین‌خواهی  موتور محرکه اسیدپاشی

در این میان کین‌خواهی، موتور محرکه جرمی به نام اسیدپاشی است و مهم‌ترین سوالی که در مواجهه با مسئله‌ای چون اسیدپاشی از سوی قانون‌گذار، قربانیان، فعالان اجتماعی، فعالان حقوق زن و جامعه حقوقی پرسیده می‌شود این است که چگونه می‌توان از تکرار اسیدپاشی جلوگیری کرد یا چه سیاست جنایی باید پیش‌بینی کرد که واجد جنبه بازدارندگی باشد و آیا اصلا امکان عملی اتخاذ چنین سیاستی وجود دارد؟ یک استاد دانشگاه در ارتباط با معضل اسیدپاشی در کشور و مجازات‌های این موضوع به «توسعه ایرانی» می‌گوید: قانون ممنوعیت خریدوفروش اسید در مجلس بررسی شود و همان‌طور که در زمینه حمل سلاح گرم مجلس قوانینی تصویب و برای به همراه داشتن آنها در دعوا مجازات اعدام تعیین کرد، در مورد اسیدپاشی نیز توجه بیشتری داشته باشد. قصاص درزمینه اسیدپاشی دشوار بوده چرا که باید میزان جراحت وارده و مقدار اسیدی که پاشیده شده مشخص شود که این کار مشکل است. عباس تدین به تاریخچه تصویب قانون در زمینه جرم اسیدپاشی اشاره کرد و افزود: جرم اسیدپاشی و تصویب قانون این جرم به سال ۱۳۳۷ بازمی‌گردد و در آن دوره فردی به صورت یکی از قضات اسیدپاشی کرد و قانونی در این زمینه تدوین شد. قانون مجازات در حوزه اسیدپاشی بسیار قدیمی و نیازمند بازنگری است و ضرورت دارد این کار از سوی قانون‌گذار انجام شود.

ضرورت بررسی قانون ممنوعیت خریدوفروش اسید 

تدین با بیان اینکه باید قانون ممنوعیت خرید و فروش اسید در مجلس بررسی شود خاطرنشان کرد: همه دستگاه‌ها برای مقابله با جرم اسیدپاشی به قوه قضاییه کمک کنند تا بتوان با سرعت بیشتری به پرونده‌های اسیدپاشی رسیدگی کرد. قانون ممنوعیت خرید و فروش اسید در مجلس بررسی شود تا اسید و هر نوع مواد شیمیایی در اختیار همه افراد قرار نگیرد و فقط کسانی که دارای مجوز هستند از این مواد استفاده کنند.

 این استاد دانشگاه افزود: دستگاه قضا از هیچ جرمی نمی‌گذرد و با قاطعیت و جدیت جرایم را بررسی و حکم صادر می‌کند. نیروی انتظامی و نهادهایی که می‌توانند در جامعه با مردم تعامل داشته باشند به کمک دستگاه قضا آمده و برای افزایش امنیت اهتمام ورزند. قانون مجازات اسلامی در حوزه اسیدپاشی نیازمند بازنگری است، چراکه با تدوین، اصلاح و بازنگری این قانون از بار مشکلات کاسته خواهد شد.

لازم است قانون ممنوعیت خریدوفروش اسید در مجلس بررسی شود و همان‌طور که در زمینه حمل سلاح گرم مجلس قوانینی تصویب و برای به همراه داشتن آنها در دعوا مجازات اعدام تعیین کرد؛ در مورد اسیدپاشی نیز توجه بیشتری داشته باشد

خواهان توقف چرخه خشونت هستیم

دیروز در جلسه علنی مجلس، قربانیان اسیدپاشی در بهارستان حضور پیدا کردند تا از نزدیک شاهد بررسی طرح تشدید مجازات اسیدپاشی باشند. به گزارش ایلنا، فاطمه حسینی در این مورد گفت: «کمیته‌ای در کمیسیون قضایی مجلس برای بررسی طرح تشدید مجازات اسیدپاشی تشکیل شد که پیشنهادی برای محدود کردن خرید و فروش اسید در آن به تصویب رسیده بود تا اسید در دسترس همگان قرار نگیرد و خرید و فروش آن بدون ارائه اوراق هویت امکان‌پذیر نباشد.» 

حسینی خاطرنشان کرد: «متاسفانه این پیشنهاد در کمیسیون رای نیاورد.» مرضیه ابراهیمی از قربانیان اسیدپاشی‌های اصفهان هم در ادامه خطاب به فاطمه حسینی گفت: «من به نمایندگی از چهار قربانی اصفهان می‌گویم که تاکنون هیچ جوابی به ما نداده‌اند و به‌رغم گذشت پنج سال از این حادثه دیه‌ای به ما پرداخت نشده است البته من به این دلیل در مجلس نیستم، بلکه برای حمایت از طرح تشدید مجازات اسیدپاشی در اینجا حاضر شده‌ام تا بعد از این دیگر شاهد چنین اتفاقاتی نباشیم.»

در ادامه زهرا سعیدی، نماینده مردم مبارکه در مجلس طی جملاتی خطاب به مرضیه ابراهیمی که نیمی از صورتش در جریان اسیدپاشی‌های اصفهان دچار جراحات شدید شده گفت: شما از دست مجرم قِسِر در رفته‌ای و فقط یک طرف صورتت آسیب دیده است! تکلیف عامل اسیدپاشی چه شد؟ مرضیه ابراهیمی در ادامه از سعیدی درباره حوزه انتخابیه‌اش سوال کرد و وقتی فهمید او نماینده مبارکه اصفهان است با تعجب خطاب به او گفت: واقعا متاسفم که شما نماینده اصفهان هستید و نمی‌دانید عاملان حادثه اسیدپاشی اصفهان هنوز مشخص نشده‌اند!

نماینده مردم مبارکه هم در ادامه خطاب به ابراهیمی بیان کرد: «ما پیشنهاد اعدام را در طرح تشدید مجازات اسیدپاشی داشتیم و فکر می‌کنم شما هم همین را می‌خواهید.» ابراهیمی پاسخ داد: «من شخصا نه قصاص می‌خواهم نه اعدام بلکه حبس ابد می‌خواهم. قرار نیست این چرخه خشونت ادامه داشته باشد. این افراد هم از حبس ابد بیشتر می‌ترسند.

فروش اسید در اپلیکیشن دیوار

اسیدپاشی یکی از جرائمی است که در چند سال اخیر تیتر اول رسانه‌های مختلف را به خود اختصاص داده است. تهران، اصفهان یا مشهد؛ فرق نمی‌کند در کدام شهر ساکن باشید؛ از آنجایی که اسید یکی از دردسترس‌ترین مواد به شمار می‌آید هر لحظه بیم آن می‌رود که مورد یک حمله اسیدپاشی قرار بگیرید. کافی است عبارت اسید را در قسمت جستجوی اپلیکیشن دیوار جستجو کنید، چند دقیقه بعد با آگهی‌های مختلفی از فروش اسید رو به رو می‌شوید. «فروش اسید؛ عمده و جزئی» از جمله همین آگهی‌ها است؛ آگهی‌دهنده می‌گوید در قسمت عمده‌فروشان بازار تهران کار می‌کند و در صورت تمایل هم به صورت عمده و هم به صورت جزئی با قیمت لیتری 10هزار تومان اسید را با پیک به منزل شما می‌فرستد. فقط باید پول پیک را خودتان پرداخت کنید. آگهی جالب دیگری نیز در دیوار منتشر شده که حکایت از فروش لیتری 1500 تومان اسید کلریک دارد! از این دست آگهی‌ها در دیوار به وفور منتشر شده و قیمت نازل این آگهی‌ها هر ذهن خشمگین و متوحشی را به سمت یک جنون آنی برای اسیدپاشی سوق می‌دهد.

اسید نباید مثل آب خوردن  در دسترس باشد

پنج روز پیش کمال فروتن، رئیس انجمن حمایت از قربانیان اسیدپاشی از نمایندگان مجلس درخواست کرد که قوانین جدیدی برای محدود کردن خرید و فروش اسید وضع کنند تا هزینه این اقدام مجرمانه افزایش یابد. او با بیان این‌که «اسید نباید مثل آب خوردن در دسترس باشد»، گفت: «در چند هفته اخیر حدود پنج مورد اسیدپاشی در کشور داشتیم که رسانه‌ای شده است و این نشان می‌دهد که باید قوانین دارای بازدارندگی بالایی باشند تا از وقوع چنین جرایمی جلوگیری شود.» 

با همه این صحبت‌ها در طرحی که هفته گذشته تصویب شد، چیزی در رابطه با ممنوعیت خریدوفروش اسید ارائه نشده و علاوه بر آن، پیشنهاد محدودیت خریدوفروش هم رد شده است. این درحالی است که قطعا یکی از عوامل بازدارنده از جرایم اسیدپاشی مربوط به عدم دسترسی راحت به اسید است که این موضوع حتما باید توسط نمایندگان به طرح اضافه شود.