عید؛ فرصت ترمیم پیوندها

فائزه ناصح، دکترای روانشناسی عمومی 

عید نزدیک است؛ لحظه‌های ناب و زیبایی که تنها یکبار در سال تکرار می‌شوند؛ اما افسوس که حال و هوای جامعه و سبک زندگی اجتماعی افراد به گونه‌ای تغییر کرده که رنگ و بوی دید و بازدیدها در ایام نوروز کمرنگ شده‌اند، گویی این سنت در حال فراموشی است و چندان رغبتی به آن نشان داده نمی‌شود.

یادش بخیر ایامی که زندگی‌ها اینقدر سخت نشده بود و فضای مجازی و صفحات اجتماعی رنگارنگ هنوز جایگزین تعاملات و معاشرت‌های رودرو و ملموس نشده بودند؛ قبل‌تر‌ها به واقع یعنی زمانیکه فضای مجازی در زندگی خانواده‌های ایرانی چیره نشده بود و مردم به لحاظ معیشت در تگنا و فشار اقتصادی به سر نمی‌بردند، در آن دوران بی‌شک عید، معنای دیگری داشت؛ یادش بخیر رفتن به خانه اقوام و آشنایان که همگی دسته جمعی با هم قرار می‌گذاشتند و به خانه دوست یا همسایه مشترک خویش می‌رفتند و اوقات خود را به گرمی و شادی می‌گذراندند و در این بین هر رهگذری را هم که می‌دیدند تبریک عید را از وی نیز دریغ نمی‌کردند و با گشاده‌رویی فرا رسیدن بهار طبیعت را به یکدیگر شادباش می‌گفتند. 

البته در این میان برخی معتقدند که فضای مجازی تنها فاکتوری است که سبب شده نوع دید و بازدید‌ها تغییر کند و رسم و رسوم رنگ و بوی دیگری بگیرند؛ نکته حائز اهمیت آن است که علاوه بر فراگیر شدن تکنولوژی، فاکتور‌های دیگری در کم رنگ شدن این سنت باستانی نقش داشته‌اند. به عبارتی وضعیت فعلی جامعه‌ و فشار‌های مختلف اقتصادی و عواملی دیگر همچون گسترش شهرها، ازدیاد جمعیت، پراکندگی خانواده‌های سنتی، محدودیت‌های شغلی و فرهنگ آپارتمان‌نشینی و کوچک شدن سفره زندگانی مردم سبب شده دید و بازدیدهای نوروزی کاهش یابند و سهم خاطرات ایام گذشته، فقط یک یادش بخیر باشد.

بر‌این اساس مطالعات حوزه روانشناسی می‌توان گفت دید و بازدید با اقوام و خویشاوندان تاثیر شگرفی بر مغز آدمی می‌گذارد و به خوشحالی و شادمانی را برای افراد به ارمغان می‌آورد و منجر به شارژ روحی نیز می‌شود. به باور کارشناسان روانشناس دیدار با اعضای خانواده و یا حتی تماشای عکس‌های آنها نیز می‌تواند بخشی از مغز را که بیانگر احساسات آدمی درباره فامیل، دوستان و حتی خود شخص است را برانگیزد. بنابراین از آنجا که انسان موجودی اجتماعی است و دوست دارد که هم دوست داشته شود و هم دوست بدارد، به همین دلیل دید و بازدید نوروزی از نظر روانشناسی موجب دوست داشتن و دوست داشته شدن خواهد شد. به‌این ترتیب دید و بازدیدهای ایام عید نه تنها موجب ایجاد روحیه «تعلق» و «پیوند» در فرد می‌شود بلکه موضوع «دوست داشتن» را نیز در وجود فرد تقویت می‌کند و سبب می‌شود روابط انسان‌ها از حالت خشک و بی‌روح، خارج شود.

با‌توجه به مطالب مطرح شده می‌توان گفت عید نوروز یک فرصت و بهانه مناسب است؛ بهانه‌ای برای دیدار اقوام و دوستان و دلجویی از کسانی‌که شاید غمی در دلشان نهفته باشد؛ در حقیقت نوروز، سنتی برای بهبود روابط خویشاوندی است و بهتر است از این فرصت طلایی به راحتی گذر نشود. زیرا از منظر روانشناسی افراد جامعه در مراودات با یکدیگر علاوه بر اینکه نیازها و مایحتاج زندگی خویش را فراهم می‌کنند، از نظر عاطفی، روحی و روانی نیز می‌توانند خود را اغنا کنند.

به عنوان نکته پایانی تاکید می‌شود برای آنکه از خطر ابتلا به آسیب‌ها و اختلالات روانی همچون افسردگی و اضطراب و اختلالات خلقی و.... در امان بمانید، بهتر است از عید دیدنی و دید و بازدید‌های عید غافل نشوید؛ چراکه یکی از مهم‌ترین عوامل پیشگیری از افسردگی، در جمع اطرافیان بودن و کسب احساس آرامش و امنیت از آنها است که به این ترتیب دید و بازدید نوروزی و صله‌رحم می‌تواند در بروز این بیماری مزمن نقش و سهم بسزایی داشته باشد و ظهور و نمود آن را به حداقل برساند.