پیش‌بینی‌ها حاکی از افزایش تا ۴۱۵ درصد قیمت و کمبود ۳۰۰ قلم داروست
نارضایتی شرکتهای دارویی و مردم از وضعیت دارو
سعیده علیپور
نیمه پر لیوان این است که مسئولان فعلی حوزه دارو و درمان- برخلاف سیاق دولت قبل- کمتر به دستاوردهای نداشته خود تفاخر می‌کنند، اما نیمه خالی بر همان مدار سابق می‌گردد؛ کمبود و گرانی داروها و خدمات درمانی وضعیت بیماران را هر روز بیشتر از دیروز در خطر قرار داده است.
دیروز شاهین آخوندزاده، قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه سهم وزارت بهداشت و درمان از تولید ناخالص ملی از ۷ درصد به ۳ درصد کاهش یافته است عملا دلیل اصلی کاهش کیفیت خدمات بهداشتی در ایران را در سال‌های اخیر بیان کرد.
اثر مشخص این کاهش سهم در وضعیت دارویی کشور سالهاست که خود را نشان داده و این روزها هم سخت‌تر از همیشه گریبان مردم را گرفته است.
علاوه‌بر کمبود برخی از اقلام دارویی در بازار داخلی، گزارش‌های منتشر شده از شرکتهای دارویی در سامانه کدال نشان می‌دهد که قیمت برخی داروها تا 415 درصد افزایش یافته است. این موضوع در حالی است که شرکتهای دارویی هم از وضعیت ناراضی هستند و حتی با وجود افزایش نجومی قیمت‌‌ها کسب کار خود را زیان‌ده می‌دانند و معتقدند این صنعت در گرداب نابودی است.
مثلا محمد عبده‌زاده رئیس سندیکای صاحبان صنایع دارو گفت: «از بنگلادش داروی ۲۰۰ هزار تومانی وارد می‌کنیم، ولی وقتی داروی ۱۴ هزار تومانی تولید داخل ۱۹ هزار تومان می‌شود همه اعتراض می‌کنند».
کمبود 300 قلمی دارو
کمبود دارو در ایران موضوع جدیدی نیست. سالهاست که برخی از داروهای خارجی برندهای معتبر که از نظر پزشکان و بیماران امتحانشان را پس داده و به عنوان داروی تاثیرگذار و با کیفیت شناخته می‌شود، از بازار دارویی ایران به بهانه داخلی‌سازی صنعت دارو حذف شده است. اما در چند سال اخیر حتی همین داروهای ساخت داخل هم با کمبود جدی مواجه است. به طوری که لیست کمبودها نه تنها داروهای گران‌قیمت بیماران خاص را شامل می‌شود که حتی مشمول داروهای پرمصرف بیماران قلبی و تنفسی هم می‌شود.
دولت پزشکیان هرچند از همان ابتدای کار خود، پرده‌پوشی را کنار گذاشت و کمبود دارو را در حدود ۳۰۰ قلم اعلام کرد و حتی محمدرضا ظفرقندی، وزیر بهداشت با اعلام اختصاص ۵ هزارمیلیارد تومان به این امر، وعده خروج از بحران دارویی را داد، اما با گذشت حدود ۵ ماه از فعالیت دولت آمارها چندان تغییر نکرده و کمبودها کمافی‌السابق برقرار است.
در همین باره هادی احمدی، عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران گفت: «در مورد تعداد اقلام دارویی که دچار کمبود هستند بین سازمان غذا و دارو و صنف داروسازان کشور از گذشته اختلاف نظر وجود داشت، اما اکنون بیش از ۳۰۰ قلم دارو در کشور دچار کمبود است و سازمان غذا و دارو هم این آمار را قبول دارد. از این تعداد حدود ۱۰۰ قلم دارو مانند برخی اسپری‌های بیماران تنفسی و برخی داروهای قلبی نایاب شده است. امیدواریم تیم جدید وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو واردات این داروها را آزاد کنند و اجازه دهند مردم به این داروها دسترسی داشته باشند زیرا جان مردم شوخی بردار نیست».
قائم مقام معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با اشاره به اینکه سهم وزارت بهداشت و درمان از تولید ناخالص ملی از ۷ درصد به ۳ درصد کاهش یافت است عملا دلیل اصلی کاهش کیفیت خدمات بهداشتی در ایران را در سال‌های اخیر بیان کرد
عضو هیات مدیره انجمن داروسازان ایران ادامه داد: «برخی از این داروها مربوط به بیماران تنفسی است. بیمارانی که در شرایط آلودگی هوا بد حال می‌شوند و به شدت به این داروها نیاز دارند».
مقصر کمبود دارو کیست؟
هرچند مدت‌هاست که کمبود دارو به گردن تحریم‌ها انداخته می‌شود، اما با وجود ادعای مسئولان گذشته و فعلی در خصوص داخلی‌سازی دارو چرا هنوز کمبود دارو پررنگ‌تر از گذشته ادامه دارد؟
فعالان صنعت دارو معتقدند، دلیل اصلی کمبود دارو در کشور، انباشت بدهی‌های کلان دولت به صنعت دارو و بیمه است. در شهریورماه امسال، نایب رئیس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی اعلام کرد که داروخانه‌ها بیش از پنج ماه است که طلب خود را دریافت نکرده‌اند. این بدهی سنگین که تنها سهم دولت از آن حدود ۲۷ هزار میلیارد تومان است، صدای فعالان این حوزه را بلند کرده است.
محمود نجفی‌عرب، رئیس اتاق بازرگانی تهران، نیز گفت که صنعت دارو بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان از بیمارستان‌های دولتی و بیمه‌ها طلبکار است؛ وضعیتی که او آن را دلیلی آشکار بر افزایش قیمت دارو دانست. این بحران نقدینگی، که به‌واسطه بدهی‌های معوق دولت تشدید شده، نه‌تنها تأمین مواد اولیه را مختل کرده، بلکه تولیدکنندگان را در تنگنای مالی قرار داده است.
افزایش بی‌سابقه قیمت داروها
قیمت دارو در ماه‌های اخیر با افزایش چشم‌گیری مواجه شده است. حتی گزارش برخی از رسانه‌‌ها حکایت از آن دارد که این افزایش قیمت به سرقت داروهای سرطان و شیمی‌درمانی از چند بیمارستان انجامیده و این وضعیت بیماران بستری شده در این بیمارستان‌ها را در خطر مرگ قرار داده است.
براساس اطلاعیه‌هایی که برخی از شرکتهای داروسازی در سامانه کدال منتشر کرده‌اند قیمت برخی از داروها بعضا بین ۳ تا ۴۱۵ درصد افزایش یافته است.در این میان بیشتر اقلام دارویی در بازه 30 تا 40 درصدی افزایش قیمت داشته‌اند که رقم قابل توجهی است.
برای مثال شرکت داروسازی زهراوی، با دریافت مجوزی از سازمان غذا و دارو در تاریخ ۱۱ دی‌ماه ۱۴۰۳، قیمت ۱۶ قلم از محصولات خود را بین ۱۲ تا ۴۱۵ درصد افزایش داد.
در همین راستا، شرکت سینادارو نیز قیمت بیش از نیمی از محصولات خود را در بازه‌ای بین ۱۵۰ تا ۵۰۰ درصد افزایش داده است. این افزایش عمدتاً شامل محصولاتی مانند قطره‌های چشمی و داروهای موضعی بوده است.
قیمت دارو در ماه‌های اخیر با افزایش چشم‌گیری مواجه شده است. حتی گزارش برخی از رسانه‌‌ها حکایت از آن دارد که این افزایش قیمت به سرقت داروهای سرطان و شیمی‌درمانی از چند بیمارستان انجامیده و این وضعیت بیماران بستری شده در این بیمارستان‌ها را در خطر مرگ قرار داده است
از سوی دیگر، شرکت رازک نیز قیمت محصولات پرمصرف و بدون نسخه خود مانند ایبوپروفن، لووفلوکساسین، شربت والپروات سدیم، سیتریزین و آلپروزولام را بین ۳۰ تا ۳۲۰ درصد افزایش داده است.
موضوع افت کیفیت دارو
در این میان افت کیفیت داروی تولید داخل برای اغلب بیماران موضوع مهمی است که نمی‌توان از کنار آن به سادگی عبور کرد. احمد میرفضائلیان، متخصص داروسازی، با اشاره به چالش‌های صنعت داروسازی که به افت کیفیت داروها منجر می‌شود، گفته بود: «این نگرانی وجود دارد که معضلات صنعت دارو به کیفیت محصولات ضربه بزند. ضربه‌ای که نه‌تنها شرکت‌ها را به سمت کاهش هرچه بیشتر تولید و در نهایت ورشکستگی هدایت می‌کند، بلکه کلا باعث کاهش اعتماد مردم به تولیدات داخلی می‌شود و اگر برای آن از امروز چاره‌اندیشی نشود، در آینده بحرانی بزرگ ایجاد می‌کند».
وضعیت خطرناک بیماران خاص
بیماران مبتلا به دیابت، تالاسمی، هموفیلی، ام اس، سرطان و ده‌ها بیماری دیگر مدت‌هاست که با مشکلات تهیه دارو و دسترسی به خدمات درمانی مناسب درگیر هستند. وضعیتی که به نظر می‌رسید باید به مرور زمان بهتر شود و کیفیت خدمات درمانی و دارویی افزایش یابد، اما نه تنها این اتفاق نیفتاد که به جرات می‌توان گفت، این گروه از بیماران وضعیتی سخت‌تر از پیش پیدا کردند. گذشته از گران شدن هر روزه دارو، کمبود برخی از اقلام دارویی به دلایلی چون تحریم، عدم تخصیص بودجه کافی برای ارائه وظایف محوله دولت در خصوص بیماران خاص، سبب شده است که نه تنها هر از چندی انجمن‌های مختلف این بیماری‌ها از کمبود دارو و تجهیزات گلایه کنند که بعضا خبرهای تاسف بار مرگ این بیماران را هم به همین دلایل منتشر کنند.
در همین باره یونس عرب، رئیس انجمن تالاسمی اظهار داشت: «بیش از هزار و ۱۲۰ بیمار تالاسمی بعد از بازگشت تحریم‌ها فوت کرده‌اند. این آمار نشان می‌دهد، بیش از ۵ درصد جامعه تالاسمی را از دست داده‌ایم که دلیل آن هم فقط مشکلاتی است که در چرخه دارویی و دسترسی نداشتن به دارو در طول سال‌های اخیر رخ داده است». به گفته او با افزایش حدود ۱۱ برابری قیمت دارو بیماران بیماری تالاسمی، فشار سنگینی به خانواده‌های بیماران وارد می‌شود.
این در حالی است که ارقام مشابه دیگری هم از سوی سایر انجمن‌های بیماران خاص بیان شده که نشان می‌دهد باید در خصوص وضعیت درمان بیماران به شدت نگران بود.
در این میان، در حالی که زندگی بیماران خاص در چنبره این کمبودها در خطر جدی قرار دارد، به نظر می‌رسد حاکمیت در بحبوحه بحران ارز و بی‌ارزش شدن هر روزه ریال و کمبود بودجه برای واردات دارو و مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی، سیاست‌گذاری مشخصی هم در حوزه دارو ندارند و همچنان سردرگم و ناتوان با شعارهای خصوصی‌سازی سعی در از سر باز کردن اموری دارند که جزو وظایف ذاتی حاکمیت است. دریغا که در این میانه حتی تولیدکنندگان نیز در پیچ و خم بروکراسی و سیاستگذاری‌‌های اقتصادی عجیب و غریب و در سایه رویارویی ایدئولوژیک کشور با جهان توسعه‌یافته با مشکلات عدیده روبرو و در معرض
ورشکستگی هستند.
دیدگاه تان را بنویسید