سعیده علیپور

حالا دیگر بیش از یک هفته است که شمار زیادی از پرستاران در بیمارستان‌های شیراز و کرج به دلیل حجم بالای کار و حقوق اندک دست به اعتصاب زده‌اند. در این اعتصاب که گفته می‌شود بین 80 تا 90 درصد پرستاران حدود 9 بیمارستان در شیراز و کرج در آن شرکت داشته‌اند، اغلب خدمات این بیمارستان‌ها از مدار خارج و اتاق‌های عمل و بخش‌های دیگر تعطیل شده است. براساس بیانیه اعتصاب‌کنندگان تا «حکم تغییر نکند و وضعیت حقوق‌شان درست نشود، به شیفت‌ها برنمی‌گردند».

در این میان اما گزارش‌ها از تغییرات به سود پرستاران خبر نمی‌دهد. گفته می‌شود مدیران بیمارستان‌های دولتی شیراز از جمله نمازی، فقیهی، چمران، انکولوژی امیر، زینبیه، علی اصغر و امیرالمومنین و بیمارستانی در کرج به جای اینکه مقدمات بازگشت این پرستاران را فراهم کنند، از پرستاران بیمارستان‌های تهران و ارتش، ماماها و تعدادی از سربازان کمک خواسته‌اند و از سوی دیگر نیروهای امنیتی با افرادی که لیدر این اعتراضات هستند برخورد داشته‌اند. حتی رئیس دانشگاه شیراز اعلام کرده که تمام پرستاران معترض اخراج می‌شوند.

این اعتراضات و تهدیدات در حالی است که دلیل این نارضایتی که چنین به ترک خدمت منجر شده واضح و مشخص است و مدتهاست از سوی پرستاران سراسر کشور و نهادهای صنفی این قشر مطرح می‌شود.

انتقادات جدی پرستاران، رقم پایین دریافتی‌شان است. به گفته آنها مجموع دریافتی پرستاران با سابقه کار بالای چند سال رقمی حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیون است و در این میان نیز اضافه‌کارشان عددی بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان به ازای هر یک ساعت است.

معترضان خواستار رسیدگی وزارت بهداشت به کمبود پرستار، شرایط دشوار کاری، وضعیت پایه حقوق، میزان پرداخت اضافه‌کاری و اضافه‌کاری‌های اجباری هستند.

خبرگزاری تسنیم درباره اعتصاب‌های روزهای اخیر نوشته است: «پس از اعتراض پرستاران در ماه‌های پایانی سال گذشته، وعده‌هایی مبنی بر ترمیم حقوق تحت عنوان فوق‌العاده خاص نیم درصد به پرستاران داده شد، اما با محقق نشدن آن، دوباره موج جدیدی از اعتراضات پرستاران بیمارستان‌های دولتی در شیراز شکل گرفته است».

چندی پیش بود که ترمیم نیم درصدی حقوق پرستاران توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شد، اما همین نیم‌ درصد به چهاردهم درصد تقلیل یافت و پرستاران می‌گویند که همین میزان ناچیز هم تا تیرماه پرداخت نشده است.

از سوی دیگر حجم بالای کار پرستاران موضوع دیگری است که اغلب پرستاران و به خصوص اعتصاب‌کنندگان اخیر بر آن تاکید داشته‌اند. معترضان می‌گویند که موظفی همه پرستاران شش شیفت در هفته است، ولی به دلیل کمبود نیروی کار هشت شیفت در هفته به هر پرستار تحمیل می‌شود.

از سوی دیگر میزان اندک اضافه کاری‌ها که تا سال گذشته برای هشت ساعت ۱۲۰ هزار تومان محاسبه می‌شد و امسال به ازای هر ساعت اضافه کاری به20 تا 25 هزار تومان افزایش یافت هم خود شرایط شغلی سخت این صنف را نشان می‌دهد.

 ماهانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ پرستار از ایران

 مهاجرت می‌کنند

امسال حاشیه‌های شغلی پرستاران کم نبود. مخصوصا اینکه حساسیت‌های امنیتی روی آن از همیشه بیشتر شده است. فروردین ماه امسال بود که خبر استعفای دسته‌جمعی پرستاران بیمارستان طالقانی چالوس در رسانه‌ها منتشر شد. واکنش‌‍‌ها به این خبر البته متفاوت بود. در نخستین ساعات انتشار خبر، مدیر شبکه بهداشت این منطقه آن را تکذیب کرد. چند روز بعد اما رسانه‌ها خبری به نقل از فرماندار منتشر کردند و نوشتند فرماندار خبر این استعفای دسته‌جمعی را تکذیب نمی‌کند. به فاصله چند ساعت بعد، خبرگزاری دولت (ایرنا) نقل قول منتشره از فرماندار را تکذیب کرد و به نقل از او نوشت که این استعفا صحت ندارد.  این خبر در هاله‌ای از ابهام ماند، اما واقعیت این است که حتی اگر آن خبر صحت نداشته باشد، مدتهاست که اخبار گوناگونی درخصوص ترک شغل و مهاجرت گسترده پرستاران شنیده می‌شود که دست کمی از استعفای دست جمعی و اعتصاب ندارد.

مدیران بیمارستان‌های دولتی شیراز و کرج به جای اینکه مقدمات بازگشت این پرستاران را فراهم کنند، از پرستاران بیمارستان‌های تهران و ارتش، ماماها و تعدادی از سربازان کمک خواسته‌اند و از سوی دیگر نیروهای امنیتی با افرادی که لیدر این اعتراضات هستند برخورد داشته‌اند. حتی رئیس دانشگاه شیراز اعلام کرده که تمام پرستاران معترض اخراج می‌شوند

چندی پیش محمد عبادی، معاونت پرستاری وزارت بهداشت ۱۵درصد از پرستاران به دلیل سختی کار، مشکلات معیشتی یا عوامل دیگر ترک کار می‌کنند. این در حالی است که همین حالا نیز این بخش با کمبود شدید نیرو روبروست. پیش از این محمد شریفی‌مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران، به خبرآنلاین گفته بود که معضل کمبود پرستار در بیمارستان‌های ایران به قدری حاد شده است که بسیاری از بیماران به دلیل کمبود یا نبود پرستار جانشان را از دست می‌دهند.

همچنین یک عضو شورای عالی نظام پرستاری فاش کرد که با وجود کمبود شدید نیروی پرستاری و در پی بی‌توجهی مقامات به مشکلات معیشتی آنها و عدم اجرای صحیح قانون تعرفه‌گذاری، ماهانه ۱۵۰ تا ۲۰۰ پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند.

فریدون مرادی، عضو شورای عالی نظام پرستاری، اجرای درست قانون تعرفه‌گذاری خدمات پرستاری را یکی از مطالبات مهم صنفی دانست و گفت زمان زیادی است که تعرفه خدمات پرستاران به حساب آنها واریز نشده و بیش از یک سال است که این تعرفه به دست پرستاران نرسیده است.

به گزارش خبرگزاری مهر، مرادی با تأکید بر این که رفاهیات پرستاران اصلا مناسب نیست، افزود: «حق اضافه‌کاری پرستاران بسیار کم است و در شأن آنها نیست و از همین مبلغ بسیار پایین نیز مالیات کسر می‌شود».

این مقام صنفی همچنین تأکید کرد که «دولت آینده باید به داد پرستاران برسد».

 وضعیت شغلی سخت کادر درمان

کافی است سری به اخبار همین چند ماه‌ اخیر بزنید. شمار تجمعات اعتراضی به حقوق صنفی در میان قشر فراوان بوده است. این روز‌ها اغلب پرستاران نسبت به وضعیت شغلی خود سخت معترضند. آن‌ها نه تنها با کار فراوان و دستمزد کم دست و پنجه نرم می‌کنند که مجبور به اضافه‌کاری‌های اجباری هم هستند. این شرایط به ریزش هر روزه همکارانشان و در نتیجه کمبود هر چه بیشتر پرسنل درمانی هم منجر شده است. این در حالی است که وضعیت اقتصادی بیمارستان‌ها به نحوی است که کارانه‌ها بعضا تا شش ماه یا بیشتر به تاخیر افتاده و شرایط را برای بسیاری از این گروه سخت و غیرقابل‌تحمل کرده است. مخصوصا پرستارانی که مجبور به تحمل فشار کاری بیشتر و دریافت دستمزد‌هایی به مراتب کمتر از پزشکان متخصص هستند.

رئیس خانه پرستار در گفت‌وگو با «توسعه ایرانی»: «حال پرستاران کشور خوب نیست و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بیش از 95 درصد، از وضعیت ناراضی هستند و آن 5 درصد هم از مدیران پرستاری هستند»

محسن خالقیان، رئیس بیمارستان فیروزگر، چندی پیش در همایش طب تسکینی به مشکلات بیمارستان‌های دولتی گریز زد و ضمن هشدار نسبت به خطر ورشکستگی و تعطیلی این بیمارستان‌ها عنوان داشت که تعرفه‌های غیرواقعی باعث شده تا ۵۸ پرستار از بیمارستان ما بروند.

وی همچنین نسبت به خروج هیأت علمی بیمارستان‌های دولتی ابراز نگرانی کرد و گفت: «ادامه این روند منجر به بحرانی شدن وضعیت بیمارستان‌های دولتی خواهد شد».

حسین قناعتی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز چندی پیش از این وضعیت ابراز نگرانی کرده و عنوان داشته بود که هزینه‌های زندگی با درآمد پرستاران در بیمارستان‌های دولتی، همخوانی ندارد و لاجرم شاهد مهاجرت آن‌ها به شهرستان‌ها یا خارج از کشور هستیم.

محمد شریفی‌مقدم: «نهاد‌های هویتی پرستاران یعنی هم وزارت بهداشت و نظام پرستاری در راستای رفع موانع خدمت به جامعه پرستاری عمل نکردند. چرا که اگر عمل می‌کردند الان پرستاران کمترین حقوق را در سطح کارکنان دولت نداشتند، یا مثلا قانون تعرفه‌گذاری به شکل اصلی خود اجرا می‌شد یا پرستاران هم مثل کارکنان سایر نهادهای دولتی مشمول فوق‌العاده می‌شدند»

پرستاران از فیش‌های حقوقی خود می‌گویند

پس از گسترده‌تر شدن موج مهاجرت پرستاران ایرانی به دلیل مشکلات عمده معیشتی و همچنین برگزاری چندین تجمع اعتراضی در شهر‌های مختلف در روز‌های اخیر، پرستاران به «ناعادلانه بودن رقم‌های پرداختی» و همچنین «خستگی مفرط به دلیل اجبار دولتی برای اضافه‌کاری» به منظور جبران کمبود نیرو اعتراض دارند.

یکی از پرستاران از حق‌الزحمه کم این شغل باعنوان «مزد بیگاری» یاد کرد و به ایلنا گفته است: «بعد از پایان شیفت اصلی که خود به تنهایی طولانی است و جان انسان را تحلیل می‌برد، باز مجبوریم ساعاتی طولانی اضافه‌کار داشته باشیم. در ساعات اضافه‌کار هم همان فعالیت‌های جان‌فرسای شیفت اصلی را با همان کیفیت باید انجام دهیم، اما پولی که بابت آن می‌گیریم، از یک‌چهارم حق‌الزحمه ساعتی شیفت اصلی کار نیز کمتر است». در برگه حقوق مالی این پرستار، برای ۱۳۰ ساعت اضافه‌کار و پس از چندماه تاخیر، تنها یک میلیون و ۹۰۰ هزار تومان واریز شده است، در واقع با «اضافه‌کار اجباری پرستاران» ۴ کیلو گوشت نمی‌توان خرید!محمد شریفی مقدم، رئیس خانه پرستار در این باره به «توسعه ایرانی» گفت: «حال پرستاران کشور خوب نیست و نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که بیش از 95 درصد، از وضعیت ناراضی هستند و آن 5 درصد هم از مدیران پرستاری هستند».

انتقادات جدی پرستاران، رقم پایین دریافتی‌شان است. به گفته پرستاران مجموع دریافتی آنها با سابقه کار بالای چند سال رقمی حدود ۱۲ تا ۱۵ میلیون است و در این میان نیز اضافه‌کارشان عددی بین ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان به ازای هر یک ساعت است

به اعتقاد او این نارضایتی به دلیل کم‌توجهی به این حرفه است. در چنین شرایطی از نظر مدیریتی و حتی از نظر امنیتی اوضاع پیچیده خواهد شد. او ادامه می‌دهد: «نهاد‌های هویتی پرستاران یعنی هم وزارت بهداشت و نظام پرستاری در راستای رفع موانع خدمت به جامعه پرستاری عمل نکردند. چرا که اگر عمل می‌کردند الان پرستاران کمترین حقوق را در سطح کارکنان دولت نداشتند، یا مثلا قانون تعرفه‌گذاری به شکل اصلی خود اجرا می‌شد یا پرستاران هم مثل کارکنان سایر نهادهای دولتی مشمول فوق‌العاده می‌شدند». همه اینها اما به نظر نتیجه‌ای جز هر چه ضعیف‌تر شدن خدمات درمانی ندارد. موضوعی که در درجه اول دودش به چشم مردم می‌رود. اتفاقی که نظیرش آذر سال پیش رخ داد؛ مرگ یک نوزاد شش ماهه که گزارش شده بود در انتظار رسیدگی کادر اورژانس که چند قدم آن سوتر دست به تجمع و اعتصاب زده بودند، جانش را از دست داد.