مادریِ داوطلبانه برای کودکان معلول ذهنی

نجمه رحمتی

کودکان موسسه خیریه یاوران معلولین نارمک تنها امیدشان بعد از خدا، مادریاری است که از آنها مراقبت می‌کند. مادریاران در این مرکز تمام تلاش خود را انجام می‌دهند تا شرایط بهتری را برای مددجویان فراهم کنند و اجازه ندهند به غیر از درد و رنجی که به دلیل معلولیت دارند، ناراحتی دیگری داشته باشند.

 موسسه خیریه یاوران معلولین نارمک از سال ۱۳۴۵ آغاز به کار کرده است و بیش از نیم قرن است که مددجویان معلول جسمی و ذهنی اینجا نگهداری می‌شوند. این مرکز توسط دکتر سعادت بنیانگذاری می‌شود. وی از چند کودک در منزل خود نگهداری می‌کند اما بعد از مدتی خانم ملوک هاشمی صاحب ملک موسسه خیریه نارمک زمینی را که در منطقه‌ی نارمک دارد به وی تحویل داده تا در آن، ساختمانی برای نگهداری از کودکان معلول ساخته شود، بنابراین ساختمان قدیم موسسه ساخته و فعالیت در آن آغاز می‌شود. تقریبا اواخر سال ۱۳۹۵ مرکز بهزیستی شهر تهران در راستای سیاست کاهش تصدی‌های دولتی، این مرکز را به هیات امنا واگذار می‌کند.

اغلب مددجویان این مرکز مجهول‌الهویه بوده و هیچ هویتی ندارند. تعدادی از مددجویان هم اگرچه دارای سرپرست بد یا غیرموثر نیستند، اما خانواده آن‌ها توانایی نگهداری از یک فرد دچار معلولیت را نداشته و از همین‌رو در این مرکز به صورت شبانه‌روزی نگهداری می‌شوند. در این مرکز تمامی مددکاران خانم هستند و مادریاران با عشق فراوان به این مددجویان که اکثریت آن‌ها دچار معلولیت ذهنی هستند، خدمت می‌کنند. این بچه‌ها تنها امیدشان بعد از خدا مادریاری است که با آنها کار و از آنها مراقبت می‌کند. بسیاری از این مددجویان به غیر از معلولیتی که دارند، درگیر بیماری‌های جسمی نیز هستند و با بیماری‌هایی مانند بیماری‌های ریوی، گوارشی و... مواجه هستند. تعدادی از مددجویان نیمی از سال را زیر سرم هستند و آنتی‌بیوتیک دریافت می‌کنند و صرفا با دارو زنده هستند و بغیر از مشکل معلولیت ذهنی با درد بیماری نیز مواجه اند و کاهش این درد مسئله اصلی مادریاران در این  مرکز است.

یکی از مادریاران می‌گوید: «یکی از مشکلات ما این است که وقتی بعد از چند روز از خانه باز می‌گردند، هنوز بهانه خانه را می‌گیرند و دلتنگ می‌شوند، اما بعد از مدتی آرام می‌شوند. البته چاره‌ای هم نداریم باید در کنار خانواده هم باشند؛ بنابراین نمی‌توانیم آن‌ها را از رفتن به خانه منع کنیم.» یکی دیگر از بخش‌های این مرکز کارگاه‌های آموزشی است و در آنجا معمولا کودکانی که توانایی یادگیری دارند آموزش می‌بینند. این بخش توسط تعدادی از معلمان بازنشسته و زنان خیر منطقه نارمک اداره می‌شود.

مصطفی‌زاده یکی از مادریاران این بخش است که سال‌ها در مقطع راهنمایی به عنوان یک معلم فعالیت می‌کرده است، درباره کار با این کودکان می‌گوید: «کار با این بچه‌ها کمی سخت است، چراکه این کودکان هم از نظر جسمی مشکل دارند و هم از نظر ذهنی و قاعدتا با این بچه‌ها کار کردن صبوری می‌خواهد و نیازمند یک همراهی مادرانه است. بچه‌هایی که به مدارس استثنایی می‌روند، یک کتاب را در سه سال می‌خوانند بنابراین به آرامی و کندتر از بچه‌های عادی جلو می‌روند، برخی با توجه به اینکه مشکلاتی را دارند در یادگیری کمی مشکل دارند، ولی روی هم رفته وضعیت تحصیلی 

رضایت بخشی دارند.»

شقایق یکی از کودکانی است که در این مرکز زندگی می‌کند. دو دستش و یک پای او از زانو دچار معلولیت است و از زمانی که به این مرکز وارد شده ، بعد از انجام عمل‌های متعدد و استفاده از پروتز قادر به راه رفتن شده است. با همراهی شقایق به اتاق‌های این بخش از مرکز خیریه یاوران معلولین نارمک می‌رویم و او یکی یکی اتاق‌ها و فعالیت‌های آنها را برایمان توضیح می‌دهد. وقتی به کلاس موسیقی می‌رسیم با شوق و ذوق فراوان به همراه سایر دوستانش به سمت پیانو می‌روند و برای نواختن آن با هم 

رقابت می‌کنند.