تعداد امضاهای کارزار برکناری شهردار تهران رو به فزونی است؛
کنشی بی‌اثر یا صدای رسای شهروندان؟
سعیده علیپور
بعد از تنها سه روز از قرار گرفتن درخواست برکناری شهردار تهران در پلتفرم کارزار، بیشتر از 25 هزار نفر آن را امضا کردند. این درخواست اینترنتی، پس از بی‌توجهی علیرضا زاکانی، شهردار تهران به کارزار دیگری شکل گرفت که خواهان جلوگیری از تخریب بخشی از پارک قیطریه به بهانه ساخت مسجد بود. کارزاری که تا زمان تنظیم این گزارش بیش از ۱46 هزار نفر آن را امضا کردند. گرچه بسیاری معتقدند درخواست برکناری شهردار تهران، آن هم از سوی شورای شهری که خود همسو و حامی زاکانی‌ست، کنشی بی‌اثر است، اما برخی از حامیان این درخواست هم معتقدند؛ چنین کارزاری حداقل می‌تواند صدای بی‌صدای شهروندانی باشد که همه عرصه‌های مشارکت اجتماعی بر آنها تنگ شده و نمایش «بودن» به اقلیتی است که این روزها در غیاب ناشی از پس‌رانده شدن شهروندان، خود را به غلط، اکثریت فرض می‌کنند.
در کارزار درخواست برکناری شهردار تهران خطاب به اعضای شورای شهر تهران گوشزد شده است که «با وجود افراد صالح و شایسته، گذاشتن افراد ناتوان در مسئولیت‌های بزرگ، به مثابه خیانت در امانت و ایراد خسارت به کشور و مردم است». نکته‌ای که از منظر بسیاری از صاحبنظران با توجه به عملکرد نزدیک به سه سال زاکانی به عنوان شهردار تهران صائب است.
از آب‌گرفتگی معابر پایتخت در بارش‌های اخیر گرفته؛ تا نبود برنامه موثری برای کاهش ترافیک تهران، آلودگی، وضعیت نابسامان بازیافت و جمع‌آوری زباله، کمبود حمل و نقل عمومی و سرانه فضای سبز و .... مواردی که هر کدام از آنها به تنهایی برای شهر بزرگ و پرجمعیتی مثل تهران اسفبار است. هرچند با وجود همه این ناکارآمدی‌ها، شهردار همچنان با تبختر خاص خود و لحن توهین‌آمیز همیشگی از جواب واضح به رسانه‌ها طفره می‌رود. چرا که به نظر می‌رسد، او نه خود را ملزم به راضی کردن شهروندان، بلکه موظف به خشنودی اکوسیستم سیاسی می‌داند که از او نه بهبود وضعیت تهران، بلکه مذهبی کردن هر چه بیشتر چهره شهر را می‌خواهد.
با وجود همه ناکارآمدی‌ها، شهردار همچنان با تبختر خاص خود و لحن توهین‌آمیز همیشگی از جواب واضح به رسانه‌ها طفره می‌رود. چرا که به نظر می‌رسد، او نه خود را ملزم به راضی کردن شهروندان، بلکه موظف به خشنودی اکوسیستم سیاسی می‌داند که از او نه بهبود وضعیت تهران، بلکه مذهبی کردن هر چه بیشتر چهره شهر را می‌خواهد
بی‌توجهی به خواست عمومی تا به کی؟
در هفته‌های اخیر تصاویر و گزارش‌ها از نشانه‌گذاری ده‌ها درخت در بوستان قدیمی قیطریه و حصارکشی دور آنها به بهانه ساخت مسجد حکایت از میان بردن برخی از درختان و تغییر کاربری بخشی از پارک را داشت. هرچند که زاکانی گفت: «هیچ درختی قطع نمی‌شود»، اما گزارش‌ها بر این موضوع اذعان داشت که در محوطه حصارکشی‌شده؛ ۴۰ درخت تنومند و ۶۰ نهال علامت‌گذاری شده‌اند، که به عقیده کارشناسان حتی در فصل مناسب هم امکان جابه‌جایی‌شان وجود ندارد.
با این حال شهردار با لحن لجوجانه گفت که «حتما ما در پارک‌ها مسجد می‌سازیم، مساجد خوب هم می‌سازیم».
همین پاسخ بسیاری از کنشگران اجتماعی و محیط زیستی و شهری را به واکنش واداشت. آنها در درخواست برکناری شهردار خطاب به او نوشتند «زبان حال مردم تهران خطاب به ایشان این است که ما را به خیر تو امید نیست شر مرسان! اگر نمی‌توانی پارک‌های جدیدی برای رفاه مردم بسازی و سرانه ناچیز فضای سبز را توسعه دهی، لااقل دست از سر پارک‌های موجود بردار و به فضای سبز آنها دست‌درازی و درختان را قطع نکن».
در این درخواست «مسجدسازی کار مومنان و افراد متقی و دارای نیت پاک و خالص و با مال طیب و حلال و بدون شبهه» دانسته شده و چرا که «در زمین غصبی و با نیت بهره‌برداری سیاسی و تجاری و گنج‌یابی نمی‌توان مسجد ساخت».
محمد درویش، فعال محیط زیست در حمایت از کارزار برکناری زاکانی در اینستاگرامش نوشت: «وظایف اصلی شهردار تهران روی زمین مانده، تعداد روزهای هوای ناسالم همه رکوردهای پیش از خود را شکسته؛ مدت هدر رفت وقت شهروندان و ترافیک‌های نجومی همه را کلافه کرده؛ آلودگی صوتی و مناطق با بیشتر از ۶۰دسی‌بل همچنان در حال افزایش؛ مشکل بازیافت زباله، شیرابه و فاجعه کهریزک روی زمین مانده و تعداد تلفات مستقیم آلودگی هوا به رقم بی‌سابقه ۹هزارنفر در سال افزایش یافته است. در حقیقت، او اینک وارث شهری شده که به شهادت خود شهرداری تهران، با ۹۹.۷درصد به ابرشهر افسرده ایران بدل شده است؛ شهری که همچنان با تراکم‌فروشی اداره می‌شود، آن هم در زمانی که زلزله خاموش فرونشست از هر زمان دیگری بیشتر نشانه‌های هشدارآمیز خود را آشکار کرده است!».
در حالی که به نظر می‌رسد با وجود افزایش چشمگیر مشکلات پایتخت و غیرهمسویی عملکرد شهرداری با نیازهای شهروندان و شهری چون تهران؛ روابط جناحی و سیاسی زاکانی مانع تغییر او شود، اما این سوال هم در اذهان شهروندان پررنگ است که وقتی دیروز پلیس دلیل برخورد با بی‌حجابی را خواست مردم عنوان کرده، درخصوص برکناری شهردار و خواست‌های شهروندی از این دست، خواست عمومی جایگاهی ندارد؟
به عقیده او «آیا کمترین واکنش به چنین عملکردی، نباید درخواست برکناری باشد؟ برخی‌ها می‌گویند: زاکانی و رفقایش که اینک در شهرداری و شورای شهر کرسی‌ها را تصاحب کرده‌اند، نتیجه قهر با انتخابات هستند و اینک درخواست از همان شورا برای برکناری شهردار، نوعی نقض غرض است. پاسخ ساده است! آنها باید بدانند و البته می‌دانند که تا چه اندازه به دلیل رفتارهای مردم‌ستیزانه و تمامیت‌خواهانه خویش اقبال ملی را از دست داده‌اند، اما به هر حال، اینک که در صندلی تصمیم‌گیری و مسئولیت قرار دارند، باید پاسخگو باشند».
در شورای شهر اصولگرای تهران چه خبر است؟
انتقاد از عملکرد زاکانی از ابتدای قرارگرفتن او بر مسند شهرداری تهران شکل گرفت. بسیاری حضور او را برخلاف قانون دانسته و حتی حکم دیوان عالی کشور نیز این حضور غیرقانونی را تایید می‌کرد. با این حال شورای شهر و در راس آن مهدی چمران از او تمام قد دفاع کرد.
هرچند هر 21 عضو شورای شهر تهران را اصولگرایان تند و تیزی تشکیل داده‌اند، اما در میان این افراد هم همه آنها موافق با زاکانی نیستند و برخی از آنها در جلسات شورا از او انتقادات تند و تیزی کرده‌اند. با این حال او روی خوش به اصولگرایان مخالفش هم نشان نمی‌دهد.
چند روز پیش مهدی اقراریان، عضو شورای شهر تهران در یکی از جلسات شورای شهر به انتقاد از عملکرد زاکانی در شهرداری پرداخت و گفت: «با مردم لجبازی نکنید، آقای زاکانی آشغال مردم را خوب جمع کن. وظیفه شما جمع‌آوری آشغال مردم است. اقراریان گفت: از کودکان دیگر کشورها می‌گوییم اما از کودکان در زباله گردی استفاده می‌کنیم. تا انتخابات دو سال دیگر مانده اقدامات انتخاباتی را برای دو سال دیگر نگه دارید!» حتی این عضو شورای شهر اقرار کرد که «به ما گفته‌اند زاکانی را استیضاح نکنید تا مدیریت باثبات بماند». او پیشتر گفته بود که 73 تذکر به شهردار داده، اما به نظر می‌رسد تذکرات اعضا به زاکانی منتقل نمی‌شود و گویا ایشان در دنیایی زندگی می‌کنند که متفاوت از دنیای ماست.
گرچه بسیاری معتقدند کارزار برکناری شهردار تهران، آن هم از سوی شورای شهری که خود همسو و حامی زاکانی‌ست، کنشی بی‌اثر است؛ اما برخی از حامیان این درخواست هم معتقدند؛ چنین کارزاری حداقل می‌تواند صدای بی‌صدای شهروندانی باشد که همه عرصه‌های مشارکت اجتماعی بر آنها تنگ شده است
ائتلاف او اما در شورای شهر تهران متشکل از هشت نفر دیگر از جمله ناصر امانی، مهدی عباسی، زهرا شمس احسان، علیرضا قائمی، سوده نجفی، جعفر شریبانی، حبیب کاشانی و سید جعفر تشکری هاشمی است که دست پایین را در این شورا دارد و به همین دلیل خیال زاکانی بابت ماندگاریش در این پست همچنان آسوده است.
هرچند که بسیاری این اختلافات حداقلی و فعلی در شورای شهر تهران را بر سر تقسیم غنایم شهری می‌دانند و معتقدند، چنین مخالفت‌هایی نمی‌تواند تریبون واقعی شهروندان در کرسی‌های شورا باشد و دردی از آنها دوا کند، اما بعضا از خلال همین مخالفت‌ها برخی از عملکردهای ناصواب شهردار هم درز می‌کند.
در حالی که به نظر می‌رسد با وجود افزایش چشمگیر مشکلات پایتخت و غیرهمسویی عملکرد شهرداری با نیازهای شهروندان و شهری چون تهران؛ روابط جناحی و سیاسی زاکانی مانع تغییر او شود، اما این سوال هم در اذهان شهروندان پررنگ است که وقتی دیروز پلیس دلیل برخورد با بی‌حجابی را خواست مردم عنوان کرده، درخصوص برکناری شهردار و خواست‌های شهروندی از این دست، خواست عمومی جایگاهی ندارد؟
دیدگاه تان را بنویسید