دیروز مصادف با ۵ ژوئن روز جهانی محیط زیست بود. هر سال به مناسبت این روز یک موضوع مهم زیست‌بومی شعاری محوری است تا تاکیدی خاص بر نگرانی محیط زیستی در آن موضوع باشد. «راه‌حل‌هایی برای آلودگی پلاستیکی» شعار امسال است. ماده‌ای که یکی از عوامل اصلی آلودگی و آسیب به محیط زیست محسوب می‌شود. در این میان ایران با تولید سالانه ۱۸۵ هزار تن پلاستیک وضعیت نامطلوبی دارد و اجرای قوانین بازیافت و کاهش تولید چندان در کشور عملیاتی نمی‌شود. این در حالی است که برخی از انواع پلاستیک در معرض نور خورشید و گرما با شکسته شدن زنجیره‌های پلیمری به میکروپلاستیک‌ها تبدیل شده و به آلودگی اب و خاک و هوا منجر می‌شوند.

به گزارش ایسنا در این باره مهدی خادم‌ثامنی، مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: حدود ۱۸۵ هزار تن پلاستیک سالانه در کشور تولید می‌شود که قابلیت برگشت به طبیعت را ندارند بنابراین باید در حوزه جمع‌آوری پسماندهای پلاستیکی و بازیافت آن‌ها بسیار فعال باشیم تا با تبدیل شدن به مواد اولیه صنایع در محصولات دیگر استفاده شوند.

خادم‌ثامنی تأکید کرد: شاید نتوان از محصولات پلاستیکی صرف نظر و یا جایگزینی برای آن انتخاب کرد اما باید استفاده از این محصولات بهینه و به صورت معقول باشد تا به محیط زیست حداقل آسیب وارد شود.

خادم‌ثامنی ادامه داد: در خصوص مدیریت اجرایی پسماندهای عادی، کیسه‌های پلاستیکی نازک با وجود وزن کمی که دارند جمع‌آوری آن‌ها بسیار پر هزینه و دشوار است و بازیافت‌ این کیسه‌ها نیز مقرون به صرفه نیست. بدین جهت آیین‌نامه‌ اجرایی درخصوص کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی با هماهنگی سایر دستگاه‌ها مانند سازمان صدا و سیما، وزارت جهاد کشاورزی، وزارت کشور، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت آموزش و پرورش و سازمان ملی استاندارد تهیه و تقدیم هیئت دولت شد که در نهایت مهرماه ۱۴۰۱ به تصویب رسید.

مدیرکل دفتر مدیریت پسماند سازمان حفاظت محیط زیست ضمن اشاره به اینکه کیسه‌های پلاستیکی غالبا از جنس پلی‌اتیلن یا پلی‌ پروپیلن و به‌صورت تک‌لایه یا چند لایه‌ای هستند، افزود: آیین‌نامه کاهش مصرف پلاستیک و میکروپلاستیک‌ها در ۱۰ ماده تصویب شد و در ماده ۲ آن که - یکی از مهم‌ترین مواد آیین‌نامه مذکور است - وزارت صمت مکلف است برنامه‌ای پنج ساله را تدوین کند تا سالانه ۲۰ درصد از ظرفیت تولیدی کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون با کیسه‌های زیست تخریب‌پذیر یا سازگار با محیط زیست جایگزین شود.

خادم‌ثامنی با اشاره به ماده یک آیین‌نامه که به تعریف کیسه‌های زیست تخریب پذیر و سازگار با محیط زیست پرداخته است، گفت: براساس ماده ۲ مقرر شد یک شیوه‌نامه تشویقی توسط وزارت صمت وسازمان حفاظت محیط‌زیست تدوین و توسط وزارت امور اقتصاد و دارایی ابلاغ شود.

وی همچنین درباره ماده ۳ آیین‌نامه توضیح داد: بر اساس این ماده وزارت صمت با همکاری وزارت کشور شیوه‌نامه‌ای در جهت کاهش تولید پسماند و محدود کردن تولید، توزیع و مصرف کیسه‌های پلاستیکی تهیه خواهد شد همچنین در این ماده بر ممنوعیت توزیع رایگان کیسه‌های پلاستیکی به جز میوه فروشی‌ها و ممنوعیت توزیع کیسه‌های پلاستیکی نازک با ضخامت کمتر از ۲۵ میکرون تاکید شده است.

وی با بیان اینکه در شیوه‌نامه ماده ۳ ممنوعیت توزیع کیسه‌های کمتر از ۲۵ میکرون وجود دارد، افزود: این کیسه‌ها بسیارنازک و سبک هستند و تجزیه و بازگشت‌شان به طبیعت بسته به نوع پلیمر و شرایط محیطی بین ۳۰۰ تا ۹۰۰ سال زمان‌بر است.

میکروپلاستیک‌ها، آلاینده‌های نوپدید

خادم‌ثامنی درباره تاثیرات میکروپلاستیک‌ها بر محیط زیست توضیح داد: میکروپلاستیک‌ها آلاینده‌های نوپدید هستند. در همین راستا، تولید و توزیع پلاستیک‌های اکسا زیست‌تخریب‌پذیر از سال ۲۰۱۶ در بسیاری از کشورها ممنوع شد چرا که در گذشته تصور می‌کردند که این نوع پلاستیک‌ها قابلیت برگشت به محیط را دارند اما با تحقیقات بیشترمتوجه شدند که این نوع پلاستیک‌ها در معرض نور خورشید و گرما با شکسته شدن زنجیره‌های پلیمری به میکروپلاستیک‌ها تبدیل می‌شوند.

وی تاکید کرد: براساس برخی بررسی‌ها، تحقیقات و آنالیزهای بین‌المللی و ملی، وجود میکروپلاستیک‌ها در منابع آبی ثابت شده است. وجود میکروپلاستیک‌ها درهوا، منابع آبی و خاک به آبزیان، موجودات زنده و محیط طبیعی خسارات زیادی را وارد می‌کند.

به گفته خادم‌ثامنی کیسه‌های پلاستیکی‌ زیست‌تخریب‌پذیر با اضافه شدن یک سری از مواد شیمیایی، توسط میکروارگانیسم‌های موجود در محیط تجزیه می‌شوند و به آب ، دی‌اکسید‌کربن و مواد غیر‌مضرر تبدیل خواهند شد.