لزوم دسترسی آسان و ارزان مادران باردار به تست‌های غربالگری جنین

انجام آزمایش‌های غربالگری در دوران بارداری از جمله روش‌های پزشکی است که برای کسب اطمینان از سلامت جنین انجام می‌شود و با استفاده از آن می‌توان مشکلات ژنتیکی نوزاد را تشخیص داد و برای مقابله با آن‌ها اقدامات پزشکی مورد نیاز را آغاز کرد در برخی موارد نیز که مشکلات جنین جزو دسته خاصی از بیماری‌ها قرار بگیرد و با رعایت ضوابط ویژه اجازه سقط قانونی جنین صادر می‌شود.

حذف آزمایشات غربالگری می‌تواند موجب افزایش استرس مادران در دوران بارداری شود همچنین تا حدی تولد نوزادان با مشکلات ژنتیکی را افزایش دهد که این موضوع برای خانواده نوزاد و همچنین جامعه بار روانی و اقتصادی بسیاری در پی خواهد داشت. در همین باره عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی با توصیه به انجام تست‌های غربالگری جنین برای تمامی مادران باردار، گفت: برنامه‌های غربالگری جنین روش‌هایی آسان، ارزان و در دسترسی هستند که شانس بروز بیماری‌های مورد نظر را تعیین و امکان تشخیص زودهنگام آنها را فراهم می‌کند.

حمیدرضا خرم‌خورشید دکترای تخصصی ژنتیک پزشکی و سخنران بیستمین کنگره کشوری و چهاردهمین کنگره بین المللی ارتقای کیفیت خدمات آزمایشگاهی تشخیص پزشکی ایران که در روزهای 26 تا 29 اردیبهشت ماه در مرکز همایش‌های برج میلاد برگزار می‌شود، با اشاره به حساسیت و ویژگی تست‌های غربالگری جنین، اظهار داشت: در برنامه‌های غربالگری جنین دو شاخص اصلی، حساسیت (DR) و اختصاصیت (FPR) به عنوان شاخص‌های اصلی شناخته می‌شوند و از آنجا که برنامه‌های غربالگری در سطح کل جامعه انجام می‌گیرد این دو شاخص می‌بایست توسط وزارت بهداشت یک کشور تعیین و به مراکز انجام دهنده ابلاغ شود.  خرم خورشید با بیان این موضوع که تعیین این دو شاخص به عوامل متعددی مانند امکانات، هزینه‌ها و عوامل دیگر در یک جامعه بستگی دارد، افزود: در کشور ما غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی در دو زمان سه ماهه اول بارداری (Combined Test) و سه ماهه دوم بارداری (Quadruple test) برای مادر باردار می‌تواند

انجام شود.

این سخنران بیستمین کنگره کشوری و چهاردهمین کنگره بین المللی ارتقاء کیفیت، ادامه داد: خوشبختانه در طی چند سال اخیر آزمایش NIPT نیز بعنوان یک تست غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی در سه ماهه اول و دوم برای مادران باردار انجام می‌شود که بصورت کلی دارای حساسیت 99درصدی برای تشخیص سندروم داون که شایع‌ترین و شناخته شده‌ترین ناهنجاری کروموزومی و شایع‌ترین علت ژنتیکی عقب ماندگی ذهنی به شمار می‌رود، است.

این عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی به انواع تست‌های غربالگری جنین در ایران اشاره کرد و گفت: در حال حاضر در کشور ما تست‌های غربالگری جنین در موارد اصلی همچون غربالگری ناهنجاری‌های کروموزومی، غربالگری مسمومیت باردرای، غربالگری آناتومیکال جنین و نقص لوله عصبی و غربالگری ناهنجاری‌های قلبی جنین با انجام اکوکاردیوگرافی جنین در طول زمان بارداری مادر انجام می‌شود.

خرم خورشید با توصیه به انجام تست‌های غربالگری جنین برای تمامی خانم‌های باردار ، گفت: طبق تعریف سازمان بهداشت جهانی برنامه‌های غربالگری روش‌هایی آسان، ارزان و در دسترسی هستند که قبل از بروز علائم بالینی شانس بروز بیماری‌های مورد نظر را تعیین و امکان تشخیص زودهنگام آنها را فراهم می‌نمایند، این برنامه‌ها در سطح یک جامعه طراحی می‌شوند و برای بیماری‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که شیوع بالایی داشته باشند، امکان شناسایی و تشخیص زودهنگام آنها وجود داشته باشد و امکان انجام مداخلات بالینی نیز برای آنها باشد.

وی با اشاره به قوانین جدید برای منع غربالگری جنین که می‌تواند سلامت جنین و مادر را به مخاطره اندازد، یادآور شد: اقدام به انجام تست‌های غربالگری جنین از توصیه‌های سازمان بهداشت جهانی می‌باشد که در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله کشور ما از سال‌ها پیش در حال انجام است و تاثیر به سزایی در ارتقا سطح سلامت کشور داشته است.