ایران جایگاه اول علمی خود در منطقه را از دست داد

ایران رتبه بیستم تولید مقالات علمی جهان را کسب کرده و پس از ترکیه (رتبه 18جهانی) در رتبه دوم منطقه قرار گرفته است. این درحالی است که سال گذشته وضعیت دو کشور برعکس بود.

 به گزارش ایسنا، رئیس مرکز منطقه‌ای اطلاع‌رسانی علوم و فناوری با اعلام کسب رتبه بیستم تولید مقالات علمی جهان توسط ایران و قرار داشتن در رتبه دوم منطقه پس از ترکیه براساس تازه‌ترین آمار پایگاه ISI - از ابتدای سال جاری میلادی تا ماه نوامبر- اظهار داشت: از ابتدای 2013 تاکنون، آمریکا، چین، انگلستان، آلمان و ژاپن به عنوان پنج کشور برتر تولیدکننده علم جهان، حدود 60 درصد مقالات نمایه شده در ISI را ارائه کرده‌اند.

 دکتر جعفر مهراد خاطرنشان کرد: از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا به حال توسعه تحقیقات علمی در دانشگاه‌ها و مراکز پژوهشی کشور به یک سیاست موثر علمی تبدیل شده است. در پرتو سیاستگذاری‌های علمی و تحقیقاتی و با توجه به اسناد بالا دستی مانند سند چشم انداز ایران، نقشه جامع علمی کشور، قانون تاسیس وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و قانون برنامه پنج ساله پنجم، مقرر است ایران مقام اول علم و فناوری را در منطقه( جنوب غرب آسیا) به دست آورد.

 رئیس مرکز منطقه‌‌ای اطلاع رسانی علوم و فناوری با اعلام این خبر افزود: گرچه چندین سال است که دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی کشور در تحریم به سر می‌برند و آثار منفی تحریم قدرت‌های بزرگ در این عرصه نیز نمایان است، با وجود این استادان و پژوهشگران کوشیده اند به سهم خود توسعه علمی را در عرصه‌های مختلف مانند فناوری نانو، هوا فضا، فناوری‌های نوین، زیست فناوری، انرژی‌های نو و بسیاری از رشته‌های دیگر به ارمغان آورند.

 براساس تازه‌ترین آمار پایگاه ISI - از ابتدای سال جاری میلادی تا ماه نوامبر- ایران رتبه بیستم تولید مقالات علمی جهان را کسب کرده و پس از ترکیه (رتبه 18جهانی) در رتبه دوم منطقه قرار گرفته است. این درحالی است که سال گذشته وضعیت دو کشور برعکس بود

 وی اظهار داشت: بیشترین موفقیت‌هایی که دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در راستای اسناد بالادستی به دست آورده اند مربوط به تولید علم در قالب انتشار مقاله‌های تحقیقاتی در نشریات معتبر بین‌المللی بوده است. از سال 2007 میلادی برابر با 1386 شمسی آمار تولید علم ایران از 10 هزار عنوان عبور کرده و در همان سال به 13 هزار و 378 مقاله بالغ شده است.

 مهراد ادامه داد: این روند همچنان و به طور پیوسته رو به رشد بوده است، به طوری که در سال 2008 میزان تولیدات علمی نمایه شده ایران در پایگاه تامسون رویترز به 17 هزار و 285 مدرک رسید.

 سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) تصریح کرد: آمار تولید علم ایران در سال 2009 و 2010 به ترتیب به 20 هزار و 29 و 21 هزار و 592 مدرک بالغ شده است. در فاصله سال‌های 2010 تا 2011 به یکباره رقم مزبور به 27 هزار و 358 مدرک افزایش پیدا کرده است. تولید علم ایران در سال 2012 نیز 29 هزار و 117 مقاله بود. آخرین آماری که از ISI در سال جاری میلادی و مربوط به ماه نوامبر در ارتباط با تولید علم ایران استخراج شده است نشان می دهد که اعضای هیات علمی و پژوهشگران جمهوری اسلامی ایران موفق به تولید 21 هزار و 138 مدرک شده‌اند.

 وی ادامه داد: گرچه به پایان سال میلادی مدت زمان زیادی باقی نمانده است، اما معمولا میزان آمار دقیق و قطعی تولیدات علمی، حداقل شش ماه بعد از سال میلادی آتی تعیین و مشخص می شود.

 مهراد اعلام کرد: تولیدات ترکیه در همین بازه زمانی از سال 2013 میلادی 22 هزار و 766 مدرک است.

 سرپرست ISC گفت: ایران با تولید 21 هزار و 138 مقاله جایگاه 20 تولید علم جهان را به خود اختصاص داده است و ترکیه نیز رتبه 18 جهان را در اختیار دارد. این دو کشور به ترتیب 1.46 (یک و چهل و شش صدم) درصد و 1.57 (یک و پنجاه و هفت صدم) درصد از کل تولید مقالات دنیا را به خود اختصاص داده اند.

از آنجا که ایران از نظر سطح علم و فناوری در بسیاری از موارد شبیه به گروه کشور‌های بریکس عمل می‌کند، حضور چهار کشور از پنج کشور این گروه در بین کشور‌های تولیدکننده علم برتر جهان، ایجاب می‌کند که ایران با حفظ مصالح علمی و فناوری کشور با گروه یاد شده همکاری کند

 وی گفت: ایالات متحده آمریکا در همین مدت 396 هزار و 821 مقاله در ISI به ثبت رسانیده است. این کشور 27.38 درصد از کل تولید علم جهان را در اختیار دارد.

 رئیس مرکز منطقه‌یی علوم و فناوری اظهار داشت: جمهوری خلق چین، انگلستان، آلمان و ژاپن به ترتیب با تولید 203 هزار و 414 مقاله( 14 درصد از کل تولید علم جهان)، 97 هزار و 310 مقاله (6.7 درصد ازکل تولید علم جهان)، 94 هزار و 811 مقاله ( 6.54 درصد از کل تولید علم جهان) و 72 هزار و 593 مقاله ( پنج درصد از کل تولید علم جهان) رتبه‌های دوم تا پنجم تولید علم دنیا را در اختیار دارند.

 وی گفت: فرانسه، کانادا، ایتالیا، استرالیا و اسپانیا نیز به ترتیب با تولید 64 هزار و 426 مقاله، 59 هزار و 165 مقاله، 56 هزار و 734 مقاله، پنج هزار و 442 مقاله و پنج هزار و 45 مقاله رتبه‌های ششم تا دهم را از آن خود کرده اند.

 مهراد گفت: هندوستان به عنوان یک کشور نوظهور علمی و از قاره آسیا، نخستین کشوری است که با تولید 48 هزار و881 مقاله در جایگاه یازده تولید علم جهان نشسته است.  وی ادامه داد: رتبه‌های 12، 13، 14 و 15 نیز در اختیار کشور‌های کره جنوبی، هلند، برزیل و تایوان است.

 وی در ادامه گفت: سوئیس، روسیه، ترکیه، سوئد و ایران نیز پنج کشور دیگری هستند که به ترتیب مقام 16 تا 20 جهان را به خود اختصاص داده اند.

 مهراد خاطرنشان کرد: بدین ترتیب از قاره آمریکای شمالی کشور‌های آمریکا و کانادا با رتبه‌های یک و هفت، از قاره آسیا کشور‌های چین، ژاپن، هندوستان، کره جنوبی، تایوان، ترکیه و ایران با رتبه‌های دو، پنج، 11، 12، 15، 18 و 20 از قاره اروپا، کشور‌های انگلستان، آلمان، فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، هلند، سوئیس، روسیه و سوئد با رتبه‌های سه، چهار، شش، هشت، 10، 13، 16، 17 و 19، از قاره اقیانوسیه استرالیا با رتبه 9 و از قاره آمریکای جنوبی برزیل با رتبه 14، 20 کشور ممتاز جهان از نظر تولید علم در پایگاه استنادی تامسون رویترز به حساب می آیند.

 مهراد در پایان گفت: با دقت در اسامی 20 کشور تولیدکننده برتر علم مشاهده می‌کنیم که کشور‌های چین، هندوستان، برزیل و روسیه از گروه کشور‌هایی هستند که با افزوده شدن آفریقای جنوبی به آن گروه، کشور‌های بریکس را تشکیل می‌دهند. هرچند که آفریقای جنوبی جزو 20 کشور برتر تولید علم نیست اما این گروه، نظام اقتصادی و نیز رتبه‌بندی دانشگاهی مشترکی را ایجاد کرده اند که مبنای آن شناخت اولویت‌ها، پیشرفت‌ها و شکاف‌های احتمالی در تحقیقات علمی است. از آنجا که ایران از نظر سطح علم و فناوری در بسیاری از موارد شبیه به گروه کشور‌های بریکس عمل می‌کند، حضور چهار کشور از پنج کشور این گروه در بین کشور‌های تولیدکننده علم برتر جهان، ایجاب می‌کند که ایران با حفظ مصالح علمی و فناوری کشور با گروه یاد شده همکاری کند.