هیولای نقدینگی در حال تخریب بازارهای اقتصادی است
کرنش دوباره ریال در برابر دلار و افزایش شدید هزینه‌های زندگی
نسرین هزاره مقدم
افزایش قیمت دلار در شرایطی که قرار بود بعد از تخلیه اثرات یارانه‌زدایی از اقتصاد، شاهد تثبیت بازارها باشیم، طبقات فرودست را نسبت به بحرانی شدن بیشتر معیشت نگران کرده است.
این روزها و با ادامه‌دار شدن روند افزایش قیمت ارز یا به تعبیر دیگر، نزول ارزش پول ملی، اقشار ضعیف جامعه با ابهامات و پرسش‌های متعددی مواجه شده‌اند؛ آیا قیمت اقلام خوراکی و ضروریات زندگی باز هم افزایش خواهد داشت؟ آیا با گران شدن کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه تولید که اغلب وارداتی هستند و قیمت‌شان به قیمت ارزهای خارجی گره خورده، باز هم شاهد گران‌تر شدن کالاهای مورد نیاز زندگی از قبیل لوازم خانگی، خودرو و سایر اقلام خواهیم بود؟ البته افزایش قیمت کالاهای اساسی مثل مواد غذایی، تنها دل‌مشغولی طبقات فرودست جامعه نیست. مطابق روند همیشگی موجود در اقتصاد ایران، بازارهای سرمایه‌ای اصلی مانند مسکن و خودرو با یک بازه تاخیری کوتاه از قیمت دلار و نوسانات آن متاثر می‌شود. در شرایطی که به گفته دست‌اندرکاران بازار مسکن، رکود کمر این بازار را خم کرده، قیمت‌های کاذب صعودی می‌تواند فرودستان مستاجر را بیش از پیش متضرر کند. قیمت خانه‌ها صوری و بدون اینکه تقاضایی در بازار باشد، افزایش می‌یابد و صاحبخانه‌ها اجاره‌خانه‌ها را به دنبال آن و براساس این ارزش‌گذاری صوری گران می‌کنند و مستاجران متعلق به طبقات فرودست نیز چاره‌ای جز تمکین و پرداخت ندارند.
با گران شدن کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه تولید که اغلب وارداتی هستند و قیمت‌شان به قیمت ارزهای خارجی گره خورده، احتمالا باز شاهد گران‌تر شدن کالاهای مورد نیاز زندگی از قبیل لوازم خانگی، خودرو و سایر اقلام خواهیم بود
«سهیل» یک کارشناس املاک در غرب تهران با بیان اینکه بسیاری از بنگاه‌های املاک در ماه‌های اخیر بیکار بوده‌اند و ممکن است ماهی بگذرد بدون اینکه یک قرارداد فروش بسته شود، می‌گوید: فقط مستاجران هستند که باید بار این بازار رکودی اما متورم و گران شونده را بر دوش بکشند. مستاجران چاره‌ای ندارند و هرچه صاحبخانه‌ها بخواهند می‌پردازند. از هزینه‌های اصلی زندگی می‌زنند و اجاره‌خانه می‌دهند. هر بار که دلار گران می‌شود باز یک موج جدید گرانی کرایه خانه از راه می‌رسد. دلار و قیمت آن، در تمام بازارها حرف اول و آخر را می‌زند.
بار نابسامانی‌ها بر دوش کارگران
«فرامرز توفیقی» رئیس کمیته دستمزد کانون عالی شوراهای اسلامی کار کشور در این رابطه می‌گوید: همواره بار نابه‌سامانی و به‌هم‌ریختگی اقتصادی بر دوش کارگران، مزدبگیران و فرودستان است. نشانه‌های این نابه‌سامانی و تشتت از اول سال هویدا بود. چند ماه ابتدای سال، کلی بحث و چالش بود تا افزایش دستمزد کارگران شاغل و بازنشسته مصوب شد.
بعد از کش و قوس‌های فراوان و استعفا و تعویض وزیر کار، بعد از چندین ماه وزیر جدید منتصب شد و در نهایت بعد چند ماه انتظار، 100هزار تومان افزایش حق مسکن را مصوب کردند اما هنوز افزایش معوقات بازنشستگان سایر سطوح تعیین تکلیف نشده است. در این میان، دولت و مجلس قیاس مع‌الفارق کردند و حقوق کارمندان و زیرمجموعه‌های خود را افزایش دادند و در این بین، سر کارگران دوجانبه بی‌کلاه ماند. در نظر داشته باشیم بیکاری خیل عظیم جوانانی که از فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی شغل خود را از دست دادند، مزید بر علت شد و بحران معیشت خانواده‌ها به سمت بدتر شدن رفت.
توفیقی: در نظر داشته باشیم بیکاری خیل عظیم جوانانی که از فیلتر شدن شبکه‌های اجتماعی شغل خود را از دست دادند، مزید بر علت شد و بحران معیشت خانواده‌ها به سمت بدتر شدن رفت
به گفته وی، مساله دیگر فرار سرمایه‌ها و گردش سرگردان پول است: «فرار سرمایه‌ها از بورس، نتیجه پول‌پاشی‌ها و سیاست‌های اقتصادی غلط است که منجر شده سرمایه‌ها از بازار بورس فرار کنند و شاخص‌های آن منفی شود. با بخشنامه حمایت ده‌بندی نیز هیچ اتفاق خاصی نیفتاده و فقط چند روز شاهد قرمز نشدن شاخص‌ها بودیم تا اثرات حمایتی تمام شود».
به جز افزایش قیمت دلار، این سرمایه‌های خارج شده از بازار سرمایه، به گفته توفیقی موجب افزایش پول داغ یا نقدینگی خطرساز می‌شود. در شش ماهه اول سال حجم نقدینگی ۳۹درصد افزایش یافت و این یعنی سونامی گردش پول داغ، تورم سنگینی به خانواده‌ها تحمیل می‌کند.
رشد نقدینگی در شش ماهه اول امسال و جهش ماهانه ۴.۲درصدی، خود عامل ایجاد تورم هستند. فرار سرمایه‌ها و پول سرگردان در گردش، نرخ کالاها و خدمات را افزایش می‌دهد بدون اینکه هیچ بازدارنده‌ای برای این موج شتابان تعبیه شده باشد.
توفیقی با اشاره به رکوردشکنی «جهش نقدینگی» اضافه می‌کند: در نتیجه همین اینها، دیدیم که در عرض سه چهار روز، دلار چند هزار تومان گران شد. اینها آسیب مستقیم به جامعه مزدبگیر وارد می‌کند و مع‌الاسف هیچ‌کدام از سیاست‌گذاران به فکر بحران‌های جامعه مزدبگیر به خصوص طبقه کارگر شاغل و بازنشسته نیستند. این دست سیاست‌ها اساس و بنیان خانواده‌های کارگری را تهدید می‌کند. باید بپذیریم یک جامعه دوقطبی که طبقات متوسط آن از میان رفته و به یک درصدی‌ها و ۹۹درصدی‌ها قابل تقسیم است، جامعه‌ای بیمار است.
باید مقابل رشد هیولای نقدینگی ایستاد
این کارشناس مسائل اقتصادی تاکید می‌کند: دولت باید فکری بکند و جلوی هیولای نقدینگی را بگیرد تا بیش از این پیشروی نکند و در ضمن عقب‌ماندگی مزد را جبران کند. هیچ راه دیگری وجود ندارد. بحران معیشت هشدارهای قرمز را پشت سر گذاشته است و ما به سمت پاشیده شدن بنیان خانواده‌های مزدبگیر رفته‌ایم.
بی‌تردید امروز و در میانه هشتمین ماه سال، دوباره شاهد بالا رفتن قیمت‌ها خواهیم بود. در ارتباط با مسکن که نمی‌توان چندان صحبت کرد. کارگران هیچ ایده‌ای در این حوزه ندارند چون نرخ‌های نجومی کاملاً خارج از دایره توانمندی آنها قرار گرفته است و کمتر کارگری می‌تواند با قیمت متری ۳۰ یا ۴۰هزار تومان، صاحبخانه شود. اگر قیمت یک خانه ۵۰ متری، در حالت خوش‌بینانه یک میلیارد و ۵۰۰میلیون تومان باشد؛ یک کارگر آن هم نه کارگر حداقل‌بگیر، بلکه کارگری که ماهی 10 یا 12 میلیون تومان حقوق می‌گیرد و کل درآمد سالانه‌اش فقط ۱۲۰ میلیون تومان است، چند سال باید کار کند، چیزی نخورد، چیزی نپوشد و ریالی خرج نکند تا شاید، اگر قیمت‌ها بالا نرود، بتواند یک آپارتمان ۵۰ متری بخرد؟ خوب می‌دانیم که این فرض محال هیچ زمان به واقعیت نخواهد پیوست.
دیدگاه تان را بنویسید