در ما‌ه‌های اخیر همزمان با بالا گرفتن بحث حجاب در کشور، نوع پوشش زنان نیز موردتوجه قرار گرفت و این شخصی‌ترین مسأله ممکن برای هر انسان زمینه‌ساز بحث و جدل‌های بسیار شد. دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس البته این مقوله را فرهنگی می‌داند و معتقد است فرهنگ و سبک مناسب پوشش در تاریخ و فرهنگ و تمدن سرزمین ما از دیرباز وجود داشته است و باید همچنان این رویه برخاسته از فرهنگ غنی ایرانی-اسلامی را حفظ کنیم.

سید مجید امامی در نشست با فعالان حوزه مد و لباس استان قزوین ادامه می‌دهد که هر جامعه و فرهنگی موجودیت خاص خود را دارد و اصل بر این است که لباس‌ها در عین زیبایی، هویت ایرانی و اسلامی بودن را داشته و عفیفانه باشند و اقشار مختلف امکان و توان تهیه آنها را داشته باشند.

او تصریح می‌کند که در کنار بحث ساماندهی نظام طراحی لباس، کارهایی هم در بخش تولید در دست اقدام است که نظام تولید هم ساماندهی شود و تولیدی‌ها را به سمت تولید لباس‌های ایرانی و اسلامی سوق دهیم.

امامی اضافه می‌کند: در این طرح تمام تولیدکنندگان لباس به ویژه البسه زنانه باید اقدام به تولید طرح‌های عفیفانه کنند.

دبیر کارگروه ساماندهی مد و لباس عفیفانه بودن، زیبایی، هویت اسلامی و ایرانی و قیمت مناسب را چهار اصلی می‌داند که اگر یکی از آنها فدای دیگری شود، وضعیت پوشاک در کشور به سامان نخواهد رسید.

امامی در جمع دیگری نیز گفته است: «لباس‌هایی که شناسه شیما و کالا نداشته باشند با اعمال قانون نهاد‌های نظارتی مواجه خواهند شد و با ایجاد بانک اطلاعاتی جامع از همه لباس‌های تولیدی و وارداتی بر تولید پوشاک داخلی نظارت و از ورود لباس‌های وارداتی مغایر با ارزش‌های دینی و ملی جلوگیری می‌شود.»

دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور همچنین از ابلاغ دستورالعمل پوشاک بانوان از طراحی گرفته تا تولید، توزیع و ویترین‌چینی خبر داده و افزوده است: اکنون یک قانون مشخص و واحد وجود دارد که طبق آن مانتو‌هایی که قد آن‌ها تا بالای زانو باشد ممنوع است و جلو مانتو‌ها باید روی هم بیاید و دکمه داشته باشد.

 

مانتو جلوباز بدوزیم، پلمب می‌شویم

گرچه می‌توان بر اشاره امامی مبنی بر «فرهنگی بودن مقوله پوشش افراد یک جامعه، صحه گذاشت؛ اما نکته‌ای که از نظر او مغفول مانده این است که فرهنگ و پوشش بخش عظیمی از شهروندان با فرهنگ و پوشش رسمی و مطلوب نظام همخوانی ندارد و تفاوت دیدگاه و سلایق در همین نقطه است که بحث حجاب و پوشش را به چالش می‌کشد و منشأ بحث و جدل‌های ماه‌های اخیر نیز همین ناهمخوانی است. بحث دیگر این است که با دستورالعمل و تعیین چارچوب نمی‌توان پوشش موردنظر را به جامعه القا کرد.

در همین راستا و در پی افزایش الزام‌های مربوط به پوشش مردم، برخی تولید‌کنندگان و عرضه‌کنندگان دیگر توانایی عرضه آنچه مورد سلیقه مردم است را ندارند و همین مسئله آنها را تقریبا به مرز ورشکستگی رسانده است. یکی از فعالان حوزه پوشاک که اتفاقا زنان سرپرست خانوار را در تولیدی خود به کار گرفته است، به رویداد۲۴ می‌گوید: مدتی پیش از طرف وزارت صمت و اتحادیه تولیدکنندگان و توزیع‌کنندگان پوشاک برای بازدید به مجتمع ما آمدند. ما بسته به تقاضا در بازار و سفارش‌هایی که داشتیم مانتو‌های بدون دکمه هم تولید کرده بودیم که به ما گفتند این مانتو‌ها باید دکمه زده بشود وگرنه قابل فروش نیست.

 

گفتند از رنگ مجاز برای مانتو استفاده شود!

او ادامه می‌دهد: به ما گفتند که از این به بعد حق تولید مانتو‌های جلوباز و کوتاه را ندارید و حتی روی رنگ هم تاکید داشتند که باید از رنگ‌های مجاز استفاده کنید که تند نیست! وگرنه پلمپ می‌شوید و به‌ویژه روی عدم تولید مانتو‌های جلوباز تاکید زیادی داشتند. هیچ دستور و آیین‌نامه‌ای هم وجود ندارد که بدانیم کدام رنگ‌ها غیر مجاز هستند.

این فرد می‌گوید: از نماینده وزارت صمت پرسیدم که پس ما باید چه چیزی تولید کنیم که مشتری را جلب کند. ما تولیدی هستیم و طبق سفارش و سلیقه مردم لباس تولید می‌کنیم، ولی به ما گفته شد که اگر تولیدات شما با شئون اسلامی همخوانی نداشته باشد، پلمپ می‌شوید. من گفتم اگر من آنچه را شما می‌گویید تولید کردم، اما مشتری نخرید و ما ورشکست شدیم شما پاسخگوی کارکنان و خیاط‌های من هستید؟ اگر نتوانستم به این افراد کار و دستمزد بدهم و این تعداد بیکار شوند چه پاسخی دارید، اما گفتند این قانون کشوری بوده و باید رعایت کنید، بازار سفارش خود را تغییر می‌دهد و شما تولید می‌کنید مشتری هم در نهایت نظر و سلیقه خود را تغییر می‌دهد.

وی اضافه می‌کند: نمی‌دانم آینده این قانون چیست و چه اتفاقی برای این عرصه می‌افتد، زیرا ما نمی‌توانیم سلیقه مردم را به یک شکل درآوریم مثلا در استان‌های جنوبی مردم لباس‌های محلی می‌پوشند که معمولا ماکسی و بلند است، اما امروز همان مردم ایده سنتی و جدید را ترکیب کرده و همان لباس‌ها با همان تزئینات و پارچه‌های محلی، اما کوتاه شده‌اند و خانم‌ها همراه با شلوار جین یا شلوار‌های خاص محلی می‌پوشند. حتی سلیقه مردم محلی تغییر کرده و من تولیدکننده باید بر اساس نظر و سلیقه مخاطب لباس تولید کنم.

این تولیدکننده لباس می‌گوید: جامعه با چنین لباسی مشکل ندارد و اگر نهاد‌های مربوطه می‌خواهند برای من محدودیت در نوع تولید ایجاد کنند ابتدا باید سلیقه جامعه را تغییر دهند، اما واقعیت این است که نمی‌توانیم همه مردم را یک دست کنیم.

به گفته او جامعه سلیقه متفاوتی در لباس دارد و تولیدکنندگان چاره‌ای ندارند جز آنکه نظر و سلیقه مخاطب را مورد توجه قرار دهد تولید‌کنندگان هم سفارش‌های خود را از همشهری‌ها و هموطنان خود می‌گیرند نه از خارج از کشور. مادامی که سلیقه مردم تغییر نکرده چرا باید فشار روی تولیدکنندگان بیاورند و اقتصاد ما را به خطر بیندازند.

این فعال حوزه پوشاک می‌گوید: وقتی مردم مشاهده کنند که لباس مورد سلیقه آن‌ها در بازار و مغازه نیست به راحتی از مزون‌های خصوصی استفاده می‌کنند یا اینکه خودشان لباس می‌دوزند در حال حاضر هم بسیاری از خانم‌های محجبه و غیرمحجبه مشتری مزون‌ها هستند، زیرا احساس می‌کنند مدل‌های مدنظرشان در فروشگاه‌ها نیست. حتی دربسیاری موارد افراد لباس را می‌خرند، اما آن را کوتاه می‌کنند یا دکمه آن را برمی‌دارند یا دکمه می‌گذارند این مسائل باید مورد توجه قرار بگیرد که نمی‌توان مردم را وادار به پیروی از سلیقه و مدل خاصی کرد.

وی می‌افزاید: ما پیش‌بینی می‌کنیم که اگر لباس‌هایی تولید کنیم که مطابق سلیقه و نظر مردم نیست مانند همین مانتو‌های جلو باز بسیاری از مشتری‌های‌مان را از دست می‌دهیم و به همان میزان تعداد تولید‌های ما کاهش یافته و خیاط‌های‌مان کار کمتری گیرشان می‌آید. لازم است ببینند مردم کد شیما را قبول دارند و مورد پسندشان هست یا نه بعد به ما فشار بیاورند.

این فعال حوزه صنفی می‌گوید: اگر طی ۴۰ سال اخیر پوشش زنان ایرانی را بررسی کنید خواهید دید که مدل‌های مختلفی را پوشیده‌اند، اما نکته آن است که هر مدلی که به بازار آمده بر اساس سلیقه‌ دوره‌ای جامعه بوده و تقاضا و عرضه بر اساس همان سلیقه و فرهنگ شکل گرفته است. به عنوان یک تولیدکننده وقتی مشاهده می‌کنم ۷۰ درصد زنان در کشورم مانتو جلوباز می‌پوشند من هم چاره‌ای ندارم جز اینکه براساس این مدل لباس تولید کنم.

 

ما به دنبال تحمیلِ نوعِ خاصی از مدِ لباس و پوشش نیستیم

گلایه این تولیدکننده از ضوابطی که برای او تعیین کرده‌اند، درحالی است که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی پیش از این با بیان اینکه «ما تمام تفاوت‌ها را به رسمیت می‌شناسیم»، اعلام کرده بود: «در مد و لباس به تمام تنوع‌های اجتماعی احترام می‌گذاریم و به دنبال تحمیل نوعِ خاصی از مدِ لباس و پوشش نیستیم.»

البته محمدمهدی اسماعیلی که در مراسم اختتامیه جشنواره بین‌المللیِ مد و لباس فجر سخن می‌گفت، در ادامه برای این تنوع خط و مرز تعیین کرد و با ابراز نگرانی از نحوه عرضه پوشاک در کشور افزود: ما می‌دانیم که برخی از فروشگاه‌های ما از پوشاکِ مناسب خالی هستند و بعضاً بانوان عفیف ما اظهار نگرانی می‌کنند که لباسِ مناسب پیدا نمی‌شود، این اشکال حتماً به سیاست‌گذاری ما بازمی‌گردد.

وزیر ارشاد ادامه داد: نگاه ما به موضوع مد و لباس و موضوعات مرتبط با آن، به‌عنوان یکی از سرفصل‌های مهم کاری در حوزه فرهنگ‌عمومی است و از همین رو، کارگروه مد و لباس در دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی مستقر کردیم و فلسفه اسقرار این کارگروه در شورای فرهنگ عمومی به‌واسطه جایگاه اجتماعی، فرهنگی و هنریِ این عرصه است.

در پایان تنها می‌توان به این نتیجه رسید که در صنعت پوشاک نیز همچون دیگر صنایع نمی‌توان با دستورالعمل و بخشنامه و دستور، ره به جایی برد و نتیجه همان می‌شود که در سطح شهر مشاهده می‌کنیم!