یادآوری شبه‌تهدیدآمیز محدودیت‌ها

سعیده علیپور

دیروز وزیر علوم در حاشیه نهمین جشنواره آموزشی دانشگاه تهران، در سخنانی شبه تهدیدآمیز خطاب به دانشجویان گفت که «حضور در دانشگاه، کلاس و محضر اساتید حرمت دارد و دانشجویان باید آن را حفظ کنند». صد البته که وزیر، بدون مقدمه این سخنان ناصحانه را بر زبان نراند؛ صحبت‌های او پاسخ به سوال خبرنگارانی بود که در خصوص برخوردهای قهری اخیر در برخی دانشگاه‌های تهران توضیح خواسته بودند. برخوردهایی که عمده دلیل آنها پوشش و اختلاط دانشجویان پسر و دختر و البته علقه‌های سیاسی گزارش شده بود.

محمدعلی زلفی‌گل، تلویحا به عدم نظارت در دوران دوساله کرونا بر سر و وضع و ظاهر دانشجویان هم اشاره کرد و یادآور شد: «اینکه ما بخواهیم از قوه قهریه در حوزه پوشش دانشجویان استفاده کنیم در شأن آن‌ها نیست. اگرچه در تبیین و اطلاع‌رسانی آیین‌نامه‌های جدید اعم از آموزشی، فرهنگی و پوششی باید آموزش‌هایی صورت بگیرد. با توجه به اینکه دانشجویان دو سال هم در دانشگاه‌ها حضور نداشتند باید در جریان آن قرار بگیرند».

اما نگاه به یک ماهی که از بازگشایی دانشگاه‌ها می‌گذرد، نشان می‌دهد مسئولان دانشگاه برای «در جریان قرار دادن» دوباره دانشجویان پس از 2سال چندان هم ابزار قهریه را دونِ شأن دانشجویان نمی‌دانند.

درگیری در دانشگاه تهران

دست به نقدترین نمونه برخورد قهرآمیز با دانشجویان روز شنبه، ۱۷ اردیبهشت به وقوع پیوست و شماری از دانشجویان دانشگاه تهران که قصد استفاده از فضای ورزشی دانشکده را داشتند از سوی حراست این دانشگاه مورد ضرب و شتم قرار گرفتند.

بنا براعلام «شورای صنفی دانشجویان دانشگاه تهران» جمعی از دانشجویان دختر و پسر دانشکده علوم اجتماعی روز شنبه برای دریافت کلید چمن زمین بازی به مسئولان مختلف دانشکده از جمله رئیس آن مراجعه کرده، اما با پاسخ منفی آن‌ها مواجه شده بودند.

بر‌اساس برخی گزارش‌ها، پوشش دانشجویان دختر و لزوم تفکیک جنسیتی از جمله مواردی بوده است که مسئولان درباره دلایل امتناع از دادن کلید به دانشجویان مطرح کرده‌ بودند.

در پی واکنش منفی مسئولان، این دانشجویان از در پشتی وارد زمین شدند که در پی آن نیروهای حراست اقدام به ضرب و شتم آن‌ها کردند.براساس گزارش‌ها در پی این درگیری تعدادی از دانشجویان آسیب دیدند‌ و حتی برای رسیدگی به حال برخی از آن‌ها اورژانس در محل حاضر شد.

درگیری در دانشگاه علم و صنعت

اما استفاده از قوه قهریه تنها به این مورد ختم نمی‌شود. در روز 30 فروردین، اعضای انجمن اسلامی آرمان دانشجویان دانشگاه علم وصنعت در حال توزیع نسخه‌هایی از بیانیه‌ پیشین این انجمن در سطح دانشگاه بودند که با برخوردهای خشونت‌بار کادر حفاظت فیزیکی مواجهه شدند. در پی این برخوردها چند تن از ماموران یکی از دانشجویان حامل نسخه‌هایی از بیانیه را مورد ضرب و شتم قرار دادند و وسایل شخصی‌اش را گشتند و او را به کلانتری بردند. ضرب و شتم او به نحوی بود که آثار جرح و کبودی بر بدن وی باقی و تصاویری از آن در فضای مجازی منتشر شد.

این اقدام منجر به تجمع گسترده دانشجویان این دانشگاه در روزهای بعد و سر دادن شعارهایی در اعتراض به تشدید سخت‌گیری‌ها و برخورد خشونت‌آمیز نیروهای حراست با دانشجویان شد.

از طرفی دیگر، دانشجویان دانشگاه علم و صنعت در بیانیه علیه این برخوردها مدعی بروز فشارهایی همچون گسترش حوزه دخالت در پوشش دانشجویان حتی خارج از دانشگاه بودند و از آن به عنوان ایجاد رعب و وحشت و تهدید دانشجویان نام بردند.

در حالی که تصاویر این برخورد و فیلم اعتراض دانشجویان در شبکه‌های مجازی و سایت‌ها منتشر شده بود، علیرضا معینی معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه علم و صنعت در پاسخ به ایسنا اینگونه توضیح داد: «همه می‌دانیم که دانشگاه، محل حساسی است و اگر افراد می‌خواهند وارد دانشگاه شوند، باید هویت آنها شناسایی شود. حتی اگر فرد دانشجو باشد، باید کارت خود را برای ورود به دانشگاه به حراست نشان دهد تا مسائل ایمنی و سلامتی دانشجویان حفظ شود. ولی رسانه‌های معاند در کانال‌های خود اعلام می‌کردند که لزومی برای نشان دادن کارت دانشجویی برای ورود به دانشگاه نیست و تلاششان را می‌کردند تا دانشجویان را به سمت تمرد از قانون راهنمایی کنند. هدف این رسانه‌ها این بود که به دانشجویان القا کنند تمام کارهای خود را از مسیر غیرقانونی انجام دهند».

 معینی همچنین در خصوص اعتراضات صورت گرفته در دانشگاه به برخورد حراست هم اینطور گفت: «اصل قضیه بی‌نظمی‌های دانشگاه این بود که برخی دانشجویان قصد داشتند خلاف قانون عمل کنند و این عده دوست دارند، هیچکس به آنها چیزی نگوید، هر جور که دوست دارند عمل کنند، هرکسی که خواست وارد دانشگاه شود و هویت هیچ‌کس هم بررسی نشود، که طبیعتا این امر، عامل ایجاد هرج و مرج است. برخی، از بیرون خط می‌گیرند. به عنوان مثال، دانشجوی خانمی که رنگ موهای خود را فیروزه‌ای یا آبی می‌کند و موهای خود را از مقنعه بیرون می‌گذارد و از نشان دادن کارت دانشجویی خود امتناع می‌کند و قصد دارد به زور وارد دانشگاه شود، مشخص است در حال اجرا کردن نقشه‌هایی از پیش تعیین شده است وگرنه اصلا بحث آزادی نیست و تمام دانشجویان ما خوب هستند و دانشجو وارد این وادی‌ها نمی‌شود، مگر اینکه از بیرون هدایت شود!».

نگاه به یک ماهی که از بازگشایی دانشگاه‌ها می‌گذرد، نشان می‌دهد مسئولان دانشگاه برای «یادآوری» بحث پوشش و ضوابط دانشگاه به دانشجویان پس از  دو سال؛ چندان هم ابزار قهریه را دونِ شأن دانشجویان نمی‌دانند

او در حالی که همه موارد اینچنینی را به رسانه‌های معاند نسبت داد و وجود «حراست موتوری» در دانشگاه علم و صنعت را شایعه خواند، گفت: «بیش از دو دهه است که گشت‌زنی در محوطه دانشگاه با موتور انجام می‌شود. این همکاران با موتور در محوطه دانشگاه گشت می‌زنند تا در صورت مسئله یا مورد و مشکل خاصی در محوطه دانشگاه، فورا مطلع شوند و اقدامات لازم برای رفع مشکل انجام شود وگرنه اینگونه نیست که این همکاران بالای سر هر دانشجو حاضر شوند و به او کار داشته باشند. اما به عنوان مثال، در یک سری موارد، مثلا اینکه عده‌ای از دانشجویان در ماه رمضان به صورت گروهی تجمع کرده و در حال سیگار کشیدن باشند، فقط از سوی این همکاران موتور سوار تذکر می‌گیرند».

پای عوامل ضد انقلاب و سوسیالیست در میان است

 روزنامه جوان هم دیروز همسو با اقدامات دولت جدید بر علیه اعتراض دانشجویان دانشگاه علم و صنعت نوشت: «طی روزهای نخستین بازگشایی دانشگاه‌ها برخی عوامل ضد انقلاب با محوریت چپ‌گراهای به اصطلاح سوسیالیست در یکی از دانشگاه‌های تهران اقدام به صدور بیانیه‌ای تحریک‌آمیز برای فراخوان دانشجویان به اعتراض دسته‌جمعی علیه هر گونه محدودیت! نموده که البته در صحنه عمل بروز و ظهوری نداشت اما همین بیانیه مستمسکی شد برای اینکه تشکلی همسو، اقدام به فراخوان و حرکتی برنامه‌ریزی‌شده کند».

این روزنامه در ادامه نوشت: «این انجمن در حرکتی مبتذل و غیرواقعی اقدام به موج‌سواری بر بستر شایعه‌ای می‌کند که براساس آن ادعا شده بود، گشت‌های موتوری ارشاد در درون دانشگاه تشکیل شده است. حال آنکه این ادعا از اساس دروغین بوده و شایعه‌سازان گشت‌های فیزیکی خوابگاه‌های دانشجویی را گشت ارشاد جا زده و سپس در اعتراض به این اقدام با مسئولان حراست هم درگیر می‌شوند تا از این طریق باعث تحریک و ایجاد اعتراضات دانشجویی شوند که خوشبختانه تیرشان به سنگ خورد. اما همین شایعات دروغین بهانه‌ای شد تا بازوی رسانه‌ای ضد انقلاب وارد عمل شود و جریان ضد انقلاب از سران گروهک نفاق تا برخی تندروهای اصلاح‌طلب به میدان بیایند و به استقبال این اتفاق ساختگی بروند».

وضعیت مشابه  در دانشگاه امیرکبیر

با وجود همه این موضع‌گیری‌ها گزارش‌ها از حراست و انتظامات دانشگاه صنعتی امیرکبیر هم خبر از رفتار مشابهی داشت. سخت‌گیری‌های که هر چند بسیاری آن را همیشگی می‌دانند اما بسیاری هم آن را غیرمعمولی و با هدف کنترل بیشتر بر پوشش و حجاب عنوان می‌کنند.

به گزارشی که چندی پیش سایت خبری انصاف‌نیوز منتشر کرد؛ تذکر به لباس و پوشش دانشجویان تنها به درهای ورودی دانشگاه محدود نمی‌شد و ماموران حراست و انتظامات دانشگاه در اقدام بی‌سابقه‌ای با راه انداختن گشت ارشاد موتوری، در صحن دانشگاه و حتی محیط‌های کمتر شلوغ نیز نسبت به این موضوع حساسیت‌های متفاوتی با گذشته به‌خرج دادند.

دیروز وزیر علوم در سخنانی شبه‌تهدیدآمیز خطاب به دانشجویان گفت که «حضور در دانشگاه، کلاس و محضر اساتید حرمت دارد و دانشجویان باید آن را حفظ کنند». صد البته که وزیر، بدون مقدمه این سخنان ناصحانه را بر زبان نراند؛ اشاره او به برخوردهای قهری اخیر در برخی دانشگاه‌ها با دانشجویان بود

زلفی‌گل، وزیر علوم، دهم اردیبهشت هم در واکنش به اعتراض دانشجویان درباره سخت‌گیری‌ها در خصوص پوشش دانشجویان سخنان دیروزش را عنوان کرده و گفته بود که دانشگاه «حرمت» دارد و افرادی که وارد این محیط‌ها می‌شوند، باید از «ضوابط و مقررات آن تبعیت کنند»، با این حال بسیاری معتقدند وزیر به جای حساسیت بیش از حد به این حوزه باید بیشتر نگران جایگاه علمی این مجموعه باشد. این در حالی است که دیروز همزمان با تکرار دغدغه پوشش از سوی وزیر علوم؛ معاون پژوهشی وزیر خبر داد که «ایران به دلیل پرداخت نشدن حق عضویت ۵ میلیون دلاری در معرض اخراج از سازمان‌های بین‌المللی است و ارتباطمان با پایگاه‌های علمی بین‌المللی قطع شده است».  قطع ارتباطی که جایگاه به شدت تضعیف شده علمی دانشگاه‌های کشور را به کمترین حد خود خواهد رساند. در این میان اما به نظر می‌رسد دغدغه اصلی مسئولان این وزارتخانه بیش از جایگاه علمی دانشگاه‌ها نشان دادن حد و مرزهای پوشش و آزادی به جوانان دانشجوست.