قاچاق قوت غالب مردم به افغانستان!

سعیده علیپور

هر چند مسئولان محلی انکار می‌کنند، اما مدتی است که کمبود و گرانی نان در برخی شهرهای سیستان و بلوچستان مردم را با مشکل عدیده‌ای مواجه کرده است. مشکلاتی که بعد از سیل اخیر در این استان شدیدتر هم شد.دیروز عبدالناصر درخشان، نماینده ایرانشهر و سرباز در مجلس، از جیره‌بندی نان در برخی نقاط استان سیستان و بلوچستان خبر داد و گفت: «مردم ایرانشهر اگر پارتی داشته باشند، می‌توانند نان از نانوایی خریداری کنند».به گفته او، قیمت یک عدد نان در این شهرستان به ۱۰ هزار تومان رسیده است و صف‌های طولانی مقابل نانوایی‌ها شکل گرفته‌اند. اما در واکنش به سخنان این نماینده مجلس، علی شعبانی، فرماندار ایرانشهر با رد موضوع کمبود نان در این شهر، به خبرگزاری تسنیم گفت: «اگر کسی تصویر یا فیلمی مستند داشت که این روزها صف‌های نانوایی‌های ایرانشهر شلوغ هستند، بیاورد و به من نشان دهد تا ما به او جایزه بدهیم».فرماندار ایرانشهر با بیان اینکه صف‌های نانوایی در این شهر سه‌ تا چهار نفره‌اند و قیمت نان نیز تغییر نکرده است، گفت: «روز گذشته ما متوجه شدیم یک گروه از افراد می‌خواستند با رفتن در صف‌های نان و تهیه تصاویر برای هدفی خاص، این‌طور وانمود کنند که صف‌های نان شلوغ شده است»!

در این میان برخی از منابع محلی می‌گویند مشکل کمبود نان در استان‌های مرز شرقی کشور، موضوع جدیدی نیست و در دهه اخیر بعضا شاهد آن بوده‌ایم. کمبودی که هر چند نماینده ایرانشهر و سرباز در مجلس آن را به گردن افزایش هزینه‌های حمل و نقل و عدم مدیریت در مجموعه‌های محلی و منطقه‌ای انداخت و گفت: « شرکت‌های حمل و نقل به دلیل افزایش هزینه از آوردن آرد به ایرانشهر امتناع می‌کنند و عدم مدیریت در مجموعه‌های محلی و منطقه‌ای هم مزید بر علت شده است تا مردم با قیمت ۱۰ هزار تومان نان تهیه کنند». اما برخی آن را متوجه قاچاق نان به کشورهای همسایه می‌دانند و مدعیند؛ مقصد بخشی از آرد و نان‌های مردم سیستان و بلوچستان، کشور افغانستان است. کشوری که این روزها با روی کار آمدن طالبان به شدت با کمبود غذا مواجه شده است.

در عین حال در روزهای اخیر خبر کمبود بنزین و صف‌های طولانی در پمپ بنزین‌ها نیز در سایت‌های خبری این استان بار دیگر منتشر شده؛ کالایی که سال‌ها با مجوز و بی‌مجوز به کشورهای همسایه فروخته و یکی از راه‌های در آمدزایی برخی از مردم سیستان و بلوچستان است.

ماجرای قاچاق آرد و نان

هر چند فرماندار ایرانشهر منکر کمبود نان در این شهر است اما در روزهای اخیر و بعد از سیل شدید در استان‌های جنوبی کشور و اسیب‌های فراوانی که به منطقه سیستان و بلوچستان وارد آمد، برخی از اهالی این استان از کمبود نان در برخی از شهرها گلایه و معتقد بودند علاوه بر کمبود سهمیه آرد این استان، نطارت برای کاهش قاچاق آرد و نان هم ضعیف است یا اصلا وجود ندارد. علی شعبانی، فرماندار ایرانشهر هم که حال این کمبود را نمی‌پذیرد، پیش‌تر شلوغی صف‌های نان در ایرانشهر را تایید کرده و از مردم خواسته بود که به‌اندازه نیاز روزانه خود نان تهیه کنند. با این حال برخی این کمبود را متوجه زیاده روی مردم در خریدن و خوردن نان نمی‌دانند. یکی از فعالان فضای مجازی در توئیتر خود نوشت: «مگر می‌شود هیچ نظارتی بر روند کار نانوایی‌های شهر نباشد و هیچ مسئولی نداند چند هزار نانی که روزانه از مرز میلک خارج می‌شود از کجا آمده است، همه می‌دانند و چشمشان را روی این قاچاق بسته‌اند».

کاربر دیگری با انتشار فیلمی از صدها وانت مملو از بار در پشت مرز میلک در استان سیستان و بلوچستان این طور نوشته است: «از نان گرفته تا نفت و بنزین و ماکارونی و دارو و... هرچه که بتوانند جارو ‌می‌کنند و جزو اقلام قاچاق از اینطرف به آن طرف می‌برند. جوری قاچاق می‌کنند که قیمت نان و آرد در منطقه سیستان و بلوچستان به چند برابر قیمت خود رسیده است. سهم مردم از این قطار قاچاق به جز گرانی چیزی نیست».

یکی از منابع محلی به خبرنگار «توسعه ایرانی» می‌گوید: «قاچاق کالا به کشورهای همسایه شرقی مثل پاکستان و افغانستان سالهاست که ممر درآمد بخشی از مردم این منطقه است. وقتی کمبود آن سوی مرز بیشتر شود، گروهای قاچاقچی هم فعال‌تر می‌شوند و هر چه که کمبود هست را با قیمت گزاف به آن سو می‌برند. آن وقت ممکن است که نان مردم را هم به طمع قیمت بیشتر از مرز خارج ‌کنند». به گفته او سود خوبی که از این راه نصیب قاچاقچی و دلالان نان می‌شود می تواند موجب شود تا در کنار قاچاق سوخت که در گذشته شغلی پر درآمد برای برخی به حساب می‌آمد به قاچاق نان هم قوت لایموت مردم این منطقه است تبدیل شود.

یکی از منابع محلی به خبرنگار «توسعه ایرانی» می‌گوید: «قاچاق کالا به کشورهای همسایه شرقی مثل پاکستان و افغانستان سالهاست که ممر درآمد بخشی از مردم این منطقه است. وقتی کمبود آن سوی مرز بیشتر شود، گروهای قاچاقچی هم فعال‌تر می‌شوند و هر چه که کمبود هست را با قیمت گزاف به آن سو می‌برند. آن وقت ممکن است که نان مردم را هم به طمع قیمت بیشتر از مرز خارج ‌کنند»

این در حالی است که به اعتقاد صاحبنظران وقتی اشتغال در منطقه در پایین ترین سطح ممکن است، چنین رفتارهایی آن هم بدون نظارت و توجه کافی دور از انتظار نیست.

دیروز البته مجتبی شجاعی، مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان نیز البته از حل این مشکل خبر داد و به ایرنا گفت: «چند روزی صفوف مقابل خبازی‌های ایرانشهر کمی بیشتر بود که این امر موجب گلایه‌مندی شهروندان شدکه با تلاش فرماندار و اعضای کارگروه شهرستان این مشکل هم‌اینک برطرف شده است». مدیرکل دفتر هماهنگی امور اقتصادی استانداری سیستان و بلوچستان گفت: «علاوه‌بر سهمیه‌های توزیع شده، مقدار قابل توجهی آرد به صورت اضافه پخت به تعدادی از نانوایی‌های واقع در نقاط پر جمعیت شهر که با توجه به نوع دستگاه پخت نان، توان تولید بیشتر را دارند اختصاص داده شد تا در دو شیفت و به میزان بیش‌تر پخت کنند».

وی از مردم خواست در جهت رفاه عمومی و بهره‌وری بهتر از منابع و زمان، نان به مقدار مصرف روزانه تهیه و از خرید انبوه و بیات کردن آن خودداری کنند.

قاچاق نان مسبوق به سابقه است

مروری بر اخبار محلی سیستان و بلوچستان نشان می‌دهد ماجرای کمبود نان در برخی از شهرهای این استان تازگی ندارد و هر از چندی تکرار می‌شود.پایگاه خبر عصر ‌هامون، نیز چندی پیش به نقل از یک شهروند زابلی نوشت: «مشکل گرانی و کمیاب شدن نان در زابل چیزی نیست که مربوط به چند روز اخیر باشد ما سال‌هاست با این معضل جدی دست به گریبان هستیم و هر روز نیز شاهد شدت یافتن آن هستیم. برخی نانوایی‌های شهر زابل و شهرستان‌های همجوار در حوزه سیستان به جای اینکه نان را در اختیار شهروندان منطقه قرار دهند آن را با قیمتی بیشتر به دلالانی که کارشان صادرات نان به افغانستان است می‌فروشند که در این میان مردم عادی یا باید نان مصرفی خود را از آزادپزی‌ها با قیمتی چند برابر تهیه کنند یا مجبور به خرید نان‌های بی‌کیفیت شوند».

برخی می‌گویند؛ هر قرص نان ایرانی در افغانستان بین 15 تا 20 هزار تومان به فروش می‌رسد و سود خوبی از این راه نصیب قاچاقچی و دلالان نان می‌شود. همین موضوع موجب شده تا برخی در کنار قاچاق سوخت به قاچاق نان هم روی آورند

این شهروند سیستانی با تاکید بر اینکه برخی نانوایی‌های منطقه سیستان حتی آرد دولتی را نیز در بازار آزاد به فروش می‌رسانند، بیان کرد: «متاسفانه یا نظارتی بر کار این نانوایی‌ها نیست یا اگر هم نظارتی هست به اندازه کافی نیست چرا که از 12ظهر به بعد دیگر هیچ نانی در شهر پیدا نمی‌شود و عصر نیز بعد از ساعت 6 دیگر نمی‌توانیم از نانوایی‌ها نان تهیه کنیم و باید از نانوایی‌های سنتی و آزادپزها خرید کنیم».

برخی می‌گویند؛ هر قرص نان ایرانی در افغانستان بین 15 تا 20 هزار تومان به فروش می‌رسد و سود خوبی از این راه نصیب قاچاقچی و دلالان نان می‌شود. همین موضوع موجب شده تا برخی در کنار قاچاق سوخت که در گذشته شغلی پر درآمد برای برخی به حساب می‌آمد این روزها به قاچاق نان هم روی آورند.

 صف‌های طولانی برای بنزین

اما ماجرای نان که به نظر می‌رسد با خبری شدن آن از سوی نماینده مجلس مدیریت و تا حدی رفع شد، همه مشکل نیست. کمی آن سوتر صف‌های طولانی و چند کیلومتری مقابل جایگاه‌های سوخت معضلی تکراری برای مردم سیستان و بلوچستان است که هرازگاهی مشکلات زیادی برای ساکنین این دیار ایجاد می‌کند.

مردمی که در گرما و سرما ساعت‌ها به انتظار نشسته تا بخت یارشان باشد و بتوانند سهمیه سوخت مصرفی خودروی شخصی خود را دریافت کنند.

مردم محلی می‌گویند که یکی از عوامل طولانی بودن صفوف موضوع قاچاق سوخت و تفاوت فاحش قیمت مواد سوختی در دو سوی مرز ایران با کشورهای همسایه است و به همین دلیل سوختگیری خودروهایی که با چندین کارت در یک جایگاه حداقل یکساعت وقت سایرین را تلف کرده تا مشک‌های پلاستیکی یا گالن‌هایی که در صندوق عقب خودرو جای داده‌اند را پر کنند بسیار رایج است؛ موضوعی که ماموران نازل هم با آن برخوردی نمی‌کنند و به سادگی با آن روبرو می‌شوند.در حالی که به نظر می‌رسد با حاشیه‌ساز شدن هر مشکلی مسئولان در جهت  رفع آن به صورت موقت اقدام می کنند، اما شهروندان انتظار دارند، نظارت بر اقلام و کالاهای اساسی مورد نیاز مردم در مناطق مرزی با جدیت بیشتری دنبال شود.