آنچه به نگرانی‌ها درخصوص عدم کفایت واکسن‌های داخلی برای دز سوم می‌افزاید؛
تناقض‌گویی درخصوص واردات واکسن
ریحانه جولایی
واردات فایزر و مدرنا به ایران ممنوع است؛ اسپوتنیک و سایر واکسن‌هایی که منعی برای ورودشان به کشور نیست هم به بهانه‌های مختلف دولت آن‌ها را وارد نمی‌کند. می‌ماند آسترازنکا که به تازگی یا در مراکز واکسیناسیون نیست یا باید به دنبالش بگردیم و سینوفارم که ضد و نقیض‌های زیادی در مورد کارایی‌اش شنیده‌ایم. واکسن‌های ایرانی هم جز اندکی از افراد طرفدار زیادی ندارند.
حدود دو هفته پیش گزارش‌هایی در رسانه‌ها و نشریات علمی جهان منتشر شد مبنی بر اینکه با وجود کاهش کارآیی تمام واکسن‌های موجود در برابر سویه امیکرون، ایمنی بخشی برخی واکسن‌ها از جمله سینوفارم در برابر این سویه نسبت به واکسن‌هایی نظیر فایزر، مدرنا و آسترازنکا به شکل محسوسی کمتر است. انتشار این گزارش‌ها نیز نگرانی‌های زیادی را درباره احتمال اثربخشی ناکافی واکسن سینوفارم در برابر امیکرون ایجاد کرده است.همچنین اخیراً انجمن آلرژی ایران نیز با ارسال نامه‌ای به مقامات وزارت بهداشت تأکید کرده‌اند که بهتر است وقتی بیشتر ایرانیان برای دو دز اول واکسن کرونای خود از واکسن سینوفارم استفاده کرده‌اند، برای نوبت سوم واکسیناسیون از واکسن‌های تولیدشده با استفاده از پلتفورم وکتور ویروس از جمله واکسن آسترازنکا یا MRNA از جمله واکسن‌های فایزر و مدرنا استفاده شود و در چنین شرایطی به نظر می‌رسد باید در روند واردات واکسن کرونا به کشورمان تجدید نظر شود.
سه دز از واکسن آسترازنکا نزنید!
مدتی است که واکسن آسترازنکا در کشور کمیاب و در برخی مناطق نایاب شده است. بعد از کم شدن این واکسن و بالا رفتن تقاضا مقامات وزارت بهداشت وعده دادند که واکسن آسترازنکا تهیه می‌شود و کمبود آن تا ابتدای همین هفته برطرف خواهد شد. با اینکه مقامات قول تهیه واکسن آسترازنکا دادند اما هنوز هم مراکز واکسیناسیون بسیاری از مناطق واکسن آسترازنکا ندارند و نمی‌دانند که چه زمانی این نوع از واکسن به دستشان می‌رسد.
گزارش‌هایی در رسانه‌ها و نشریات علمی جهان منتشر شد مبنی بر اینکه با وجود کاهش کارآیی تمام واکسن‌های موجود در برابر سویه امیکرون، ایمنی‌بخشی برخی واکسن‌ها از جمله سینوفارم در برابر این سویه نسبت به واکسن‌هایی نظیر فایزر، مدرنا و آسترازنکا به شکل محسوسی کمتر است
البته در کنار کمیاب شدن واکسن آسترازنکا برخی از پزشکان تأکید کرده‌اند که بهتر است این واکسن به عنوان دز سوم تزریق نشود. نه تنها در کشور ما، بلکه کشورهای دیگر هم موافق با تزریق سه دز واکسن آسترازنکا نیستند. به گفته آن‌ها واکسن‌هایی که بر پایه وکتور آدنوویروس هستند نباید خیلی تکرار شوند. در بسیاری از کشورها زمانی که دو دز آسترازنکا، فایزر یا مدرنا می‌زنند، تکنولوژی را عوض می‌کنند. زمانی که واکسن آدنوویروسی را زیاد تزریق شود، کم‌کم بدن در مقابل این آدنوویروس شروع به نشان دادن برخی عوارض جانبی می‌کند و زیاد وارد شدن آدنوویروس باعث تحریک شدن سیستم ایمنی بدن خواهد شد و این موضوع عوارض زیادی ایجاد می‌کند.
کمبود واکسن‌های خارجی در کشور
این گروه از پزشکان برای دز سوم واکسن‌هایی نظیر سینوفارم را پیشنهاد می‌کنند. اما در این میان ضد و نقض‌هایی هم وجود دارد. واکسن سینوفارم یک واکسن چینی است و عمده مردم ایران برای دز اول و دوم از این واکسن استفاده کرده‌اند. محققان چینی بر این باورند که برای اثربخشی بیشتر بهتر است از واکسن دیگری برای دز سوم استفاده شود. مسئولان و مقامات وزارت بهداشت هم می‌گویند آن دسته از افرادی که واکسن سینوفارم زده‌اند، برای دز سوم همان سینوفارم یا آسترازنکا یا واکسن ایرانی بزنند. اگر بخواهیم به حرف پزشکان استناد کنیم تزریق دز سوم واکسن سینوفارم چندان مؤثر نخواهد بود، واکسن آسترازنکا هم به سختی پیدا می‌شود و اگر دقیق‌تر بخواهیم به این موضوع نگاه کنیم برای عمده مردم فقط یک راه می‌ماند و آن تزریق واکسن‌های داخلی است. با همین فرضیه بسیاری از مردم معتقدند کمبود واکسن‌های محدود خارجی به این دلیل است که واکسن‌های ساخت داخل برای دز سوم استفاده شود. همچنین با توجه به این که اخیراً صحبت‌هایی درباره محدود شدن واردات واکسن کرونا و استفاده از واکسن‌های داخلی برای نوبت سوم واکسیناسیون از سوی مسئولان سازمان غذا و دارو مطرح شده است، چند روز پیش علیرضا ناجی، رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی گفته بود که به هیچ وجه این سیاست جوابگو نیست. در خصوص واردات واکسن تناقض گویی وجود دارد. آیا ما به‌اندازه‌ای که لازم است برای تزریق دز سوم، می‌توانیم واکسن داخلی تولید کنیم؟ آیا اثر بخشی دز سوم واکسن‌های ایرانی را بررسی کرده‌ایم؟ همه این‌ها با کارهای آزمایشگاهی مشخص می‌شود، اما هنوز این آزمایش‌ها انجام نشده است.
بنابراین از نظر برخی متخصصان بهداشتی، شاید بهتر باشد که ما به واردات واکسن‌های مؤثرتر از جمله واکسن‌های MRNA بپردازیم، حتی اگر نیاز باشد که این واکسن‌ها را از کشورهای ثالث وارد کنیم؛ بخصوص که هنوز کارآیی واکسن‌های ایرانی در برابر سویه‌های جدید کرونا مشخص نیست و به نظر می‌رسد که همچنان تولید واکسن ایرانی کرونا در کشورمان به کندی پیش می‌رود و معلوم نیست تولیدکنندگان ایرانی بتوانند به اندازه کافی برای تزریق دز سوم واکسن کرونا استفاده کنند.
نتایج علمی برای مسئولان وزارت بهداشت در حد فرضیه است
در این میان اما با وجود این که از مجموع این صحبت‌های متخصصان بهداشتی این طور بر می‌آید که حتی اگر نیاز به واردات واکسن‌هایی جدیدتر باشد، بهتر است ما برای دز سوم واکسیناسیون از واکسن‌هایی استفاده کنیم که کارآیی بیشتری در برابر سویه‌های جدید کرونا داشته باشند، محمد مهدی گویا، رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت تأکید کرد که صحبت‌های این متخصصان در حد فرضیه است و نمی‌توان چندان به آن‌ها اطمینان کرد.
رئیس مرکز تحقیقات ویروس شناسی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی: در خصوص واردات واکسن تناقض‌گویی وجود دارد. آیا ما به‌اندازه‌ای که لازم است برای تزریق دز سوم، می‌توانیم واکسن داخلی تولید کنیم؟ آیا اثربخشی دز سوم واکسن‌های ایرانی را بررسی کرده‌ایم؟ همه این‌ها با کارهای آزمایشگاهی مشخص می‌شود، اما هنوز این آزمایش‌ها انجام نشده است
به گفته او تنها مرجعی در کشور ما که درباره نوع واکسن کرونا برای تزریق عمومی تصمیم می‌گیرد، کمیته ملی واکسن کووید19 کشور است. این کمیته از برجسته‌ترین اساتید کشور تشکیل شده است و صحبت‌هایی که سایر افراد در این زمینه مطرح کرده‌اند، بیشتر در حد فرضیات است.
گویا گفته علاوه بر کمیته ملی واکسن کووید19، کمیته علمی کشوری کرونا نیز برنامه واکسیناسیون کشوری را برای تزریق به عنوان دز سوم به طور دقیق مطالعه و بررسی کرده است و دیدگاه‌های خود را به وزارت بهداشت ارائه کرده و توصیه‌های کمیته ملی واکسن کووید19 و کمیته علمی کشوری کرونا به طور دقیق در حال اجراست.
این پاسخ کوتاه رئیس مرکز مدیریت بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت چندان قانع کننده به نظر نمی‌رسد و بهتر است مسئولان این وزارتخانه یک بار برای همیشه نتایج آزمایش‌های مربوط به اثربخشی واکسن‌های موجود در کشور بخصوص واکسن سینوفارم در برابر سویه‌های جدید کرونا را منتشر کنند. البته متأسفانه هنوز هم در کشور ما، به جز واکسن پاستوکووک، نتایج فاز سوم کارآزمایی بالینی سایر واکسن‌های تولیدشده در ایران به طور کامل منتشر نشده است.
ایران توانایی تولید
حجم بالای واکسن را دارد؟
نکته بعدی این است که بر فرض اگر مردم واکسن داخلی را انتخاب کردند آیا می‌توان این حجم از واکسن را برای تمام کسانی که قصد دارند دز سوم واکسن کرونا را دریافت کنند تهیه کرد؟ جواب این سؤال از نظر برخی از صاحب‌نظران خیر است چراکه شواهد نشان می‌دهد ایران توانایی تولید این حجم از واکسن را ندارد. این در حالی است که چندی پیش بهرام دارایی، رئیس سازمان غذا و دارو گفت: هم‌اکنون تولیدات واکسن‌های ایرانی جوابگوی نیاز کشور است و دیگر کشور در این زمینه واردات ندارد، اما به هیچ عنوان این مسئله به معنی ممنوعیت ورود واکسن‌های خارجی نیست. برخی کشورها واکسن‌هایشان را به ما اهدا می‌کنند. در سبد کوواکس هم میلیاردها دلار پول از سوی ایران پرداخت شده، اما در زمان لزوم، واکسن کمتری را دریافت کرده‌ایم و واردات این واکسن‌ها هم ادامه خواهد داشت. این مسئول همچنین تأکید کرد: در وضعیت کنونی هیچ اضطراری به تأمین واکسن از خارجی‌ها وجود ندارد و ظرفیت تولید واکسن‌های داخلی در کشور مطلوب است.
او درباره آمار تولید واکسن‌های داخلی هم می‌گوید: تاکنون ۱۸۰میلیون دز واکسن تأمین شده است که ۲۵میلیون دز آن تولید داخل است. واکسن سازهای داخلی هم‌اکنون ظرفیت و توان تولید ۱۵میلیون دز واکسن را دارند و درصورت نیاز و سیاست‌گذاری‌های آینده ظرفیت افزایش تولید هم وجود دارد.
گذشته از اینکه بسیاری از مردم ترجیح می‌دهند برای دز سوم واکسنی غیر از واکسن دزهای قبلی را بزنند اما باید دید چند درصد از مردم حاضرند تا واکسن‌های تولید داخل را تزریق کنند. واکسن‌هایی که هیچ کدام از نتایج علمی آن منتشر نشده و معلوم نیست اصلاً می‌توانند در مقابل ویروس کرونا مقاومت کنند یا نه؟دولت وعده واردات می‌دهد، اما در شرایطی که پزشکان هشدار می‌دهند به پیک جدیدی نزدیک شده‌ایم و اهمیت واکسیناسیون بیش از گذشته است بسیاری از مردم به دلیل نبود واکسن مورد اعتماد از تزریق دز سوم خودداری می‌کنند و خطر گسترش سویه جدید وجود دارد.
دیدگاه تان را بنویسید