رشد ۱۰ برابری خطرپذیری دانش‌آموزان

وزارت آموزش و پرورش اعلام کرد که نتایج ارزیابی‌های صورت گرفته از داده‌های «سامانه پایش و آسیب‌های اجتماعی دانش‌آموزان» در شش سال گذشته نشان‌دهنده رشد حدود ۱۰ برابری میزان خطر‌پذیری دانش‌آموزان دارد. بر اساس این اعلام طی سه سال گذشته، «خشونت» رتبه اول را بین خطرپذیری دانش‌آموزان و «خودکشی» نیز همواره یکی از سه خطر اول تهدیدکننده دانش‌آموزان در زمینه رفتارهای پرخطر بوده است.

به گزارش ایسنا، شیوه‌نامه اجرایی مدیریت فوریت‌های روانی-اجتماعی دانش‌آموزان که وزارت آموزش‌و‌پرورش چندی پیش آن را ابلاغ کرده است. راهی است برای کاهش خطرات ناشی رفتارهای پرخطر. در مقدمه این شیوه‌نامه آمده است: مداخله در فوریت‌های روانی‌-اجتماعیِ دانش‌آموزانی که دارای وضعیت روان‌شناختی و هیجانی نامناسب و بحران شده‌اند، بسیار ضروری است. بنابراین تیم مداخله در فوریت‌های روانی-اجتماعی با ورود به موقع و موثر در موقعیت بحرانی و با به‌کارگیری دانش و مهارت‌های کسب شده، ضمن بررسی و تحلیل شرایط، اقدامات مقتضی متناسب با محیط و فرد را به عمل خواهند آورد.

فوریت‌های روانی-اجتماعی چیست؟

فوریت‌های روانی-اجتماعی به معنای خدمات تخصصی به‌موقع و در دسترس است که به صورت شبانه روزی و رایگان در سطوح؛ مداخله در بحران‌های فردی، خانوادگی و اجتماعی خدمات ارائه کند.

فراوانی دانش‌آموزان نیازمند کمک

بر اساس نتایج ارزیابی‌های صورت گرفته مبتنی‌بر داده‌های آزمون غربالگری سلامت روانی-رفتاری و گزارش هسته‌ها و مراکز مشاوره و خدمات روانشناختی کشور، در حوزه سلامت روان با رویکرد مثبت و منفی (مشتمل بر خرده مقیاس‌های خوش‌بینی، امید، نشاط و عزت نفس و افسردگی، اضطراب، خشم و رفتارهای پرخطر)، گروه قابل توجهی از دانش‌آموزان، در معرض خطر و نیازمند انجام اقدامات فوری و تخصصی بوده که در صورت عدم توجه جدی به آنان، افزایش بروز و تشدید اختلالات روان‌شناختی منفی (اضطراب، افسردگی و خشم) و در نتیجه ازدیاد آسیب‌های روانی-‌اجتماعی در حوزه رفتارهای پرخطر مانند خودکشی، فرار، سوء استفاده اخلاقی، بی سرپناهی، بدسرپرستی، سوءمصرف مواد مخدر و ... را شاهد خواهیم بود.

بنابراین عدم توجه به شرایط دانش‌آموزان در این دوران حساس، توسط والدین، مربیان و ... و پاسخگویی به موقع به نیازهای اساسی، آنان را بیش از هر زمان دیگری آماده گرایش به رفتارهای انحرافی می‌کند. پس نیاز به مداخله سریع در فوریت‌ها و بحران‌های روانی-اجتماعی یک ضرورت مهم و اساسی است.

اهداف طرحی برای رصد روانی-اجتماعی

ظرفیت‌سازی برای مداخلات روانی به موقع و موثر در فوریت‌های روانی اجتماعی، رفتارهای پرخطر (خودکشی، فقر، بی سرپناهی، تجاوز اخلاقی، جنسی، فرار، بدسرپرستی)؛ شناسایی به موقع، و توانمندسازی دانش‌آموزان در معرض خطر؛ ورود سریع، کنترل و کاهش عوامل مخاطره آمیز دانش‌آموزان؛ افزایش آمادگی مدارس و مناطق آموزش و پرورش کشور برای واکنش سریع در فوریت‌های روانی اجتماعی؛ کنترل و کاستن از میزان بحران فردی، خانوادگی و اجتماعی؛ ارائه خدمات تخصصی و به موقع به دانش‌آموزان در معرض‌آسیب و آسیب‌دیده؛ فراهم کردن زمینه همکاری‌های درون سازمانی و برون سازمانی در ارائه خدمات تخصصی مرتبط با موضوع و رصد مستمر وضعیت فوریت‌های روانی اجتماعی از جمله اهداف طرح مذکور است.

 دانش‌آموزان مشمول این طرح

دانش‌آموزان مشمول این طرح، دانش‌آموزانی هستند که قصد خودکشی دارند یا اقدام به خودکشی کرده‌اند، دانش‌آموزان آزاردیده جنسی با سوء‌استفاده شده، دانش‌آموزان فراری از منزل یا مدرسه، هر گونه وضعیت زیان بار ناشی از فقر شدید، آوارگی، بی‌خانمانی، دانش‌آموزانی که سرپرستان آنان دچار سهل انگاری، ناتوانی در سرپرستی، بدسرپرستی و غفلت یا ترک سرپرست و بزهکاری هستند.

فرآیند ارائه خدمات

دانش‌آموزان نیازمند مداخله در طرح فوریت‌های روانی اجتماعی معمولا با گزارش(از طرف مشاور، معلم، کارکنان مدرسه، دانش‌آموزان، والدین، سایر اعضای خانواده یا خود اظهاری) به تیم مداخله ، مدیر مدرسه یا خط ۱۵۷۰ گزارش می‌شود.همچنین مشاهدات و موارد ثبتی هم از روش‌های شناسایی این دانش‌آموزان نیازمند به مداخلات است. غربالگری‌های آزمون سلامت روان، پایه، سریع که در سامانه همگام صورت می‌پذیرد هم یکی دیگر از روش‌های شناسایی است. در این گزارش از کسانی که با این موارد برخورد می‌کنند خواسته شده تا با اورژانس ۱۱۵ یا خط ۱۵۷۰ و یا مسئول تیم تخصصی فوریت‌های روانی اجتماعی منطقه تماس بگیرند.