«رزمندگان جبهه مقاومت» هم به فهرست بلندبالای دانشگاه‌ها اضافه شدند
سهم سهمیهایها سنگین‌تر می‌شود
سعیده علیپور
ماجرای اعمال سهمیه کنکور و ورود آسان عده‌ای به برترین رشته‌ها و دانشگاه‌های کشور هر چند موضوع جدیدی نیست و سال‌هاست که پشتِ‌کنکوری‌های مقاطع مختلف، طمع تلخ آن را چشیده‌اند، اما در روزهای اخیر انتشار کارنامه گروهی از پذیرفته‌شدگان رشته پزشکی دانشگاه‌های مختلف کشور با درصدهای به شدت پایین در دروس مختلف و نمرات به اصطلاح ناپلئونی و رتبه‌های کشوری نجومی، نه تنها داغ بسیاری را تازه کرده، که این سوال را هم در ذهن به وجود آورده که اعمال بسیاری از این سهمیه‌ها که در مقاطعی برای حمایت از گروه‌های خاص به کنکور اضافه شد، تا به کی ادامه خواهد داشت؟
هرچند هم اکنون نیز گفته می‌شود که بین 50 تا 70 درصد سهم کرسی‌های تحصیل در دانشگاه‌های معتبر کشور به سهمیه‌های مختلف اختصاص دارد، اما در روزهای اخیر خبری آمد که نشان می‌دهد که سهم این صندلی‌های سفارشی باز هم بیشتر می‌شود و کار برای داوطلبانی که با تکیه بر دانش خود قصد ورود به رشته مورد علاقه‌شان را دارد سخت‌تر.
هیئت وزیران در جلسه ۱۴مهر ماه امسال به پیشنهاد وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، بند دیگری را به آیین‌نامه اجرایی قانون تسهیلات برای ورود رزمندگان و جهادگران داوطلب بسیجی به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی مصوب ۳۰بهمن سال 67 اضافه کرد که بر اساس آن؛ «رزمندگان جبهه مقاومت» مشروط به حداقل 6 ماه حضور داوطلبانه در جبهه با تأیید ستاد کل نیروهای مسلح می‌توانند از تسهیلات ورود به دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی بهره‌مند شوند. این دسته از رزمندگان از جهت سایر احکام قانونی، مشمول قوانین و مقررات حاکم بر رزمندگان هستند.
گفته شده است منظور از «جبهه مقاومت» در واقع حضور در جبهه مبارزات گروه‌های نظامی ایران در مناطقی چون عراق و سوریه و ... است.
ماجرای سهمیه‌ها از کجا آغاز شد؟
نخستین کنکور سراسر در سال 1348 برگزار شد و ابتدایی‌ترین سهمیه هم به آن سال‌ها تعلق داشت. سهمیه‌ای که بسیاری آن را عادلانه‌ترین سهمیه می‌دانند. سهمیه‌ای با عنوان سهمیه بومی. یعنی تنها داوطلبینی که در مناطق محروم زندگی می‌کردند می‌توانستند از آن سهمیه آن هم فقط در برخی رشته‌ها استفاده کنند. اما سهمیه‌بندی‌های امروزی کنکور به تناسب زمان و تغییرات شرایط سیاسی و اجتماعی دگرگون شد. به طوری که علاوه بر سهمیه مناطق 1 و 2 و 3 و 4، در زمان جنگ هم سهمیه‌هایی با عناوین؛ خانواده شهدا و جانبازان در مجلس شورای اسلامی به تصویب رسید و البته در سال‌های بعد چندین سهمیه دیگر هم بر آن افزوده شد. هر چند با گذشت چندین دهه از جنگ ایران و عراق وعده‌هایی در خصوص کاهش و حذف برخی از این سهمیه‌ها داده شد، اما این سهمیه‌ها نه تنها برداشته نشد که بر تعداد و درصد آن هم افزوده شد. به طوری که علاوه بر سهمیه بومی و مناطق محروم و البته «سهمیه ایثارگران و جانبازان»، می‌توان به سهمیه‌هایی چون، سهمیه هیات علمی، سهمیه دولتمردان، سهمیه بهیاران و ... هم اشاره کرد.
رتبه‌های نجومی در کنار نخبگان
اما همه این دست سهمیه‌ها بسیاری را نگران کرده است که دانشگاه‌های کشور، مملو از جمعیت افرادی شوند که نه با پشتوانه دانش، که به پشتوانه سهمیه‌ای که در اختیار دارند، راه صعب کنکور را طی می‌کنند.
در کارنامه یکی از داوطلبان آمده، «زیست ۱۰ درصد، شیمی ۶ درصد، ادبیات منفی 2 درصد و .... و رتبه کشور 81 هزار». نتیجه این کارنامه نامطلوب احتمالا باید تلاش چندین برابری برای کنکور سالیان آینده یا زدن قید دانشگاه باشد، اما فرد مذکور با پشتوانه سهمیه، موفق به قبولی در رشته دندانپزشکی! در دانشگاه دولتی گیلان شده است. شمار تصاویر منتشر شده از این دست کارنامه‌ها که سایت گزینه دو منتشر کرده، کم نیست. رتبه‌ها و نمره‌ها و قبولی‌هایی که آه از نهاد بسیاری در آورده است.
تبعات اعمال سهمیه در ورود به دانشگاه
تخصیص و افزایش میزان سهمیه ورود به دانشگاه‌ها طی روزهای اخیر به یکی از موضوعات چالش‌برانگیز عرصه رقابت ورود به دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی تبدیل شده است. این موضوع البته مسبوق به سابقه است و طی چند اخیر نیز بسیاری از داوطلبان با برگزاری تجمعات اعتراضی در مقابل وزارت علوم و مجلس با تبعیض‌آمیز خواندن قوانین مربوط به سهمیه‌ها، اصلاح این قوانین را خواستار شده‌اند. این داوطلبان اعمال سهمیه در آزمون‌ها را نوعی تبعیض و مغایر عدالت آموزشی در کشور می‌دانند.
با این حال دی سال ۱۳۹۵ نمایندگان مجلس شورای اسلامی با افزایش سهمیه ورود ایثارگران به ۳۰ درصد با شرط اختصاص ۵ درصد سهمیه به همسران و فرزندان رزمندگان با حداقل ۶ ماه حضور داوطلبانه موافقت کردند. این در حالی بود که از نزدیک ۳۰ سال قبل سهمیه رزمندگان ابتدا با سهمیه ۴۰ درصد و بعدها به ۳۰ درصد و طی سال‌های اخیر با کاهش شدید تعداد رزمنده‌های داوطلب کنکور، به ۲۵ درصد رسیده بود. سهمیه‌ای که عملاً در دهه اخیر به دلیل کاهش تعداد داوطلب کنکور جانباز و فرزندان شهدا، عملاً به زیر ۵ درصد از این ظرفیت ۲۵ درصدی رسیده بود و سایر داوطلبان کنکور می‌توانستند، در رقابتی آزاد در آن سهیم باشند.
هرچند هم اکنون نیز بین 50 تا 70 درصد سهم برخی کرسی‌های تحصیل در دانشگاه‌های معتبر به سهمیهایها اختصاص دارد، اما در روزهای اخیر خبری در خصوص افزایش سهم این صندلی‌های سفارشی منتشر شد
در حالی که در قانون پنج سال پیش تصویب‌شده در مجلس که دولت نیز بر شمار آن در روزهای اخیر افزوده، راه برای این رقابت آزاد دوباره تنگ شده است، چراکه بر اساس همین قانون علاوه بر خود رزمندگان و جانبازان، از این پس فرزندان آن‌ها هم می‌توانند از این سهمیه موسوم به ۵ درصدی جدید استفاده کنند.
در همین رابطه محمد جلیلی، معاون آموزشی سابق دانشگاه علوم پزشکی تهران، می‌گوید: «واقعیت این است که وارد کردن سهمیه‌ها بدون توجه به اینکه چه هدفی از این کار دنبال می‌شود به خصوص در گروه علوم پزشکی که افراد با فراغت از تحصیل، بلافاصله مجوز کار پیدا می‌کنند و با سلامت مردم در ارتباط هستند، می‌تواند بسیار خطرناک باشد».
مسعود شفیعی، رئیس سابق دانشگاه فنی و حرفه‌ای نیز در گفت‌وگو با ایسنا، به تبعات اعمال سهمیه در آزمون‌های سراسری و غیره... اشاره کرده و می‌گوید: «اصولا اعمال سهمیه‌ها برای داوطلبان در آزمون‌های مختلف با هدف قدردانی از زحمات افرادی است که برای دفاع از کشور تلاش کرده و جان خود را از دست داده‌اند. بنابراین مقوله قدردانی و تشکر از افرادی که برای کشور زحمت کشیده‌اند، امر بسیار پسندیده‌ای است و اصولا حکومت‌ها نیز این امتیازات را برای افراد در نظر می‌گیرند. اما اعمال سهمیه کنکور برای داوطلبانی از خانواده‌های ایثارگر، شهدا و رزمندگان ممکن است نتایج درستی به دست ندهد، چرا که کسانی که وارد دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی می‌شوند باید از صلاحیت علمی کافی برخوردار باشند تا بتوانند ادامه تحصیل بدهند. در واقع وقتی تعدادی از امتیازها برای عده‌ای از داوطلبان در نظر گرفته می‌شود، ممکن است این افراد از لحاظ سطح علمی در رتبه پایین‌تری قرار بگیرند. طبیعتا سطح علمی کلاس نیز متفاوت خواهد شد و بهره‌برداری و اثربخشی کافی را نخواهد داشت».
در کارنامه یکی از داوطلبان سهمیه‌ای آمده، «زیست ۱۰ درصد، شیمی ۶ درصد، ادبیات منفی 2 درصد و .... و رتبه کشور 81 هزار». نتیجه این کارنامه نامطلوب اما قبولی در رشته دندانپزشکی بود!
رئیس سابق دانشگاه فنی و حرفه‌ای با تاکید بر اینکه باید راهکارهای حمایتی از داوطلبان خانواده‌های ایثارگران در دانشگاه‌ها تغییر یابد، تاکید می‌کند: «افرادی که از طریق سهمیه یا به احتمال زیاد با سطح علمی پایین‌تری وارد دانشگاه می‌شوند در طول دوران تحصیل از لحاظ روحی نیز با مشکلات و آسیب‌هایی مواجه خواهند شد، چرا که نمی‌توانند با افرادی سطح علمی بالا رقابت داشته باشند».
اعمال سهمیه‌های مختلف علاوه بر تجمعات به واکنش‌های فراوان در فضای مجازی هم دامن زده است به طوری که هشتگ «نه به سهمیه» نیز در روزهای اخیر به یکی از هشتگ‌های داغ شبکه‌های اجتماعی به ویژه توییتر تبدیل شده بود و کاربران این فضای مجازی انتقادات خود را نسبت به اعمال این سهمیه که عملا شانس ورود افراد کارآمد را به دانشگاه محدود می‌کند، ابراز کردند.
دریکی از توییت‌ها با هشتگ نه به سهمیه آمده است: «در آزمون تخصص امسال از هر سه نفر یک نفر با سهمیه پذیرش می‌شود چه کسی پاسخگوی خطاهای پزشکی در آینده شغلی افراد خواهد بود؟».
بر اساس قوانین سهمیه های 25 تا 30 درصدی، نمره مورد نیاز سهمیهایها می‌تواند تنها،۷۰ درصد نمره داوطلبان عادی باشد؛ یعنی به همین نسبت سطح سواد این افراد نیز کمتر است. درواقع این موضوع به‌طور مستند و عینی نشان از سطح علمی کمتر این فارغ‌التحصیلان دارد. این در حالی است که با توجه به حساسیت برخی از رشته‌ها، اجرای این قانون سهمیه‌ها در پذیرش دانشجوی عمومی و تخصص پزشکی و مهندسی و ....، علاوه بر حذف نخبگان از چرخه تحصیلات عالی، فاجعه‌ای جبران‌ناپذیر و هولناک برای آینده جامعه ایرانی خواهد داشت.
دیدگاه تان را بنویسید