ضرورت مدیریت جامع آب برای مقابله با خشکسالی در تهران

هفته گذشته فهرستی از ۲۰ مشکل استان تهران بر‌اساس یافته‌های مرکز پژوهش‌های مجلس منتشر شد که دومین مشکل این استان قرارگیری در پهنه‌بندی خشکسالی شدید و بسیار شدید بود. خشکسالی که این بار گذشت زمان آن را نه تنها کمرنگ نمی‌کند که شدیدتر هم می‌کند و به همین دلیل علاوه‌بر مدیریت جامع آب آن هم با همکاری چند دستگاه باید مهاجرت به پایتخت نیز کنترل شود، چرا که این منطقه با این میزان آب، ظرفیت جمعیت بیش از این را ندارد.

در همین باره رییس اداره مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق اداره کل محیط زیست استان تهران به ایسنا گفت: تهران جمعیت عظیمی دارد که معادل یک کشور ۱۲ میلیون نفری است. به همین دلیل اولویت اول در این شهر تامین آب شرب است.

امیرعباس احمدی با اشاره به اینکه وضعیت خشکسالی به‌طور قطع بر شرایط طبیعی مناطق چهارگانه محیط زیستی تهران تاثیرگذار خواهد بود، گفت: خشکسالی‌های دوره‌ای تبعات منفی برای این مناطق داشته است. به طوری که کمبود آب بر حیات وحش، کاهش سطح رویش گیاهی، تغییر در زمان بذردهی و رویش گیاهان اثرات منفی فراوانی دارد.

وی در ادامه گفت: کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین بیشتر در جنوب غرب تهران وجود دارد و در این مناطق مدیریت آب حرف اول را می‌زند؛ چه در زمینه مدیریت آب شرب و چه در زمینه مدیریت روان‌آب و سیستم جمع‌آوری فاضلاب، برگشت استفاده مجدد از این آب‌ و تامین آب بخش کشاورزی.

احمدی با بیان اینکه بیشترین آبی که در تهران مصرف می‌شود در بخش کشاورزی و شرب است، گفت: در شرایط خشکسالی شدید و بسیار شدید استان تهران باید مدیریت خاصی در حوزه آب داشته باشد. ما نباید به‌شدت سال‌های گذشته متکی به منابع آب زیرزمینی برای تامین آب مورد نیاز باشیم.

ضرورت کنترل مهاجرت به پایتخت

وی با اشاره به اینکه چند فاکتور باید دست به دست هم دهد تا برنامه مدیریت جامع آب در شرایط خشکسالی تهران شکل بگیرد،گفت: کنترل مهاجرت به تهران یکی از این فاکتورهاست. جمعیت کنونی تهران چند برابر ظرفیت اکولوژیک آن است. مطالعات مرکز پژوهش‌های مجلس نیز نشان می‌دهد که براساس جمعیت و منابع،‌ ظرفیت برد اکولوژیک تهران حد مشخصی دارد و الان جمعیت از این حد فراتر رفته و برد اکولوژیک در حال کوچکتر شدن است به‌گونه‌ای که به یک پنج تا یک دهم هکتار رسیده و نشان‌دهنده کاهش توان ظرفیت برد اکولوژیک است.

فرونشست و گرد و خاک

رییس اداره مدیریت زیستگاه‌ها و امور مناطق اداره کل محیط زیست استان تهران با اشاره به موضوع فرونشست زمین و گرد و غبار اظهار کرد: در جلساتی که با وزارت نیرو داشتم موضوع پلمب برخی چاه‌های غیرمجاز آب مطرح شد چون برداشت از این آب‌ها به فرونشست زمین کمک می‌کند. از سوی دیگر برخی از حوضه‌های آبی استان در صورت خشک شدن می‌توانند به کانون گرد و غبار تبدیل شوند و خطراتی را برای تهرانی‌ها ایجاد کنند. به عنوان نمونه تالاب بندعلی‌خان یک تالاب فصلی است. هر چه که میزان فاضلاب، بارش باران و برف بیشتر باشد، سطح تالاب وسیع‌تر خواهد شد و می‌تواند پناهگاه حیات وحش و پرندگان مهاجر باشد همچنین نفود آب به زیر این تالاب‌ بیشتر می‌شود و می‌تواند در کنترل سیلاب هم بهتر عمل کند.

لزوم کنترل ساخت و ساز در تهران

وی اضافه کرد: هر چه در سطح حوضه آبریز ساخت و ساز بیشتر انجام شود، به‌طور قطع ورودی و دریافت آب کم می‌شود این درحالیست که با توجه به افزایش جمعیت تهران حوضه‌های آبریز دچار تغییر کاربری شده‌اند و براساس تصویرهای ماهواره‌ای این تغییرات رو به روز گسترده‌تر شده است و تنها در مکان‌هایی که ساخت و ساز به علت شرایط طبیعی دشوار بوده است، این تغییرات رخ نداده است.

احمدی در بخش دیگری از صحبت‌های خود به تغییر کاربری اراضی تهران اشاره و اظهارکرد: بیشتر اراضی اطراف تهران دچار تغییر کاربری و تبدیل به ویلا شده‌اند. در نتیجه خشکسالی این منطقه تشدید شده و زمینه ایجاد مخاطراتی چه در بخش حفاظت از حیات وحش و چه در بخش خیزش گرد و غبار شده است.