ضرورت معکوس کردن یک تلقی وارونه

ریحانه جولایی

از همان زمان که برخی کشورها به نتایج موفقیت‌آمیزی در رابطه با واکسن کرونا دست یافتند، گروه‌های مخالف واکسن نیز در این کشورها به پا خاستند. بااینکه این گروه‌ها جمعیتی اندک را به خود اختصاص می‌دادند، اقدام آن‌ها آن‌قدر تعجب‌برانگیز بود که خبرهایش در تمام دنیا پیچید. هرچند بسیاری از کشورهای جهان توانسته‌اند واکسیناسیون را خوب و قابل‌قبول جلو ببرند اما تعدادی از مردم هنوز هم راضی به تزریق واکسن نشده‌اند و به همین دلیل برخی دولت‌ها برای تشویق و ترغیب آن‌ها به واکسیناسیون؛ جایزه و امتیازهایی در نظر گرفته‌اند. به موازات این کشورها،‌ در ایران هم خبرهای زیادی از مخالفت برخی از مردم با واکسیناسیون شنیده می‌شود.

چرا برخی واکسن نمی‌زنند!

ممکن است برخی از کسانی که درباره تأثیرات واکسن‌ها شک دارند یا نگران‌اند، با شنیدن نظرات بقیه مردم و یا خواندن مطالبی در فضای مجازی و یا رسانه‌های اجتماعی از دریافت واکسن خودداری کنند. اطلاعات غلط یا اخبار جعلی معمولاً توسط افرادی منتشر می‌شوند که احتمالاً خودشان هم از غلط بودن آنچه می‌خوانند و به اشتراک می‌گذارند بی‌خبر هستند. شما هم ممکن است چنین مطالبی را دیده باشید که اعضای خانواده و یا دوستانتان به اشتراک گذاشته‌اند. حتی برخی از نظرات مخالف واکسن را افراد سرشناس و مشهور منتشر کرده‌اند.

شایعات در خصوص واکسن کرونا با اتهامی عجیب به «بیل گیتس» آغاز شد، ادعا این بود: «همه‌گیری ویروس کرونا سرپوشی برای طرح کاشت ریزتراشه‌های قابل ردگیری در بدن انسان‌هاست، طرحی که گفته می‌شود آقای گیتس در پس آن قرار دارد!» تا امروز هیچ مدرکی وجود ندارد که این ادعاها را تایید کند.

چندی بعد یک خبرنگار با انتشار پستی در صفحه توئیتر خود از دنبال‌کنندگانش خواست مواظب واکسن فایزر باشند. او مدعی شده بود که این واکسن دی‌ان‌ی شما را دست‌کاری می‌کند. ترس از این که واکسن بتواند به نحوی در دی‌ان‌ای تغییر ایجاد کند، یکی دیگر از شایعاتی‌ است که به طور گسترده منتشر و دردسرساز شد. دانشمندان زیادی بعد از انتشار این شایعه اعلام کردند که تزریق آر‌ان‌ای هیچ تأثیری روی دی‌ان‌ای سلول انسان نمی‌گذارد. سخنگوی شرکت داروسازی فایزر نیز تأکید کرده بود که واکسن ساخته شده توسط این شرکت در توالی دی‌ان‌ای بدن انسان تغییری ایجاد نمی‌کند. این واکسن فقط دستورالعمل ساخت ایمنی را در اختیار بدن قرار می‌دهد.

اما شایعه دیگری که ایران داغ شده بود و حتی مقامات عالیرتبه کشور به آن پرداختند این بود که صاحبان شرکت‌های تولیدکننده واکسن کرونا معتقدند جمعیت مردم دنیا زیاد است و باید ۲۰ درصد از جمعیت دنیا کاسته شود، این مقامات و مسئولین از اسنادی سخن گفته بودند که بر اساس آن‌ها، این مؤسسات خود ویروس را دست‌کاری و آلوده کرده‌اند؛ گفته بودند در این شرایط چگونه می‌توان به آن‌ها اعتماد کرد؟

حالا که به دلایل شیوع عنان‌گسیخته کرونا در کشور، دیدگاه‌ها به دلایلی تغییر کرد و شایعات رنگ و بوی دیگری به خود گرفت. با این حال گروهی از مردم نمی‌خواهند باور کنند که واکسن‌های خارجی هیچ خطری ندارند و دل به واکسن‌هایی داخلی بسته‌اند که آن‌ها هم چندان موفق نبوده‌ و به تولید انبوه نرسیده‌اند.

مخالفان واکسیناسیون کرونا از شمال تا جنوب کشور

با این اوصاف درصد قابل توجهی از افرادی که واجد شرایط واکسینه شدن هستند هنوز به مراکز اعلام شده مراجعه نکرده‌اند. به گزارش خبرگزاری‌ها 4 میلیون سالمند از تزریق واکسن گریزان‌اند. گفته می‌شود تاکنون گروه سنی بالای ۵۰ سال در سراسر کشور و برخی گروه‌های سنی پایین‌تر در مناطق خاص مثل استان‌های مرزی یا جزایر خلیج‌فارس برای تزریق واکسن فراخوانده شده‌اند که به گفته وزیر بهداشت، حدود ۲۵ درصد از بالای ۵۰ ساله‌ها برای تزریق واکسن اقدام نکرده‌اند.

جمعیت گروه سنی بالای ۵۰ سال در کشور مطابق گفته سخنگوی ستاد ملی مبارزه با کرونا، ۱۵ میلیون‌ و ۷۰۰ هزار نفر است که حدود ۳ میلیون‌ و ۹۲۰ هزار نفر از آن‌ها واکسن نزده‌اند. این عدد بی‌تردید با احتساب گروه‌های سنی پایین‌تر از ۵۰ سال، شامل برخی اقشار و مشاغل و همچنین مردم عادی در برخی مناطق خاص کشور بیشتر هم می‌شود.

رئیس شورای اطلاع‌رسانی قم: واکسن‌هراسی، واکسیناسیون را در استان قم با چالش مواجه کرده است و با وجود ایجاد زیرساخت‌ها و مراکز تجمیعی مناسب، استقبال از تزریق واکسن در استان بسیار پایین است

متأسفانه در چند شهر ایران مردم به مخالفت و اعتراض علیه واکسیناسیون برخاسته‌اند.جدیدترین نمونه از این دست مردم بابل بودند که دوشنبه علیه واکسن کرونا تجمع اعتراضی به راه انداختند.

نگرانی از عدم استقبال قمی‌ها از واکسن کرونا

شهروندان قم نیز در همین مورد مخالف زیادی نشان داده‌اند تا جایی که این موضوع تبدیل به یکی از دل‌نگرانی‌ها برای مسئولین و مردم شده است.

چند روز پیش معاون استاندار و رئیس شورای اطلاع‌رسانی قم با بیان اینکه واکسن‌هراسی، واکسیناسیون در استان را با چالش مواجه کرده است گفت: با وجود ایجاد زیرساخت‌ها و مراکز تجمیعی مناسب، استقبال از تزریق واکسن در قم بسیار پایین بوده است.

بیژن سلیمانپور با اشاره به اینکه هم اکنون تنها ۳۰ درصد از جامعه هدف در استان واکسن زده‌اند، افزود:  تاکنون ۳۹۶ هزار دز واکسن تزریق شده ‌است که از این تعداد، کمتر از ۱۰ درصد هر ۲ دوز را دریافت کرده‌اند که این آمار بسیار پایین است.

به گفته او قم جزو معدود استان‌هایی بود که با تلاش زیاد توانست گروه سنی هدف واکسن را به ۴۰ سال کاهش دهد ولی باوجود رایگان بودن و افزایش مراکز تجمیعی، واکسیناسیون با استقبال پایین مواجه شده است. سلیمانپور، ترس و دلهره، ضعف اعتماد عمومی، واکسن‌هراسی و ایجاد دوقطبی‌هایی مانند طب سنتی و نوین را دلیل این امر دانست و اظهار کرد: تنها ۵۲ درصد از جامعه هدف بالای ۸۰ سال در استان هر ۲ دوز واکسن کرونا را دریافت کرده‌اند و این در حالی است که ۹۰ درصد این گروه هدف در کشور هر ۲ دز واکسن را دریافت کرده‌اند. این مخالفت‌ها در حالی است که تمامی مشاهدات ثابت کرده که واکسیناسیون تأثیر مثبتی در کاهش ابتلا و فوتی‌های کرونا داشته است. برای نمونه در سیستان و بلوچستان بعد از واکسیناسیون سراسری، فوتی‌های کرونا کاهش یافته و روز ششم شهریور فوتی‌های کرونا در این استان به صفر رسید.

باید مخالفان را قانع کرد

بسیاری از مردم معتقدند باید برای افرادی که حاضر نیستند واکسن بزنند کاری انجام داد چراکه باعث می‌شود امنیت و سلامت مردم در معرض خطر قرار گیرد. به عقیده کارشناسان، مخالفان واکسیناسیون در برابر کرونا باید از طریق مراکز مذهبی و مساجد مختلف اقناع شود و این کار در دستور کار وزارت بهداشت قرار گیرد.

این کارشناسان بر این باورند که از طریق مراکز مذهبی و مساجد، فعالان شبکه‌های مجازی، رادیو و تلویزیون و شبکه‌های فیلم خانگی باید این اقناع صورت بگیرد. باید به‌ طور شفاف و دقیق با مردم درباره واکسن‌های موجود در ایران صحبت کرد و شرایط آینده بیماری را برای آن‌ها شرح داد. همچنین اگر کسانی هستند که نسبت به برخی واکسن‌ها مقاومت دارند، دولت باید تنوع سبد واکسن را برای آن‌ها بالا ببرد تا آن‌ها نیز سریع‌تر واکسینه شوند.

معاون استاندار قم،‌ ترس و دلهره، ضعف اعتماد عمومی، واکسن‌هراسی و ایجاد دوقطبی‌هایی مانند طب سنتی و نوین را از دلایل بی‌رغبتی و مقاومت مردم استان در مقابل واکسیناسیون دانست

همچنین اقناع از طریق چهره‌های معتبر علمی، هنری و ورزشی یکی از راه‌های راضی کردن مخالفان یا افراد مانده بر سر دوراهی است. گروه بزرگی از مردم نسبت به مسئولان بی‌اعتماد هستند و حتی صحبت‌های مدیران وزارت بهداشت بر آن‌ها اثری ندارد. بنابراین بهتر است که از چهره‌های شاخص علمی، روحانیت، هنرمندان و ورزشکاران خواست که جامعه مخاطب خود را تشویق به واکسیناسیون کنند یا از طریق ارائه خدمات رایگان در بخش‌های خصوصی و دولتی مانند ارائه رایگان بلیت مترو و اتوبوس یا بخشودگی بخشی از مالیات یا هزینه آب، برق، گاز این انگیزه را در افراد ایجاد کرد که واکسن بزنند.

به واکسن‌ها اعتماد کنیم

واکسن یکی از مؤلفه‌های مهم در قطع زنجیره انتقال ویروس است. در حال حاضر واکسیناسیون بهترین و مؤثرترین ابزار کنترل بیماری در دست بشر است و تا حدودی می‌تواند بار ناشی از اپیدمی را بکاهد.

افزایش بی‌سابقه تعداد مبتلایان به بیماری و رکوردزنی‌های پیاپی و غم‌انگیز در تعداد مرگ‌ومیرها ما را در صدر کشورهای آلوده به ویروس کرونا قرار داده است؛ امری که ناشی از سرعت کم واکسیناسیون و امتناع گروهی از اقشار جامعه از تزریق آن است.

خوب می‌دانیم که زدن واکسن بهتر از نزدن آن است و حالا این دست ما است که با یک تصمیم نادرست جان خود و سایر هم‌وطنان را به خطر نیندازیم، موضوعی که دیگر نمی‌شود به خاطر آن مسئولان را مقصر دانست.

با توجه به تغییر ماهیت ویروس کرونا و مقاومت‌هایی که پیداکرده، برآورد پزشکان این است که حداقل باید ۹۰ درصد افراد جامعه در گروه‌های پرخطر واکسن بزنند تا مرگ‌ومیر و بستری کاهش و ایمنی افزایش یابد. ضمن اینکه تا پایان واکسیناسیون همگانی باید پروتکل‌ها رعایت شود. پس برای رسیدن به زندگی عادی باید با ترس‌ها و باورهای غلط در مورد واکسن کرونا روبه‌رو شد.