سینه‌زنی پای عَلَم مرگ

تصاویر دیروز از اولین شب عزاداری محرم در یکی از هیأت‌های مشهد، در اوج ترکتازی دلتا ویروس و خبرهای فاجعه‌باری که از بیمارستان‌های این شهر به گوش می‌رسد؛ حیرت‌آور بود و خشم بسیاری را برانگیخت.

در این عکس‌ها عزاداران جامه دریده، بدون ماسک و رعایت فاصله اجتماعی؛ تنگاتنگ هم به سینه‌زنی و عزاداری مشغولند.

در تصاویر دیگری از صحن حرم امام رضا (ع)، در یک صحن که به قولی در قاب دوربین است فاصله اجتماعی رعایت شده و عزاداران ماسک بر صورت دارند و خارج از قاب شانه به شانه ایستاده‌اند و خبری از رعایت پروتکل‌ها نیست.

مدت‌ها قبل از شروع محرم خطیبان و مداحان و طیف‌های گوناگون ارزشی با فشار، اصرار بر برگزاری مراسم عزاداری داشتند. سازمان تبلیغات اسلامی هم با آنها همداستان بود و رئیس این سازمان نیز طی اظهاراتی کسانی را که برپایی مراسم عزاداری محرم را در این روزهای کرونازده منع کنند، ابلیس خواند و البته برپایی مراسم را مشروط به رعایت پروتکل‌های بهداشتی از جمله استفاده ۱۰۰ درصدی از ماسک، رعایت فاصله‎‌گذاری اجتماعی با اولویت مکان‎‌های باز و دارای تهویه مناسب هوا دانست. امری تقریبا در بسیاری از هیأت‌ها غیرعملی.

فاجعه‌ای که عزاداری‌ها به بار می‌آورد

بسیاری از روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی، پزشکان، پرستاران،   از یک سو و دغدغه‌مندان از طیف‌های مختلف نسبت به عدم رعایت پروتکل‌ها در مراسم عزاداری و افزایش شیوع کرونا ابراز نگرانی کرده و پیش‌بینی می‌کنند که با توجه به وخامت اوضاع،‌ عزاداری‌های امسال به بروز یک فاجعه انسانی و افزایش تصاعدی شمار فوتی‌ها منتج خواهد شد.

عادی سازی کرونا در مراسم محرم

در مورد کرونا و عادی سازی آن به دلیل قرار گرفتن در ماه محرم حواشی زیادی وجود دارد. چند روز پیش هم کاربران فضای مجازی نسبت به صحبت‌های سید مهدی فقیه امامی، استاد حوزه علمیه اصفهان در صفحات اجتماعی که در مورد عزاداری محرم بود انتقاد کرده‌اند. او گفته بود: احتمال خطر هست و ممکن است که کرونا بگیرید اما افراد می‌دانند و با اختیار خودش می‌آیند تا پرچم امام حسین را سربلند نگه دارند، ولو کرونا بگیرند. چه اشکالی دارد! اگر هم کرونا بگیرند و از دنیا بروند، شهید مدافع حرم می‌شوند.

عزاداری مستحب است، نه واجب

در رابطه با برگزاری مراسم محرم تفاوت نظرهای زیادی وجود دارد. عده‌ای از روحانیون برگزاری مراسم را واجب می‌دانند اما برخی نظری دیگر دارند. علی اشرف فتحی، پژوهشگر تاریخ اسلام و مدرس حوزه درباره‌ی برگزاری مراسم محرم در دوران کرونا می‌گوید: عزاداری مستحب مؤکد است. یعنی بر مستحب بودن آن تأکید شده است. مگر اینکه شرایطی ایجاد شود و مذهب شیعه به خطر بیافتد که در آن صورت برخی از فقها می‌گویند، عزاداری واجب است. او با اشاره به اینکه اگر مراسمی جان انسان‌ها را به خطر بیاندازد، انجام آن لازم نیست، افزود: وقتی شرایطی ایجاد می‌شود که ممکن است سلامتی افراد به خطر بیافتد، از نظر فقهی هم اولویت این است که طبق آن شرایط، محدودیت‌هایی ایجاد شود و علما هم در این چند روز و همین‌طور سال گذشته گفته‌اند که اگر خطری داشته باشد، لزومی ندارد که برگزار شود. او در ادامه گفت: بسیاری از کارهای واجب و اداری که قبلاً حضوری انجام می‌شد، امروز به صورت اینترنتی انجام می‌شود و مشکلی هم وجود ندارد. اما درباره‌ی عزاداری‌ها وقتی اصل آن مستحب است، از نظر فقهی و مذهبی هم مشخص است که باید شرایط فعلی را مراعات کنند. در ماه رمضان و ماه محرم در دوران کرونا، هر بار علما بر مراعات تأکید کرده‌اند. طبقه‌ی پایین‌تر مذهبی، مداح‌ها و خطبای کم‌سواد هستند که اختلال ایجاد می‌کنند، این حرف‌ها سلیقه خود آن‌هاست.