اهدای تبلت با حضور عکاس و خبرنگار!

سعیده علیپور

دخترکی لاغراندام و ریزجسته در سوی راست تصویر جعبه‌ای کوچک را از دست یکی از 17 یا 18مدیری که در سوی چپ تصویر به ردیف ایستاده‌اند می‌گیرد. تصویری که خیلی زود دستمایه تاسف برخی از کاربران در شبکه‌های اجتماعی می‌شود. در این تصویر که بالای این گزارش هم چاپ شده است گویا برخی از مدیران سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف شهرستان بم به صف شده‌اند تا چند تبلت را به دانش‌آموزان نیازمند این شهرستان، اهدا کنند. دانش‌آموزانی که در دوران شیوع کرونا و تعطیلی کلاس‌های حضوری مدرسه تا زمان برگزاری این مراسم در هفته نخست بهمن ماه، یعنی پس از گذشتن نیمی از سال تحصیلی، بدون هر گونه ابزار هوشمند برای حضور در کلاس‌های مجازی، سال تحصیلی خود را سپری کرده‌اند یا شاید بهتر است بگوییم سپری نکرده‌اند. دانش‌آموزانی که با استناد به تبلیغات‌ گسترده در خصوص اهدای 500 دستگاه تبلت آن هم در یک شهرستان کم جمعیت، تعداد آنها کم هم نیست و به نوعی یادآوری می‌کند که میزان فقر و متعاقب آن آمار عدم دسترسی به ابزار هوشمند در این منطقه تا چه میزان بالاست. اما آنچه در این میان جای تعجب دارد این است که برخی مدیران به جای توجه به این وجه ماجرا که دلیلی است از بی‌کفایتی آنها، به نمایش مردمداری و پیش قدم شدن در امور خیر التفات بیشتری نشان می‌دهند. هر چند پول این مردمداری از خزانه عمومی یا از جیب خیرینی باشد که در عکس‌ها و تصاویر دیده نمی‌شوند.

عدم دسترسی 35 درصد دانش‌آموزان به ابزار هوشمند

سال تحصیلی جاری به دلیل شیوع گسترده کرونا در کشور کمی زودتر از هر سال یعنی نیمه دوم شهریور ماه و با تصمیم هیات دولت به صورت حضوری آغاز شد. این در حالی بود که بسیار از مدارس به دلیل جمعیت زیاد دانش‌آموزان و نداشتن بودجه لازم برای رعایت پروتکل‌های بهداشتی اعلام کردند که کلاس‌هایشان به صورت آنلاین آغاز می‌شود. این در حالی بود که خیلی زود با روند رو به تزاید آمار کرونا در کشور، وزارت آموزش و پرورش برگزاری کلاس‌های حضوری در اغلب نقاط کشور را ممنوع کرد و ادامه سال تحصیلی را به فضای مجازی سپرد.

اپلیکیشن شاد هر چند با محدودیت‌های فراوان این بار به صورت گسترده مورد استفاده مدارس قرار گرفت و دانش‌آموزان موظف شدند خیلی زود در این اپلیکیشن ثبت نام کنند. این در حالی بود که گفته می‌شد از جمعیت 14 میلیونی دانش‌آموزان کشور ۱۱ میلیون و ۴۰۸ دانش‌آموز در شبکه شاد احراز هویت شدند و بیش از 3 میلیون و 200 هزار نفر یعنی 20 درصد جمعیت دانش‌آموزی اساسا در این شبکه ثبت نام هم نکردند. جمعیتی که به نظر می‌رسید اغلب‌شان به گوشی هوشمند و اینترنت دسترسی ندارند.

از سوی دیگر اعلام شد که حدود 62 درصد از دانش‌آموزانی که در اپلیکیشن شاد ثبت نام کرده‌اند به صورت مستمر فعال هستند و حدود 40 درصد دیگر با وجود ثبت نام در این اپلیکشن فعالیت مستمری در آن ندارند. گروهی که به نظر می‌رسید یا با گوشی‌های قرضی در این سامانه ثبت‌نام کرده‌اند یا دستگاه‌های بی‌کیفیت هوشمند دارند که هر از گاهی دست آنها را در حنا می‌گذارد یا تعداد دانش‌آموزان در یک خانه تناسبی با احتمالا یک گوشی هوشمند در دسترس ندارد. بررسی همین آمار نشان می‌دهد که چیزی بین 30 تا 35 درصد از دانش‌آموزان در کشور برای ادامه تحصیل خود نیازمند گوشی هوشمند هستند. یعنی جمعیتی بین 4 تا 5 میلیون نفر. این در حالی بود که آموزش و پرورش توان تامین این میزان گوشی یا تبلت را که در یک ساله اخیر با رشد قابل توجه قیمت هم مواجه شده بود، نداشت. موضوعی که وزارت آموزش و پرورش از همان ابتدا هم آن را اعلام کرد و از مردم و خیرین خواست در این موضوع مشارکت کنند.

یک روزنامه‌نگار نوشت: «این نوع رفتارها {شوآف کمک‌رسانی}که مکرر دیده می‌شود ناشی از بی‌اطلاعی و کج‌سلیقگی نیست. محصول نمایشی شدن حکومت‌داری است. حکمرانی روی صحنه و به صورت نمایش انجام می‌شود»

مراسم متعدد برای اهدای تبلت

هم راستا با فراخوان آموزش و پرورش برای تهیه ابزار هوشمند برای دانش‌آموزان کم برخوردار بسیاری از معلمان و مدیران مدارس با کمک گروه‌ها و خانواده‌ها سعی در شناسایی این کودکان و کمک به آنها داشتند. در حالی که اغلب آنها با حفظ کرامت دانش‌آموزان و خانواده‌های کم بضاعت به تهیه ابزارهای هوشمند اقدام می‌کرند، در بسیاری از استان‌ها و شهرستان‌ها مراسم مشابه آنچه در بم شرح آن رفت برگزار می‌شد و مدیران البته به کمک خیرین و بنگاهای اقتصادی فعال به صف می‌شدند و عکاس و فیلمبردار دعوت می‌کردند تا از آنان که از منابع عمومی، چند تبلت برای کودکان نیازمند خریده‌اند؛ عکس و فیلم تهیه کنند!

 در حالی که برخی منتقدان معتقدند این قبیل رفتارها یعنی «شوآف با ابزار کمک به فقرا و نیازمندان» پیش از این نیز در بخش‌های دیگر تکرار شده بود، نمی‌توان این عمل ناپسند که کرامت انسانی فرودستان و خاصه کودکان بی‌بضاعت را نادیده می‌گیرد، به کج سلیقی و بی‌اطلاعی از تبعات منفی آن تقلیل داد و به نظر می‌آید این قبیل رفتارها ناشی از نمایشی شدن مدیریت و علاقه به قدرت‌نماییِ برخی مدیران بر روی صحنه است.

عباس عبدی، روزنامه‌نگار در این باره می‌نویسد: «این نوع رفتارها که مکرر دیده می‌شود ناشی از بی‌اطلاعی و کج‌سلیقگی نیست. محصول نمایشی شدن حکومت‌داری است. حکمرانی روی صحنه و به صورت نمایش انجام می‌شود».

مرضیه حسینی، فعال اجتماعی نیز در واکنش به این موضوع این طور نوشته است: «درد جایی بیشتر می‌شود که می‌دانیم مطمئنا این مقامات این تبلت‌ها را از پولِ جیب‌ و حقوق دریافتی‌شان نخریده‌اند؛ بلکه منبعِ خرید تبلت‌ها از منابع عمومی، بیت‌المال یا کمکِ خیّرین بوده است بنابراین این آقایان چرا اساسا چنین قهرمانانه به صف شده‌اند و عکاس و فیلمبردار خبر کرده‌اند تا از لحظه اهدای چند تبلت که با پول دیگری تهیه شده، از آنها عکس بگیرد!؟ آیا آنها از نان شب‌شان زده‌اند و برای کودکان بی‌بضاعت تبلت خریده‌اند!؟ حتی اگر هم چنین بود خطاب به آقایانی که برای دادن چند تبلت به کودکان بی‌بضاعت؛ مراسم می‌گیرند و عکاس و خبرنگار دعوت می‌کنند تا چهره کودکانِ معصومِ بی‌بضاعت را ثبت کنند و در همان حال ادعای پایبندی به مکتب علوی را نیز دارند باید گفت: هم آموزه‌های دینی ما بر ضرورت پنهان بودن کمک و نیکی تاکید دارند و هم سیره امامان و پیامبر ما در کمک کردن، به دور از تظاهر و نمایش بوده است».

در تصویری حاشیه‌ساز، برخی از مدیران سازمان‌ها و ارگان‌های مختلف یک شهرستان به صف شده‌اند تا چند تبلت را به دانش‌آموزان نیازمند که نیمی از سال تحصیلی از کلاس مجازی محروم بوده‌اند اهدا کنند

وی کمک به قشر نیازمند به ویژه در شرایط سخت اقتصادی را از بهترین انواع امدادرسانی خواند و در این باره بر ضرورت حفظ کرامت انسانی در کمک به نیازمندان تأکید کرد.

این در حالی است که چندی پیش نیز بنیاد مستضعفان در اقدامی 300 بسته معیشتی را برای کمک به قشر نیازمند خرمشهر با تبلیغات فراوان در این شهر توزیع کرد. کمکی که منتقدان فراوان داشت و بسیاری معتقد بودند که مسئولان این شهر می‌خواهند با ایستادن بر کرامت انسان‌ها نمایش مردمداری خود را تکمیل کنند. در این باره عباس مدحجی روزنامه‌نگار در خرمشهر این طور نوشت: «هر کدام از مسؤلینی که روابط عمومی داشت، گفت که این کمک را بزنند به نامش! شهردار، فرماندار، نماینده و ... . یک زمانی بود که به یک شهر کمک می‌کردند، هیچکس نمی‌دانست این کمک از کجاست، یک زمانی هم عین الان...».

هادی میری، فعال در امور خیریه معتقد است: «یکی از فلسفه‌های خلقت انسان‌ها، خدمت کردن و مدد رساندن به هم‌نوع است و کمک به قشر نیازمند به ویژه در این شرایط سخت اقتصادی از بهترین انواع امدادرسانی است که باید ضمن حفظ شرافت، کرامت و عزت نیازمندان انجام شود. این در حالی است که نمایش تصاویر آنها یا استفاده از آنها به عنوان ابزاری برای قدرت‌نمایی کار پسندیده‌‌ای نیست».

این در حالی است که به نظر می‌رسد برای کمک آبرومندانه به افراد بهتر است مدیران ما با مدیریت کارآمد و ایجاد شغل، افراد را در چرخه تولید و اقتصاد کشور پویا و فعال نگه دارند و میزان فقر را در جامعه را کاهش دهند. اما متاسفانه این روزها شاهدیم با کاهش توانمندی در ایجاد شغل، بسیاری از مدیران ترجیح می‌دهند این نقصان خود را با جنجال فراوان در کمک‌های محدود و البته مخدوش کردن کرامت انسانی افراد نیازمند بپوشانند.