براساس تخمین‌ها، ۷۰هزار نفر در ایران با ویروس HIV زندگی می‌کنند؛
روند ابتلا و ضریب اختفای ایدز همچنان بالاست
ریحانه جولایی
ایدز، که خیلی‌ها با شنیدن نام آن لرزه بر اندامشان می‌افتد؛ هنوز هم در بسیاری از جوامع سنتی یک انگ محسوب می‌شود. انگی که فرد را از جامعه و مردم دور می‌کند و به انزوا می‌کشاند. در ارتباط با این بیماری و فرهنگ‌سازی برای مواجه بهتر با آن؛ راه‌های زیادی طی شده است. از ساخت فیلم و سریال در صداوسیما تا کلیپ در فضای مجازی؛ هرچند شرایط امروز از چند سال پیش به‌صورت قابل‌توجهی بهتر شده، اما هنوز افرادی که به ایدز مبتلا هستند نمی‌توانند به‌راحتی زندگی کنند مگر اینکه بیماری خود را از دیگران مخفی کنند.
اما این بیماری ترسناک چیست؟ ایدز مجموعه‌ای از نشانه‌هاست که به علت عفونت مزمن HIV ایجاد می‌شود. عفونتHIV، سیستم ایمنی بدن را ضعیف کرده و می‌تواند منجر به ایدز شود. این بیماری درمان قطعی ندارد اما با مراقبت‌های پزشکی مناسب، می‌تواند کنترل شود. این تعریفی ساده از بیماری ایدز است که مرکز تحقیقات ایدز ایران در وب‌سایت خود منتشر کرده است.
اگر نگاه ترس و واهمه را از این بیماری مزمن فاکتور بگیریم، متوجه می‌شویم که با انجام فرآیند درمان و پایبندی به مصرف دارو فرد مبتلا می‌تواند عمر خوب و باکیفیتی داشته باشد. کارشناسان این حوزه عمر مفید بیماری را در صورت استفاده از درمان ۷۰ سال تخمین زده‌اند اما به‌شرط اینکه بیماران مبتلا شناسایی‌شده و نسبت به انجام فرآیند درمان اقدام کنند. بدون شک تشخیص زودهنگام بیماری با انجام تست که به‌صورت رایگان و محرمانه انجام می‌گیرد، در کنترل آن بسیار اثربخش است.
تعداد بیماران از موارد شناسایی شده بالاتر است
به گفته مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران اکنون ۴۰ هزار مبتلابه ایدز در کشور شناسایی شده و تحت درمان هستند، همچنین او ادعا کرده است که کل مبتلایان به این بیماری در ایران ۶۰ تا ۷۰ هزار مورد تخمین زده می‌شود.
با توجه به صحبت‌های محرز پس از گذشت بیش از 40 سال از پاندمی ایدز در جهان ایران هنوز نتوانسته به‌خوبی این بیماری را کنترل کند. درحالی‌که در کشورهای اروپایی و پیشرفته توانسته‌اند این بیماری را به‌خوبی مدیریت و کنترل کنند. به عقیده او در ایران که در تقسیم‌بندی منطقه جغرافیایی مدیترانه به شرقی و شمال آفریقا، جزء شمال آفریقا محسوب می‌شود، هنوز روند ابتلا به ایدز رو به بالاست درحالی‌که قاره آفریقا توانسته این بیماری را تاحدودی کنترل کند.
همان‌طور که می‌دانیم اطلاع مردمی درباره بیماری ایدز بسیار کم و کم‌کاری رسانه‌ها در ارائه آگاهی مستمر و شفاف بسیار مشهود است. درنتیجه نبود اطلاع‌رسانی صحیح، این بیماری نوعی انگ اجتماعی به شمار می‌رود که همین عامل باعث پنهان‌کاری و مراجعه نکردن مبتلایان برای انجام آزمایش و تست‌شده است. بر همین مبنا نمی‌توان بیماران را کشف و شناسایی کرد. این در حالی است که کنترل بیماری ایدز با مراجعه مبتلایان امکان‌پذیر است و در غیر این صورت نمی‌توان به دنبال این بیماران گشت. بااینکه محرز از وجود 60 تا 70 هزار مورد مبتلابه ایدز پرده برداشته اما تعداد زیادی از مبتلایان هنوز نمی‌دانند مبتلا هستند یا نه و باید جهت تست مراجعه کنند اما از ترس انگ اجتماعی از این کار طفره می‌روند.
تدوین آیین‌نامه منع انگ و تبعیض علیه مبتلایان به ایدز
در راستای ادامه فرهنگ‌سازی و برداشتن انگ‌های مربوط به این بیماری روز گذشته وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از تدوین آیین‌نامه پیشگیری و منع انگ و تبعیض علیه کسانی که با HIV زندگی می‌کنند خبر داد. به گفته سعید نمکی این آیین‌نامه به همه مراکز ارائه‌کننده خدمات سلامت دولتی و خصوصی ابلاغ و لایحه قانون پیشگیری و کنترل HIV با امضای مشترک وزرای دادگستری و وزارت بهداشت به مجلس تقدیم می‌شود.
نمکی در ادامه صحبت‌های خود گفته است تجربه جهانی ۴۰سال اخیر به ما آموخته که پاسخ به همه‌گیری ایدز نیازمند همبستگی جهانی و مسئولیت مشترک است که می‌تواند تسهیل‌کننده مسیر پیش روی ما باشد. این امر مستلزم آن است که این همبستگی و مسئولیت روزبه‌روز بیشتر گسترش یابد. نظام‌های سلامت امروزه آن‌قدر توانمند شده‌اند که امکان آموزش و پیشگیری، دسترسی به تستهای تشخیصی و داروهای درمان و سایر نیازهای تخصصی کسانی را که در معرض ابتلا به HIV قرار دارند یا مبتلابه آن هستند به‌صورت عادلانه در اختیار آن‌ها قرار دهند تا از آثار منفی عفونت HIV بر سلامت و معیشت مردم کاسته و گام مهمی برای بهبود کیفیت زندگی کسانی که با HIV زندگی می‌کنند برداشته شود. هرچند تلاش‌های ۴۰ سال اخیر در مبارزه بااین‌همه گیری شاهد دستاوردها و توفیق فراوان بوده اما باید اعتراف کرد هنوز چالش‌های فراوان پیش روی نظام سلامت جهان و جامعه بشری قرار دارد.
ایدز دیگر سرپایی درمان می‌شود
بیماری ایدز از سه روش تماس جنسی با فرد مبتلا، استفاده از سرنگ مشترک آغشته به خون‌آلوده و مادر باردار به جنین منتقل می‌شود. به دلیل ناآگاهی از نحوه انتقال ایدز، هراس از افراد مبتلا زیاد است درحالی‌که این افراد در محیط کار هرگز ناقل نیستند زیرا تماس‌های عادی منتقل نمی‌شود. ایدز از مادر بارداری که تحت درمان است منتقل نمی‌شود، اما در غیر این صورت جنین هم مبتلا خواهد شد. بیشتر مردم بر این باورند که کسی که به ایدز مبتلا شده عمر کوتاهی دارد، به‌عبارت‌دیگر ایدز را بیماری کشنده‌ای می‌دانند. این باور اما امروز چندان درست نیست و ایدز آن‌طور که عموم مردم فکر می‌کنند کشنده نیست و در بسیاری از موارد بیماران به‌صورت سرپایی درمان می‌شوند و در برخی موارد بسیار کم نیاز به بستری پیدا می‌کنند. بنابر گفته‌های محرز این بیماری قابل‌درمان است و حتی افراد مبتلا می‌توانند ازدواج کنند به‌شرط آنکه موضوع را به همسر آینده بگویند و تحت درمان باشند. در این شرایط که یکی از زوج‌ها مبتلا و دیگری مبتلا نباشد برای بچه‌دار شدن محدودیتی هم ندارند.
درصد ابتلا به HIV در زنان نسبت به سال‌های گذشته اندکی افزایش یافته است. در سال ۱۳۸۸ حدود ۱۳ درصد مبتلایان زنان بودند و اکنون این عدد در شش ماه نخست سال به ۳۰ درصد رسیده است
تحریم‌ها تشخیص بیماری را با مشکل مواجه کرده است
از سوی دیگر به گفته علیرضا رئیسی، معاون بهداشت وزیر بهداشت تحریم‌ها باعث شده است تا در زمینه پیدا کردن و شناسایی بیماران با مشکل روبه‌رو شویم. بر اساس صحبت‌های رئیسی در حال حاضر 60هزار و ۴۳۱ تخمین مبتلای زنده داریم که از این تعداد ۲۲هزار و ۴۰۶ نفر شناسایی‌شده و در حال زندگی هستند. تاکنون در کل 41 هزار و ۸۷۶ نفر بیمار ثبت شدند و در کل 19 هزار و ۴۶۹ مرگ به‌واسطه این بیماری ثبت‌شده است. کمتر از ۴۰ درصد بیماران شناسایی‌شده‌اند و ضعف وزارت بهداشت در شناسایی ۹۰ درصد مبتلایان مشهود است. به گفته او باید حدود ۵۴ هزار بیمار را شناسایی می‌شدند، ولی کل شناسایی وزارت بهداشت کمتر از این عدد است.
افزایش ابتلا به ایدز در زنان
رئیسی همچنین افزود: متأسفانه درصد ابتلا در زنان نسبت به سال‌های گذشته اندکی افزایش‌یافته است. در سال ۱۳۸۸ حدود ۱۳ درصد مبتلایان زنان بودند و اکنون این عدد در شش ماه نخست سال به ۳۰ درصد رسیده است.
امیدواری برای کشف واکسن HIV
با آمدن کرونا داروهای زیادی روی افراد مبتلا امتحان شد. چند ماه خبر مؤثر بودن داروی ایدز روی بیماران کرونایی بسیار خبرساز شد. در همان زمان برخی ادعا کردند بیماران مبتلابه ایدز کرونا نمی‌گیرند. در همین رابطه علیرضا رئیسی بیان کرد: در مورد وضعیت ابتلا به کرونا در افرادی که با HIV زندگی می‌کنند، در تهران و اصفهان حدود ۱۲۷۶ نفر موردبررسی اولیه قرار گرفتند و فقط ۲۶ نفر به کرونا مبتلا شده بودند که علائم خفیفی داشتند. در حال حاضر هم مطالعه سرواپیدمیولوژی کووید-۱۹ در افراد مبتلا HIV و خانواده‌هایشان در حال انجام است. او در ادامه با گفتن اینکه خبرهای خوبی در جهت پیدا کردن واکسن HIV شنیده می‌شود، افزود: این‌گونه نیست که مبتلایان HIV به کرونا مبتلا نمی‌شوند یا جان خود را از دست نمی‌دهند، بلکه داروهای آنتی وایرالی که به مبتلایان HIV می‌دهیم، بر کرونا هم مؤثر است و حتی بارقه‌های امیدی داریم که با توجه به ژنوم کرونای جدید و تشابه میان قطعات ژنتیکی با HIV بتوانیم، در آینده واکسن HIV را تولید کنیم.
HIV مثبت‌ها هم حق زندگی دارند
در ابتدای این گزارش از عادت انگ زدن به بیماران مبتلابه ایدز گفتیم. موضوعی که در روزهای شیوع کرونا هم با آن مواجه شدیم. بسیاری از افراد از ترس انگ خوردن بیماری خود را پنهان می‌کنند. حالا تصور کنید این انگ در بیماران دارای HIV بیشتر است. تا جایی که یکی از پزشکان این حوزه گفته 90 درصد مراجعانش بیماری خود را حتی از افراد درجه‌یک خانواده پنهان می‌کنند. از طرف دیگر این نوع نگاه باعث می‌شود افراد حتی اگر احتمال بدهند به این بیماری مبتلا شده‌اند برای تشخیص بیماری مراجعه نکنند. در حال حاضر فقط یک‌سوم بیماران مبتلابه ویروس HIV کشف‌شده‌اند و دوسوم دیگر خودشان هم نمی‌دانند که مبتلا هستند.
علیرضا رئیسی: در ارتباط با کرونا؛ حدود ۱۲۷۶ نفر که در تهران و اصفهان با HIV زندگی می‌کنند، مورد بررسی اولیه قرار گرفتند و فقط ۲۶ نفر به کرونا مبتلا بودند که علائم خفیفی داشتند
درحالی‌که امکانات رایگان برای تست و مشاوره در اختیار افراد مشکوک به بیماری در نظر گرفته‌شده است و اگر کسی نتیجه تستش مثبت شود، درمان این بیماری که اتفاقاً پرهزینه هم هست، رایگان می‌شود. دولت و وزارت بهداشت بیش از ۲۰۰ مرکز مشاوره در سراسر ایران اختصاص داده تا این خدمات به بیماران ارائه شود و این بیماری بهتر و سریع‌تر در کنترل کادر درمانی درآید؛ اما مردم از ترس قضاوت و انگ خوردن به این مراکز مراجعه نمی‌کنند.
در همین راستا رادیو و تلویزیون و رسانه‌ها باید بیشتر در این زمینه اطلاع‌رسانی کنند تا در جامعه از این بیماری انگ‌زدایی شود. باید این نوع نگاه اصلاح شود و مردم بدانند این بیماران مجرم و گناهکار نیستند و بیماری از راه تماس‌های عادی منتقل نمی‌شود. فرد مبتلابه ایدز می‌تواند به‌راحتی در محیط کار حضورداشته باشد بدون اینکه خطری برای همکارانش داشته باشد، اما متأسفانه می‌بینیم در بسیاری از موارد مبارزه با بیمار HIV مثبت است نه خود HIV و دلیل این امر عدم آگاهی در جامعه است.
دیدگاه تان را بنویسید