محدودیت‌های کرونایی، صوری و فاقد اثربخشی است

سعیده علیپور

آمار رسمی مرگ و میر کرونا در ایران در حالی از مرز ۳۰هزار نفر گذشته که دیروز، ناهید خداکرمی، عضو شورای شهر پایتخت، نیمی از این آمار را مربوط به تهران دانست. در عین حال ایرج حریرچی، معاون کل وزیر بهداشت نیز در چند روز گذشته گفته بود: «موارد بستری در بیمارستان‌های تهران دو برابر میزان ترخیص است». شرایطی که برخی از مقامات بهداشتی کشور از آن با عنوان «طوفان کرونا» یاد می‌کنند.

اما آنچه تاکنون راهکار دولت و البته استانداری تهران بوده است؛ تمدید چند باره‌ی پاره‌ای از محدودیت‌هاست. محدودیت‌هایی که برخی معتقدند؛ اجرا یا عدم اجرای آن فرقی به حال تهران ندارد! چراکه نه تنها محدودیت‌ها کافی نیست، که نظارت کافی بر همین اندک هم چندان محسوس نبوده و بسیاری از مشمولان، به آن تن نداده‌اند.

شاهد این مدعی شاید نگاهی به آمار ابتلا و مرگ و میر در روزهای اخیر باشد. هرچند از اجرای محدودیت‌ها در تهران دو هفته‌ای می‌گذرد اما به نظر می‌رسد چندان نتوانسته است بار ابتلا به کرونا را کاهش دهد. بر اساس آخرین آمار اعلام شده از سوی سیما سادات لاری، سخنگوی وزارت بهداشت، دیروز ۳۸۹۰ مورد جدید کووید-۱۹ در کشور طی ۲۴ ساعت شناسایی و ۲۵۲ تن نیز به دلیل ابتلا به کرونا جان باختند.

روز شنبه استاندار تهران برای سومین هفته پیاپی از تمدید محدودیت‌‌ها و تعطیلی‌ها در پایتخت خبر داد و یادآور شد که هیچ‌یک از باشگاه‌های ورزشی و بدن‌سازی از مقررات ابلاغی ستاد ملی مقابله با کرونا مستثنی نیستند. انوشیروان محسنی بندپی گفت: «ورزش‌های پر برخورد از جمله کشتی، کاراته، جودو، استخرهای سرپوشیده و باشگاه‌های بدن‌سازی تا دوم آبان تعطیل می‌مانند و پس از آن در این رابطه با توجه به وضعیت شیوع ویروس تصمیم‌گیری می‌شود».

روابط عمومی وزارت ارشاد نیز اعلام کرد که در پیروی از دستورالعمل‌های ستاد ملی مقابله با کرونا، تمامی مراکز هنری و فرهنگی محل تجمع، همچون سینماها، کتابخانه‌ها، سالن‌های نمایش و آموزشگاه‌های هنری تا دوم آبان بسته خواهد بود.

محدودیت‌های شهری

شنبه ۱۹ مهرماه، به دنبال افزایش شیوع کرونا در کشور و به تصمیم ستاد ملی مبارزه با کرونا استفاده از ماسک در تهران از در منزل اجباری و اعلام شد که با افرادی که از ماسک استفاده نکنند برخورد می‌شود. این در حالی بود که پیش از این شهروندان باید در اماکن عمومی و وسایل حمل و نقل عمومی ماسک می‌زدند. قانونی که بسیاری اعتقاد داشتند باید خیلی زودتر از اینها اجرایی می‌شد.

اما با وجود اعلام برخورد با این افراد از سوی دولت، هنوز شاهدیم بسیاری همچنان در خیابان‌ها بدون ماسک تردد می‌کنند و کسی هم مانع تردد آنها نمی‌شود.

گرچه هنوز آماری در خصوص میزان استفاده از ماسک در تهران در هفته اخیر گزارش نشده است، اما تخمین میدانی نشان می‌دهد حدود 10 درصد از مردم همچنان بدون ماسک و بدون نگرانی از اینکه جریمه شوند، در خیابان‌ها تردد می‌کنند.

گرچه هنوز آماری در خصوص میزان استفاده از ماسک در تهران در هفته اخیر گزارش نشده است، اما تخمین میدانی نشان می‌دهد حدود 10 درصد از مردم همچنان بدون ماسک و بدون نگرانی از اینکه جریمه شوند، در خیابان‌ها تردد می‌کنند

این در حالی بود که هفته پیش حمیدرضا گودرزی، معاون امنیتی و انتظامی استاندار تهران با اشاره به تصمیم ستاد ملی کرونا مبنی بر سختگیری نسبت به عدم استفاده از ماسک گفته بود: «کسانی که مبتلا به کرونا هستند، حتماً باید اطلاع دهند و خارج شدن آنها از قرنطینه باید با هماهنگی باشد و در صورت عدم اطلاع 200هزار تومان جریمه می‌شوند». اما او نگفت این افراد باید دقیقا با چه ارگانی و از چه طریقی هماهنگ کنند.

گودرزی همچنین با تأکید به برخورد جدی با متخلفان گفته بود: «افراد بالای 18 سال باید در همه مکان‌ها اعم از سربسته و باز از ماسک استفاده کنند و تیم‌های انتظامی، بازرسان بهداشت و درمان و عوامل بسیج نیز بر این امر نظارت خواهند داشت و در صورت استفاده نکردن از ماسک بار اول تذکر و ثبت مشخصات انجام می‌شود و افراد بار دوم به میزان 50هزار تومان جریمه می‌شوند». اما پس از گذشت یک هفته از اعمال این مقررات در مورد میزان جریمه این افراد و چگونگی نظارت بر این افراد برای جلوگیری از تکرار ارتکاب به این عمل گزارشی ارائه نشده است.

از سوی دیگر مردم هم از کرونا و محدودیت‌هایش خسته شده‌اند و به دنبال راهی برای پیدا کردن حال خوش هستند. بنابراین بدون توجه به محدودیت‌ها و پروتکل‌های بهداشتی در بوستان‌های شهر و مراکز خرید و خیابان‌ها تردد می‌کنند.

همچنین بر اساس مقرراتی که حدود یک هفته‌ای است که از اجرای آن می‌گذرد جریمه جابجایی مسافران فاقد ماسک برای شرکت اتوبوسرانی مربوطه 500هزار تومان تعیین و همچنین رانندگان فاقد ماسک اتوبوس و تاکسی بار اول با تذکر و بار دوم با جریمه 100هزار تومانی مواجه و به ازای هر مسافری که از ماسک استفاده نکند 20هزار تومان جریمه می‌شوند. این در حالی است که واحدهایی که در طی دو هفته پیش و هفته پیش رو از محدودیت‌ها پیروی نکنند ، مشمول جریمه و حتی پلمپ می‌شوند. اما گزارش‌های پراکنده خبر از باز بودن بسیاری از اماکن ورزشی مشمول این محدودیت و آرایشگاه‌ها و ... می‌دهد. اماکنی که زیر سایه نبود نظارت کافی به فعالیت خود ادامه داده‌اند.

محدودیت‌های تردد

از سوی دیگر براساس تصمیم ستاد ملی مقابله با کرونا قرار شد که در سه روز منتهی به تعطیلات اخیر، ورود و خروج از استان‌های تهران، البرز، اصفهان، آذربایجان غربی و خراسان رضوی به غیر از خودروهای امدادی، اورژانسی و حمل و نقل عمومی ممنوع شود.

راهکار دولت برای مقابله با کرونا؛ تمدید چند باره‌ی پاره‌ای از محدودیت‌هاست. محدودیت‌هایی که برخی معتقدند؛ اجرا یا عدم اجرای آن فرقی به حال تهران ندارد! چراکه نه‌تنها محدودیت‌ها کافی نیست، که نظارت کافی بر همین اندک هم چندان محسوس نیست

ایرج حریرچی، معاون کل وزارت بهداشت درباره اثربخشی این محددودیت‌ها تاکید می‌کند: «در روز اول این محدودیت در اکثر این استان‌ها چه در میزان ورود به استان و چه در میزان خروج از استان و تردد داخل استانی بیش از ۲۰درصد کاهش تردد استانی ملاحظه شده است. اگر این تجربه محدودسازی تردد تاثیر خوبی در میزان ابتلا و مرگ و میر روزانه داشته باشد، در هفته‌های آتی با بررسی در ستاد کرونا مجدد تکرار خواهد شد».

اگرچه گروهی از مسئولان از کارآمد بودن محدودیت ترددها سخن گفته‌اند، اما برخی دیگر از مسئولان و کارشناسان از نحوه اجرای محدودیت‌های تردد گلایه دارند و تاکید می‌کنند که نظارت جدی بر اجرای محدودیت‌ها اعمال نشده است. آنها می‌گویند در برخی مبادی ورودی و خروجی استان ها، هیچ نظارتی بر اجرای محدودیت‌های تردد وجود نداشته است.

به طور مثال، دکتر محمد فتحی، سرپرست دانشگاه علوم پزشکی البرز از نحوه اجرای طرح کنترل مبادی ورودی و خروجی کرج انتقاد می‌کند و می‌گوید: «متولیان اجرای این امر، نظارت درستی بر اجرای این دستورالعمل نداشتند و حتی حضورشان در مبادی علاوه بر این که سبب اجرای این دستورالعمل نشد، بلکه سبب ایجاد ترافیک در مبادی بین شهری شدند. قرار بر این شد که مبادی ورودی و خروجی استان البرز مورد کنترل و نظارت قرار گیرد، اما متاسفانه نظارت دقیقی بر رفت و آمدها صورت نپذیرفت».

او انتقاد می‌کند: «متاسفانه بسیاری از خودروها به مسیر خود بدون محدودیت ادامه دادند و برگشت داده نمی‌شدند. مسافرت نکردن در این ایام مورد توجه و هدف قرار گرفته بود، اما با توجه به نظارت درستی که وجود نداشت، حتی احتمال دارد در روزهای آتی شاهد روند گسترش این ‌بیماری با شدت بیشتری باشیم».

به گزارش سایت الف در اتوبان تهران- شمال نیز که از انتهای اتوبان آزادگان در تهران آغاز می‌شود و در انتها به جاده چالوس می‌رسد، مشاهدات عینی حاکی از این بود که منع تردد و محدودیت‌های بین استانی در برخی ساعت‌ها وجود نداشت و عبور و مرور خودروها به صورت آزادانه ادامه داشت. این شکل از اجرای ناقص محدودیت تردد با انتقادات جدی همراه بوده است. کارشناسان می‌گویند با توجه به اینکه به احتمال زیاد، محدودیت‌های تردد در دیگر تعطیلات امسال هم اجرایی شود، نیازمند اجرای قاطع‌تر تصمیمات ستاد ملی مقابله با کرونا هستیم.

تهران و کلانشهرها را 2 هفته تعطیل کنید

با وجود ناکامی‌های متعدد در اجرای محدود این محدودیت‌ها دیروز رئیس شورای شهر تهران گفت: «هم اکنون روزانه نزدیک به 5 هزار نفر به این ویروس مبتلا می‌شوند و حدود 300 نفر نیز جان خود را از دست می‌دهند و این آمار در تهران نیز حدود 150 فوتی است. به نظر اقدامات ویژه‌تری باید در این حوزه از سوی ستاد ملی مبارزه با کرونا انجام شود و اینطور عملکرد و برنامه‌ریزی جواب نداده است. توصیه می‌شود که تهران را تعطیل کامل کنیم و در واقع باید تهران و همچنین سایر کلانشهرها به مدت دو هفته تعطیل کامل شوند و اگر این اتفاق نیفتد نمی‌توانیم از سد موج سوم کرونا عبور کنیم».